IMF, 40 YILLIK TÜRKİYE POLİTİKASINDAN VAZGEÇİYOR 

Yapılacak yeni anlaşma ile Türkiye'nin döviz rezervleri yakın takibe alınacak. Böylece özellikle Türk özel sektörünün dış borçları olası kriz dönemlerinde alacaklara karşı garantı altına alınacak. Rezervlerin düşmesi halinde IMF düşen rezervi belli bir oranda karşılayacak. Böylece IMF-Türkiye ilişkilerinde yeni çıpa "döviz rezervleri" olacak. Böylece 55 milyar dolara ulaşan bankaların uzun vadeli dış borçları garanti altına alınacak. Bu borçların 32 milyarı gelecek yıl ödenecek.

-GELECEK MART AYINDA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK-

IMF ile Türkiye arasında Mart ayında tamamlanacak olan Stand-by Anlaşması da, uluslararası piyasalardaki dalgalanma nedeniyle yeni bir platformda sürdürülecek. Ancak bu kez IMF, Türkiye ekonomisinde istikrarın sağlanması için yürüttüğü "faiz dışı fazla" göstergesine dayalı program yerine, uluslararası piyasalardaki dalgalanmaya karşı dış borçların ödenmesinin garanti edileceği "döviz rezervine dayalı" program geliştiriyor. Buna göre, Türkiye belli bir döviz rezervini garanti edecek. Altı ayda bir prerformaslar rezerv üzerinden incelenecek. IMF'den kredi kullanılmayacak, ancak IMF uluslararası piyasalara Türkiye için hem güvence verecek, hem de uluslararası piyasalarda oluşacak bir krize karşı, rezervdeki olası bir düşüşün bir kısmını telafi etme garantisi sağlayacak. IMF bu program karşılığında Türkiye'ye herhangi bir kredi kullandırmayacak. Sadece, rezervlerde piyasalarda tehdit olarak algılanabilecek bir azalma olması halinde IMF, azalan rezervlere karşın alacaklılara garanti vermiş olacak.

-DÖVİZ ÇIPASI-

Böylece, 1958 yılından buyana devam eden IMF-Türkiye ilişkileri "döviz çıpası" ile devam edecek. Geçmişte devalüasyona bağlı mali ve para istikrar programları öneren IMF 2001 krizinden sonra yüzde 6.5 oranındaki "bütçedeki faiz dışı fazla oranı" kavramını ve en önemli performans kriteri olarak öngörmüştü.

-IMF ÖNERDİ, TÜRKİYE ÇALIŞMAYA BAŞLADI-

Ekonomi yönetimi Eylül ayına, hem bütçe hazırlıkları, hem de IMF ile ilişkilerin sürdürülmesi için planlanan yeni anlaşma için oldukça yoğun bir çalışma ortamına girdi. Ekonomi yönetiminin ANKA'ya verdiği bilgilere göre, IMF ile yürütülen son Stand-by Anlaşması Mart 2008'de tamamlanacak. Bu süreden sonra IMF, Türkiye ile ilişkilerini yeni bir programa bağlamak için "rezerv çıpası" programını önerdi. Fon yönetimi, Türkiye'de ekonomik göstergelerdeki istikrar yerine, uluslararası piyasalarda süren dalgalanmaları dikkate alarak, özel sektörün dış borç ödemelerini güvence altına alınması için yeni bir programı gündeme getirdi.

-ÖNCELİK BANKALARIN DIŞ BORÇLARI-

Buna göre, Fon Türkiye'den belli bir oranda döviz rezervi tutulması garantisi isteyecek. Bu rezerv Türkiye'nin özellikle, bankacılık sisteminin dış borçlarının ödenmesi konusunda uluslararası piyasalara garanti olarak sunulacak. Yeni rezerv çıpası çerçevesinde, IMF de uluslararası piyasalara, Türkiye'ye borç verilmesi durumunda, geri ödemede bir sorun çıkmayacağı mesajını verecek. IMF'den herhangi bir kredi kullanılmasının öngörülmediği anlaşma çerçevesinde, Türkiye'nin rezerv performansını tutturması istenecek. Rezervdeki performaslar çerçevesinde IMF de, uluslararası piyasalarda oluşacak olası bir kriz durumunda Merkez Bankası döviz rezervindeki ani bir düşüşte, rezerve destek vermeyi garanti edecek.

-ABD'DE REZERV PAZARLIĞI SÜRÜYOR

Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek'in ABD'de; IMF yetkilileriyle garanti edilecek rezerv miktarı ve IMF'nin güvence olarak depoda tutacağı rezerv desteği miktarı için görüşmeler yaptığı öğrenildi.

Ekonomi yönetimi Şimşek'in ABD'deki görüşmeleri çerçevesinde, yeni anlaşmanın teknik detaylarını 19- 20 Ekim'de Washigton'da toplanacak IMF-Dünya Bankası Zirvesi'ne yetiştirecek. Anlaşma bu zirvede sonuca bağlanacak.

-YENİ BÜTÇE REZERV ÇIPASINA GÖRE ŞEKİLLENECEK-

Ekonomi yönetimi ayrıca, 2008 Bütçe Taslağı hazırlıklarını da sürdürüyor. Başbakan Tayip Erdoğan ve Şimşek'in ABD'den dönmesinden sonra Yüksek Planlama Kurulu'nda son şeklini alacak bütçe rakamları ve 2008 ekonomik hedefleri mevcut Stand-by Anlaşması çerçevesinde Ekim başında IMF'ye gönderilecek. Ancak 2008 ekonomik büyüklükleri içinde, özellikle Merkez Bankası bilonçosuna ilişkin hedefler yeni "rezerv anlaşması" çerçevesinde belirlenecek. Yetkililer, kur rejimi, bütçe dengeleri ve istikrar önlemlerinin de içinde olacağı bu programda çıpanın "rezerv" olacağını söylediler. Faiz dışı fazlanın ikinci plana atılacağı bu sistem çerçevesinde IMF, 6 ayda bir Türkiye'nin kriterlerini inceleyecek ve uluslararası piyasalara mesaj verecek.

-55 MİLYAR DOLARLIK BORÇ GARANTİ EDİLECEK-

Yetkililer, uluslararası piyasalarda özellikle 2008 için riskli bir bekleyiş olduğunu, bu nedenli IMF'nin de artık olası bir kriz durumunda uluslararası bankaların alacaklarının garanti edilmesi için formüller geliştirdiğini vurguladılar. Türkiye'de bankalar ve özel sektörün uzun vadeli olarak adlandırılan doğrudan kredi kullanımları karşılığında yaklaşık 55 milyar dolarlık bir borç büyüklüğünün bulunduğunu belirten yetkililer, bu borcun 32 milyar dolarlık bölümünün 2008 yılında ödenmesi gerekeceğini bildirdiler. Bu durumda Türk bankacılık sektörü ve özel firmaların gelecek yıl 32 milyar dolarlık borcu çevirmek için, uluslararası piyasalardan yeniden borçlanmaları gerekeceğini belirten yetkililer, şu bilgileri verdiler: "IMF işte 2008'de oluşabilecek bir Dünya piyasaları krizinde bu borçların çevrilememesi durumunda, özel sektör ve bankaların döviz sıkıntısı çekmeden borçlarını ödemelerini garanti altına almak istiyor. Ancak önemli olan bu krediler gelecek sene alınamassa, borçlar ödense bile yeni borç alınamaması durumunda yatırım ve bankacılık kesiminde oluşacak kredi sorunu olacak. Şimdiden uluslararası piyasalarda bütün aktörler kredileri durdurmuş ve 2008 için endişeli bir bekleyişte. Böyle bir durumda borçlar ödense bile yurtiçindeki yeni yatırımlar ve bankacılık sektöründeki sistemin dönmesi için ciddi bir kredi sorunu çıkacaktır."