Polis,Bilgasayara El Koyabilir mi 

Ergenekon soruşturmasında eş zamanlı olarak yapılan operasyonla şüphelilerin bilgisayarlarına el konması, polisin “usule uymadığı” tartışması başlattı. Polisin bilgisayar ve benzeri elektronik cihazlarda arama yapma, el koyma ve kopyalama yetkisini nasıl kullanacağı yasa ve yönetmeliklerle düzenlenmiş. Ancak NTVMSNBC"nin konuştuğu uzmanlar, yasalarda teorik olarak yazılan durumun, pratiğe uymadığını söylüyor. Yasaya göre, polis, bir bilgisayarda arama yapacaksa, tüm verileri kopyalayacak, sonradan itiraz halinde verilerle oynanmadığını ispatlayabilmek için de, bir kopyasını bilgisayarın sahibine verecek. Oysa, uzmanlara göre, bir bilgisayarın birebir kopyalanması 13 saate kadar sürebiliyor. Polisin ne bu kadar vakti var, ne de bunu yapacak personel ve teknik donanıma sahip. Yasa bu usule uygun olarak alınmayan verilerin delil olamayacağını söylüyor. Oysa, bu usulün “nerede yerine getirileceği” belirtilmemiş. Polis bilgisayarı götürüp, emniyette de “kopyalama” yapabilir.

NTVMSNBC konuyu uzmanlara sordu. Adli Bilişim Uzmanı Emre Civan"a göre, aynı anda birden çok adreste arama yapılması gerekirse, birebir kopyalama işleminin 13 saate kadar sürdüğü düşünülürse, polisin bu işe tahsis edecek personel ve cihazı yok. Civan, bilgisayarda silinen verilerin incelenmesinin daha uzun süre alacağına da dikkat çekiyor ve kanunun “Bilgisayar yerinde incelenir” hükmü getirmediğini, dolayısıyla bilgisayarın alınıp, emniyete götürülmesinin kanuni olduğunu vurguluyor.

Bilgisayar sahibinin hakları neler?

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Yılmaz Yazıcıoğlu, kopyalama yapılmazsa, veri sahibinin sonradan “Bu veriler benim bilgisayarımda yoktu, sonradan eklenmiş” diye itiraz edebileceğini, polisin de bunu ispatlayamayacağını ve itiraz eden şüphelinin “haklı” olacağını vurguluyor.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim Teknolojisi Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi"nin kurucu ve direktörü Yrd. Doç. Leyla Keser Berber ise, polisin kopyaladığı verilerin, bir kopyasını da veri sahibine vermesi hükmüne dikkat çekiyor. Berber, çalınan internet bankacılığı şifreleri bulunmuşken, bu şifrelerin bir kopyasının yine şebekeye verilmesinin tuhaflığına dikkat çekiyor.

Yedekleme yapılmazsa, şüpheli kazanır

Tüm bu çelişkiler arasında Avukat Özgür Eralp yasalara göre usulüne uygun arama ve el koymanın nasıl olması gerektiğini anlatıp, bilgisayar kullanıcılarının haklarını sıraladı.

YASA NE DİYOR?
Konuyla ilgili Ceza Muhakemesi Kanunu"nun (CMK) 134. maddesi şöyle:

Her bilgisayara özel ekip mi gidecek?

Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma
MADDE 134.- (1) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, başka surette delil elde etme imkânının bulunmaması halinde, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programları ile bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin hâline getirilmesine hâkim tarafından karar verilir.

Çalınan banka şifreleri bulunursa...

(2) Bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması halinde çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için, bu araç ve gereçlere elkonulabilir. Şifrenin çözümünün yapılması ve gerekli kopyaların alınması halinde, elkonulan cihazlar gecikme olmaksızın iade edilir.

(3) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılır.

(4) İstemesi halinde, bu yedekten bir kopya çıkarılarak şüpheliye veya vekiline verilir ve bu husus tutanağa geçirilerek imza altına alınır.

(5) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoymaksızın da, sistemdeki verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir. Kopyası alınan veriler kâğıda yazdırılarak, bu husus tutanağa kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır.

EMNİYET NE DİYOR?
Uzmanlar 134. maddesinin değişmesini isterken, Emniyet"ten bir yetkili de “Değişmeli” diyor ama, bu maddenin polisin standartlarının çok gerisinde kaldığı gerekçesiyle değişmesini istiyor. Emniyet yetkilisinin eleştiri ve sorulara yanıtı şöyle:

“Emniyetin mevcut prosedür içerisinde bulunan yedekleme işlemini yapmadığı, el konulan CD"lerin içine sonradan veri eklendiği, taraflara bir kopyasının verilebileceğinin söylenmesinin zorunlu olduğu iddiaları hukuktan ve bilimden uzak söylemlerden ibarettir. CMK"nın 134. maddesine göre incelenen cihazların yedeklenmesi yapılmaktadır. Bu yedeklemenin orijinalliğini muhafaza ettiğini gösteren HASH değeri hesaplaması yapılmakta ve bu tutanakla kaydedilmektedir. Taraflara verilmesi ise 134. maddenin 4. fıkrasında da açıkça belirttiği gibi “istenmesi üzerine” şartına bağlanmıştır. Alınan kopyadan taraflara verilmesi talebe bağlı bir fiildir. Şu anki haliyle bahsedilen 134. madde zaten emniyet güçlerinin incelemeler sırasında kullandığı standartların çok gerisinde kalmaktadır ve çoğu konularda eksikliği bulunmaktadır. Uluslararası standartlarda alınan kopyaların doğrulanması için elektronik imza veya elektronik mühür kullanılması, içeriği suç unsuru olan kopyaların taraflara verilmesinin engellenmesi ve bilişim suçları gibi içerisinde delil niteliğinden de öte suç aracı olarak kullanılan veri ve programların bulunduğu sistemlerin müsaderesi veya imhası gibi bir çok husus, güncellenmesi gerekli eksikliklerdir.”
NTV