Dünya Bankası'nın Çarpıcı Kayıt Dışı Raporu 

Hacer Boyacıoğlu'nun haberi

Dünya Bankası (DB), Türkiye'deki kayıtdışılığı incelemeye başladı. Bankanın, Türk ekonomi yönetiminin de katkılarıyla hazırladığı Türkiye'deki kayıtdışılık raporunun taslak haline göre Türkiye'deki işgücünde kayıtdışılık yüzde 24-44 arasında.

Türkiye'deki milli gelirin üçte birlik kısmı da kayıtdışı alanda gözüküyor. Son yıllarda kayıtdışı çalışma kırsalda azalmakla birlikte şehirde arttı. Raporda, kayıtdışı ekonomi ile mücadele için Türkiye'nin koşullarının dikkate alındığı bir formül geliştirilmesi önerildi.

DB tarafından Türkiye için hazırlanan "Ekonomik Kayıtdışılık: Nedenler, Maliyetler ve Politikalar" isimli raporun taslak hali, ekonomi bürokrasisinde tartışmaya açıldı. Rapora göre Türkiye'de kayıtdışılık oranı farklı kriterlere göre değerlendirilebiliyor. Buna göre yüzde 24 ile 44 arasındaki bir işgücü bağımsız veya informal anlaşmalarla çalışıyor. Türkiye, kayıtdışı çalışanlarla ilgili genel tanımlamalardan yola çıkarsa, kayıtdışılık anlamında Peru'ya yakın bir noktada bulunur. Peru'da çalışanların neredeyse yarısı kayıtdışı biçimlerde çalışıyor.

Milli gelir açısından bakıldığında ise Türkiye'de gelirin üçte birinin kayıtdışı olduğu görülüyor. Bu oran bakımından da Meksika, Malezya ve Macaristan gibi ülkelerle Türkiye'nin durumu kıyaslanabilir. Türkiye'nin kayıtdışı çalışmayla ilgili sürecine bakıldığında, son yıllarda kırsalda oranın azaldığı ancak şehirde söz konusu oranların arttığı görülüyor.

İspanya iyi bir örnek

Çalışmaya göre kayıtdışılıkla mücadele konusunda İspanya çok iyi bir örnek. Yaptığı reformlarla İspanya, vergi gelirinin milli gelire oranını iki kat artırırken kayıtdışı istihdamda da ciddi bir azalış sağladı. İspanya'nın reform paketi, "kayıtlı olmanın maliyetlerini düşürme, denetimi güçlendirme, iletişim stratejilerini iyileştirme, yönetim süreçlerini modernize etme ve temel sosyal korumayı sağlama"dan oluşuyor.
İspanya örneği dışında da birçok ülke kayıtdışılıkla ilgili stratejiler uyguladı. Brezilya, Şili, Meksika gibi ülkeler vergilendirme sistemlerini kolaylaştırırken Belçika, Bulgaristan, Fransa, Macaristan gibi ülkeler küçük ve orta ölçekli firmalar için vergileri düşürdü. Raporda Türkiye'nin de kayıtdışı çalışmayı azaltmak için uygulayacağı politika koşullarını diğer ülke örnekleri ve kendi durumunu dikkate alarak oluşturması gerektiği vurgulandı.

TÜİK'E GÖRE 9 MİLYON KİŞİ
KAYITDIŞI (bin kişi)

2007
Ocak 9.462
Şubat 9.145
Mart 9.523
Nisan 9.976
Mayıs 10.405
Haziran 10.729
Temmuz 10.888
Ağustos 10.739
Eylül 10.543
Ekim 9.987
Kasım 9.480
Aralık 8.868

2008
Ocak 8.422
Şubat 8.575
Mart 9.000
Nisan 9.725
Mayıs 10.115
Haziran 10.440
Temmuz 10.561
Ağustos 10.487
Eylül 10.194
Ekim 9.987
Kasım 9.483
Aralık 8.955


Referans