Ekonomide Tehlike Çanları! CDS En­dek­si En Hız­lı Ar­tan, Ya­ni Ris­ki En Faz­la Ar­tan Ül­ke­ler­den Bi­ri Ol­duk!

Son dö­nem­de; dö­viz­de­ki sert yük­se­liş, bor­sa­nın di­bi gör­me­si, ca­ri açık­ta­ki sü­rek­li ar­tış, özel sek­tö­rün dış borç yü­küm­lü­lü­ğün­de­ki teh­li­ke­li tır­ma­nış aca­ba “K­riz ge­li­yor mu? Tür­ki­ye­’de­ki ris­ki ne?” en­di­şe­le­ri­ni ve so­ru­la­rı­nı da be­ra­be­rin­de ge­tir­di.

RİS­K NA­SIL ÖL­ÇÜ­LÜR?

Ulus­la­ra­ra­sı ya­tı­rım­cı, bir ül­ke­nin bat­ma ih­ti­ma­li­ni ve bu­na bağ­lı ola­rak da yap­tı­ğı ya­tı­rı­mın ris­ki­ni gör­mek için “K­re­di Risk Ta­ka­sı (Cre­dit De­fa­ult Swap – CDS)” de­ni­len bir en­dek­se ba­kı­yor.
CDS, ulus­la­ra­ra­sı ya­tı­rım­cı­nın elin­de­ki bo­no­la­rı ga­ran­ti al­tı­na al­mak için öde­me­si ge­re­ken prim de­ğe­ri olu­yor.
Da­ha ba­sit an­la­ta­cak olur­sak, ulus­la­ra­ra­sı ya­tı­rım­cı, elin­de­ki bo­no­yu ga­ran­ti al­tı­na al­mak için CDS sa­tı­şı­na prim ödü­yor. Ola­sı bir if­las­ta ya­ni ül­ke­nin bat­ma­sı ha­lin­de, CDS sa­tı­cı­sı bo­no­la­rı­nın no­mi­nal de­ğe­ri­ni ödü­yor. Böy­le­ce ya­tı­rım­cı ken­di­ni ga­ran­ti al­tı­na al­mış olu­yor.
CDS sa­tı­cı­sı bo­no­la­rın no­mi­nal de­ğe­ri­ni öde­di­ğin­de, bo­no­lar CDS sa­tı­cı­sı­na ge­çi­yor. Kı­sa­ca­sı CDS sa­tı­cı­sı if­las et­miş bo­no­la­rı sa­tın alı­yor.
CDS sa­tı­cı­sı­na öde­nen prim ise ül­ke­nin if­las et­me ris­ki­ne gö­re ar­tı­rı­yor.
Kı­sa­ca­sı bir ül­ke­nin CDS en­dek­si ne ka­dar ar­tar­sa o ül­ke­nin ris­ki de o ka­dar ar­tı­yor.

EN RİSK­Lİ ÜL­KE­LER

Tür­ki­ye son ya­şa­nan eko­no­mik ge­liş­me­ler­den son­ra CDS en­dek­si en hız­lı ar­tan ya­ni ris­ki en faz­la ar­tan ül­ke­ler­den bi­ri ol­du.
Tür­ki­ye­’nin 2013 Ma­yıs so­nun­da CDS en­deks de­ğe­ri 119 ile ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler için­de­ki en dü­şük de­ğe­re sa­hip ül­ke­ler­den bi­riy­di.
An­cak ey­lül ayın­da CDS en­deks de­ğe­ri 243’e ka­dar çık­tı ve ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler için­de en risk­li dört ül­ke­den bi­ri ha­li­ne gel­di.
CDS de­ğe­ri açı­sın­dan en risk­li ül­ke­ler sı­ra­sıy­la Ar­jan­tin, Por­te­kiz, Ma­ca­ris­tan, Tür­ki­ye ve G. Af­ri­ka.
Kı­sa­ca­sı Tür­ki­ye­’nin ris­ki gi­de­rek ar­tı­yor, bu da mey­da­na ge­le­cek ola­sı bir kriz ih­ti­ma­li­ni ar­tı­rı­yor. So­nuç ola­rak ya­tı­rım­cı da baş­ka ül­ke­le­re git­me­yi ter­cih edi­yor.
Uz­man­lar Tür­ki­ye­’nin CDS en­deks de­ğe­ri­nin da­ha da ar­ta­ca­ğı­nı ön­gö­rü­yor­lar.
De­mek ki bun­lar da­ha iyi gün­le­ri­miz…

sözcü