Asgari ücrete enflasyon ayarı yapılacak! İşte masadaki seçenekler... 

Maaş artışlarında hedef enflasyonu sık sık dile getiriliyor. Hükümet maaş artışlarında enflasyon kartını masaya getirecek. Hedef enflasyon üzerinden daha önce yılda tek zamma geri dönülmesi beklenirken, işçi tarafında ise komisyon tartışmaları şimdiden başladı. Peki, Asgari ücret zammı nasıl belirlenecek? Komisyon nasıl bir çalışma yürütecek? Ara zam kalkacak mı?

Milyonlarca çalışanın gözü kulağı 2024 yılı asgari ücret zammına çevrildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kurmaylarına asgari ücret ve emekli zammında kapsamlı bir çalışma için talimatı verdi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan asgari ücret çalışmaları ile ilgili ‘enflasyona ezdirmeyecek’ bir çalışma ortaya koyacaklarını sık sık dile getiriyorlar. Adım adım zam görüşmelerine gelinirken ilk toplantı Çalışma Bakanlığı’ndan geldi.

 ÜÇLÜ DANIŞMA KURULU TOPLANDI

Asgari ücret çalışmaları için fikir alıverişinde bulunmak amacıyla Üçlü Danışma Kurulu, 5 yıl aranın ardından “Türkiye Yüzyılında Sosyal Diyalog” gündemiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan Başkanlığında toplandı.

Kurulun gündemi çalışma barışının ve endüstri ilişkilerinin geliştirilmesi, çalışma hayatına yönelik mevzuat çalışmalarının ve uygulamalarının izlenmesi oldu. Toplantıya gündem konularına göre Bakanlık, bağlı ve ilgili kurumlar, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş), Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsilcileri ile bir araya gelindi.

ÜCRET ARTIŞLARINDA ‘ENFLASYON’ VURGUSU

Bakan Işıkhan, Türkiye Yüzyılı hedefi istikametinde, Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına güçlü bir başlangıç yapmak istediklerini kaydederek, bu kararlılıkla yola çıkarken bu yüzyılı; emeğin, üretimin ve kalkınmanın yüzyılı yapma sözünü verdiklerini anımsattı. Öncelikle asgari ücreti, hem çalışanı, hem işvereni koruyacak tedbirler alarak artırdıklarını belirten Işıkhan, ilerleyen zamanlarda enflasyonu da kontrol altına alarak Türkiye’yi yatırım ve istihdam alanlarında daha da iyi bir noktaya taşımayı hedeflediklerinin altını çizdi.

BAKAN IŞIKHAN’ SOSYAL DİYALOG’ ÇAĞRISINDA BULUNDU

Bakan Işıkhan, “Sosyal diyalog ve istişare anlayışımızın gerektirdiği şekilde, bundan sonraki süreçte Üçlü Danışma Kurulu gibi sosyal diyalog mekanizmalarımızı düzenli olarak işletme niyetindeyiz. Bugün de yine aynı niyetle, çalışma hayatı gündemine dair sorunları ve çözüm önerilerini değerlendirmek üzere bir aradayız. Sizlerden gelecek talepler doğrultusunda, gerekirse alt çalışma grupları da belirleyebiliriz” diye konuştu.

ASGARİ ÜCRETLE İLGİLİ YENİ KOMİSYON KURULACAK

Gözler 2024 zamları için Asgari Ücret Tespit Komisyonuna çevrilirken tartışmalarda şimdiden başladı. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Başkanı Ergün Atalay daha önce, asgari ücret görüşmeleriyle ilgili 20 Kasım'dan sonra yeni bir komisyon kuracaklarını açıklamıştı. Atalay, "Türkiye'de belki de şimdiye kadar hiç kurmadığımız şekilde bir komisyon kuracağız." Açıklamasıı yapmıştı.

Asgari ücret görüşmelerine de ilişkin değerlendirme yapan Atalay şunları kaydetti:

"Önümüzdeki günlerde asgari ücretle ilgili görüşmeler başlayacak. Zannediyorum 20 Kasım'dan sonra komisyonu kurarız. 'Bu masada asgari ücretli otursun, biz oturmuyoruz' diye zaman zaman söylüyorum. Asgari ücreti göreve geldiğimden beri 20 senedir anlatıyorum. Sendikalarda asgari ücretli işçi yok. Sendikanın olduğu yerde aile yardımı, ikramiye, servis, yemek olur. Buna rağmen 8 milyon işçi, bizim bünyemiz, ailemizin bir parçasıymış gibi gayret sarf ediyoruz. Allah nasip ederse Kasım ayının 20'sinden sonra yeni bir komisyon kuracağız. Türkiye'de belki de şimdiye kadar hiç kurmadığımız şekilde bir komisyon kuracağız. O komisyon; ne olacağını, ne geleceğini belli edecek. Komisyonda 2 kadın, 2 erkek olacak. Orada ne olması gerekiyorsa; orada oturanlar, karar verecek. Sendikacılar da onlara uyacak. Onlar, geçinemediklerini anlatacak."

HAK-İŞ: KOMİSYON YAPISI ADİL VE KATILIMCI BİR MODEL DEĞİL

Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş) Genel Başkanı Mahmut Arslan, asgari ücret komisyonuyla ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Hak-İş Başkanı Arslan, söz konusu komisyonun katılımcı bir model olmadığını belirterek, “Türkiye’nin bu yeni Türkiye’yi temsil etmekten uzak çalışanların katılımının büyük ölçüde olmadığı bir modeli biz asla kabul etmiyoruz” dedi.

Arslan, asgari ücret tespit komisyonunun yapısının da adil olmadığını ve daha kapsayıcı bir sistem getirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, “Bu yapı kapsayıcı ve katılımcı bir yapı değil. 1970’li yıllardan gelen bir maalesef mevzuat eskimiş. Türkiye’nin bu yeni Türkiye’yi temsil etmekten uzak çalışanların katılımının büyük ölçüde olmadığı bir modeli biz asla kabul etmiyoruz. Birkaç yıldır bu konuda asgari ücret tespit komisyonuna katılan konfederasyonumuz da bunu fark etti ve bunu ifade etti. Bizler komisyonda yer almamamıza rağmen komisyona bizi davet ederek komisyon çalışmalarından önceki süreçlere iş birliği yapılması talep edilmiştir. Çünkü temsil konusundaki kriz gerçekten bu işin bundan sonra sürdürülemeyeceğini ortaya koymaktadır. O nedenle biz asgari ücret tespit komisyonunun yapısının baştan sona yeniden daha katılımcı, daha kapsayıcı ve çalışanları daha geniş bir şekilde temsil edecek bir modeli bizim inşa etmemiz gerekiyor” dedi.

ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM RAFA MI KALKACAK?

Asgari ücrete zammın senede bir kez yapılacağı kulislerde sıklıkla dile getiriliyor. Ekonomi yönetiminin verdiği mesajlarda da dikkat çeken adımlar öne çıkıyor. Merkez Bankası’nın enflasyon raporunda yaptığı değerlendirme de yılda 1 kez zam ihtimalini kuvvetlendiriyor.  Raporda asgari ücret artışının enflasyona etkisini ortaya koyan çalışmada temmuz artışının yıllık enflasyona artışı yüzde 2,1 ila yüzde 4,1 olarak hesaplandı.  Asgari ücret artışından en fazla idari ve destek hizmetleri, konaklama ve yiyecek hizmetleri, toptan ve perkende ticaret sektörleri etkilendi. TCMB’ye göre genel ücret artışlarını asgari ücretteki artış belirliyor. Asgari ücrete 1 puanlık artış, ortalama ücretlere de yüzde 0,93 olarak yansıyor. Ekonomi yönetimi de yılda iki kez yapılan artışın oluşturduğu enflasyonist etkiyi kırmayı amaçlıyor. Enflasyonun aşağıya çekilmesi için tek zam seçeneğine sıcak bakılıyor.

“ÇALIŞANLARIN YENİ MAAŞLARINDA HESAPLAMA DEĞİŞECEK”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek OVP’yi değerlendirdiği toplantıda yol haritasındaki yenilikleri anlatmış, maaş artışları ile ilgili düzenlemede ‘enflasyon’a vurgu yapmıştı. Şimşek, ücretlerle ilgili değerlendirmede "Bundan sonra ücret düzenlemeleri hedef enflasyona göre yapılacak. Ama çalışanlar, hiçbir şekilde enflasyona ezdirilmeyecek. Çünkü enflasyon dezenflasyon süreciyle tutarlı bir yaklaşım içerisine girmemiz lazım. Ama belli kesimlerin durumlarının iyileştirilmesine yönelik bütçe imkanları zaten ona göre kurgulanmış. Dolayısıyla orada gereken adımlar atılır; ama o bütçe disiplini içerisinde kalınarak. Dar kesimlerinin alım gücünün kalıcı bir şekilde artırılmasının bir tek yolu var. O da enflasyonu düşük, tek hanelere düşürmekle olur. Ve zaten bu programın da ana hedefi, enflasyonu düşük tek haneye zamanla çekmek ve orada tutmaktır." demişti.

Şimşek, ücret artışlarının, bu seneki enflasyon farkı yüzde 65 olacaksa çok yüksek düzeylerde olacağını ifade ederek, "Yani gelecek sene memur maaş artışları enflasyonun, muhtemelen neredeyse bu seneki enflasyon farkını dikkate alırsanız çok çok üzerinde olacak. Dolayısıyla hiçbir dönemde hiçbir kesimin ne asgari ücretlinin ne emeklilerimizi ne de memurlarımızı biz enflasyona ezdirmediğimiz gibi aslında çok yüksek reel ücret artışlarının da olduğu 2002-2023 döneminden bahsediyoruz" dedi.

BAKAN IŞIKHAN: ASGARİ ÜCRETTE BU YÜKÜ HAFİFLETMEK GÜNDEMİMİZDE

Bakan Işıkhan, eylül ayının sonunda yaptığı açıklamada da asgari ücret artışına yönelik önemli mesajlar vermişti. Işıkhan, “Ekonomide birinci önceliğimiz tüm vatandaşlarımızın refahını mümkün olan en üst seviyeye çıkarmaktır. Bu bağlamda enflasyonun getirmiş olduğu yükü azaltmak hepimizin ortak görevidir. Dolayısıyla yıl sonunda asgari ücrette bu yükü hafifletmek adına önemli bir gündemimiz olduğunu söyleyebiliriz” demişti. 

ASGARİ ÜCRET TOPLANTISI ARALIK AYINDA!

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 2024 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere ilk toplantısını aralık ayında yapması bekleniyor. Yapılan toplantıların ardından aralık ayının son haftasına doğru güncel asgari ücret tutarının belirlenmesi bekleniyor.

ASGARİ ÜCRETTE SON 6 AYLIK ENFLASYONA BAKILACAK

Asgari ücret mevcut durumda temmuz ayında uygulanan ara zamla net  11 bin 402 olarak (önceki 8 bin 506 liraydı) uygulanıyor. Yeni asgari ücret belirlenirken 6 aylık enflasyon rakamlarına, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın işçi, işveren ve toplumda gerçekleştireceği anket çalışmalarına ve memurlara yapılması muhtemel zam oranlarına bakılacak.

ARTIŞ İÇİN TAHMİNLER YÜZDE 40-50 ARASINDA

Merkez Bankası’nın son Enflasyon Raporu’nda enflasyonun 2023 yılsonunda orta noktası yüzde 58 olmak üzere yüzde 54 ile yüzde 62 aralığında olacağı tahmin edildi.

Orta Vadeli Program’a (OVP) göre ise bu yılsonunda enflasyonun yüzde 65, 2024 sonunda yüzde 33 olması öngörülüyor. Bakan Işıkhan’ın TRT Haber’de yaptığı, “SSK, Bağkur’a yüzde 38’e yakın, kamu görevlileri ve emeklilerimize yüzde 50’ye yakın bir artış olacağını öngörebiliyoruz” açıklamasını yapmıştı.

Bu açıklama ve tahminlere göre asgari ücrete yapılacak zam konusunda pazarlığın yüzde 40-50 arasında yoğunlaşabileceği tahmin ediliyor. Bu tahminlere göre 3 senaryo üzerinden hesaplama yapılabilir:

Zam oranı yüzde 40 olursa asgari ücret 15 bin 962 lira 80 kuruş olacak.

Zam oranı yüzde 45 olursa asgari ücret 16 bin 532 lira 90 kuruş olacak.

Zam oranı yüzde 50 olursa asgari ücret 17 bin 103 lira olacak.

DÖRT TOPLANTI YAPILACAK

Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde komisyon başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.