Aile İçi ‘Ortam’ Dinleyenler Dikkat! 

YASEMİN ARPA'nın haberi

CHP Genel Sekreteri Önder Sav’ın makamında eski Bolu Valisi ile yaptığı konuşmanın Vakit gazetesinde kelimesi kelimesine yayınlanması üzerine “Telekulak” iddiaları bir kez daha gündeme geldi. CHP yönetimi, Genel Merkez’de yaptıkları aramada, “böcek” denilen dinleme cihazı bulunmadığını belirterek, “ortam dinleme” yöntemi kullanıldığını söylediler. NTVMSNBC “dinleme” ve “ortam dinleme” yöntemlerini araştırırken, “aile içi dinleme” furyası ortaya çıktı. “Ortam dinleme” programı 500-1100 YTL’ye satılıyor. Bunun için dinlenecek telefonun, şirkete götürülmesi ve program yüklendikten sonra yerine takılması gerekiyor. Böylece o telefon cihazının bulunduğu “ortam”da babalar çocuklarını, kadınlar kocalarını, evsahibi kiracısını dinleyebiliyor. Peki, devletin dinlemesi bir dizi yasal kurala bağlanıp, “yasa dışı” dinleme halinde “ceza” öngörülürken, vatandaşın vatandaşı dinlemesinin cezası yok mu? Ceza hukuku profesörü Adem Sözüer, “aile içi dinleme”nin hukuktaki yerini NTVMSNBC’ye anlattı.

DÜNYANIN HER YERİNDEN DİNLENEBİLİRSİNİZ
İnternette tanıtımı yapılan “casus telefon” için şöyle deniyor: “Casus telefon, uzaktan ortam ve telefon dinlemek amacıyla da kullanılmaktadır. Telefona programlanan size ait özel bir numaranın telefonu araması ile birlikte kullananın fark edemeyeceği bir biçimde telefon açılır ve ortamı dinlemenizi sağlar. Mesafe sınırı olmadan dünyanın her yerinden telefonun bulunduğu ortamı ve görüşmeyi dinleyebilir, sms ve arama kayıtlarına uzaktan erişebilirsiniz...”

DİNLEMEK KOLAY!
Casus telefonların “faydası” da şöyle açıklanıyor: “Velilerin çocukları hakkındaki endişelerine mükemmel bir çözümdür. Sağlık sorunu olan kimsenin ailesi tarafından merak ve endişe edilmesi durumunda kendisine; telefonu açamazsa dahi uzaktan ulaşarak bilgi edinebilmeyi mümkün kılar. Mobil ve kolay taşınabilirliği yanı sıra sınırsız mesafeden dinleme yapılabilirliği sayesinde, her ortama kolaylıkla bırakabilir ve uzaktan kolaylıkla ortamı dinleyebilirsiniz. Dedektiflik büroları, avukatlar, emniyet birimleri gibi kurum, kuruluşlar yanı sıra kişisel güvenlik ihtiyacı olan herkes tarafından son derece kolay uygulanabilir bir sistemdir.”

PROF. SÖZÜER: KİMSE BİLMİYOR
Prof. Dr. Adem Sözüer, bu kadar kolay “dinleme”nin cezasını NTVMSNBC’ye anlatırken, “Anne çocuğunu, koca karısını dinliyor. Bunu herkes yapıyor. Az mı, çok mu yaygın, kimse bilmiyor. Teknoloji gelişince bu imkanlar kuşkusuz arttı ama Türk Ceza Kanunu’nda 2-3 yıla kadar ciddi hapis cezaları var” dedi. Prof. Sözüer “dinleme”nin eskiden kalma bir “alışkanlık” olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti:

ESKİDEN MEKTUP, KİTAP KARIŞTIRILIRDI
“Her dönemde teknolojinin imkanlarına göre insanlar dinlemeye meraklıdırlar. Teknoloji geliştikçe bunun sadece araçları değişiyor. Eskiden de aileler birbirlerini defterini, kitabını karıştırırdı veya mektubunu okurdu. O zaman başka türlüydü, şimdi de böyle. Teknolojik gelişmeler böyledir. Ama biz teknolojiyi niçin düşünmüştük? Çocukları evde yalnız bıraktığımızda çocuğumuza kötü davranılmasın veya yalnız başına kaldığında veya saldırıya uğradığında hemen ailesine haber versin diye...”

ŞİKAYET OLMAZSA BİR ŞEY YAPILAMIYOR
Teknolojik gelişmeye karşı TCK’da çeşitli “bilişim suçları” getirildiğini; ancak “sade vatandaşlar” arasında dinleme olduğunda, cezalandırılması için şikayet edilmesi gerektiğine dikkat çekti. Sözüer, “dinleme”nin TCK’daki yerini şöyle anlattı:

“Birçoğu zaten tespit edilemediği için yargılanamıyor, cezalandırılamıyor. Kişiler arasında olduğunda, şikayete bağlı suç olduğu için, şikayet olmadığı zaman yargı makamları kendiliğinden harekete geçmez. Ama herkes aile içi sorunu ceza mahkemelerinde çözmeye kalkarsa da bu işin sonu gelmez.

MEKTUPLARI OKUMAK, SOHBETİ KAYDETMEK SUÇ
“Kişilerin özel hayatını veya kişiler arasındaki heberleşmeyi hukuka aykırı olarak dinlemek, izlemek, kayda almak Ceza Kanunu’na göre suç. TCK’nın 132. maddesinde haberleşmenin gizliliğinin ihlali var . Bu suç ilk kez yeni Ceza Kanunu ile öngörülmüştür. Burada haberleşmenin gizliliğine müdahale edilmesi; yani mektuplarını okumak, telefonlarını dinlemek gibi suçlar sözkonusu. Ama sadece bu kadarla bitmiyor, kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması diye başka bir suç da var. İki kişi ya da beş kişi, aleni olmayan, kendi aralarında sohbet ediyor; birisi bu konuşmaları o kişilerin rızası olmadan kaydediyor veya daha sonra açıklıyor veya bundan yarar sağlıyorsa suçtur. Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal edenlere 2 yıla kadar hapis cezası var. Sadece müdahale etmek 2 yıla kadar, bir de kaydedilirse 3 yıla kadar hapis cezası var. Hukuka aykırı olarak ifşa edilirse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası sözkonusu. Çünkü kişilerin özel yaşamlarına bir takım koşullar ve hakim kararı olmaksızın müdahale etmek suçtur.

EBEVEYN OLMAK, ÇOCUĞU İZLEME HAKKI VERMEZ
“Herkesin özel, dokunulmaz bir alanı vardır. Sırf kocası olmak, sırf karısı olmak veya ebeveyni olmak bu konuda yetki vermez. Kuşkusuz çocuklar bakımından onların internete girişi vs. Konusunda birtakım kontroller yapılabilir. Ama diyelim ki, çocuğun bütün özel yaşamını da her anını kayda almak doğru değil. Hem pedagojik açıdan doğru değil, hem de çocuğun attığı her adımı yüzde yüz kontrol altına almak hukuki değil. Diyelim ki 17 yaşında bir çocuğu birtakım tehlikelere karşı, zararlı alışkanlıklara karşı korumak için aile tabii ki önlemler alacaktır. Biz bunu tasvip ederiz. Daha küçük çocuklar için internet alanında büyük tuzaklar var. Burada birtakım izlemeler olabilir. Ama çocuğun hiç haberi yok, cep telefonuna birşey yerleştirip çocuğun tüm konuşmalarını sürekli olarak izliyorsunuz; çocuk bile olsa tüm konuşmalarını dinleyip özel yaşamına bu kadar müdahale edilemez.

“Hukuk ailelere, ebeveynlere çocuklarının üzerinde bir terbiye hakkı veriyor. Ama terbiye hakkının da birtakım sınırları var, bu sınırlar aşılmamalı. Eş olmak birtakım hak ve yükümlülükler getiriyor ama bu hak ve yetkilerin hepsi belirli amaçlarla ve belirli sınırlar içinde kullanılabilir. Şirketlerde de bir takım kontroller olabilir. Diyelim ki çalışanlar tuvaletteyken, otururken dahi her an kontrol ediliyor. Bu özel hayata müdahaledir ve suç teşkil edecektir. Ancak bir saldırı, şantaj, hakaret varsa, birtakım başvurular yapılabilir ama zaten o zaman da devreye kanunlar girer.

NTV