AZERİ GARDAŞTAN DOST GAZ’IĞI! TÜRKİYE’YE 950.4 MİLYON DOLARLIK EKSTRA BORÇ! 

Türkiye, Azerbaycan’la yürüttüğü fiyat revizyonu görüşmelerinde fena sıkıştı. “Kardeş” ülke Azerbaycan’ın revizyon masasındaki tutumu Türkiye’yi zora sokarken, görüşmelere temel konularda uzlaşılamaması nedeniyle ara verildi. Önümüzdeki günlerde Türkiye’ye gelecek Azeri heyetiyle pazarlıklara devam edileceği belirtiliyor. Şu ana kadar yürütülen görüşmelerin içeriği gizli tutulurken, Azerbaycan tarafının Türkiye’ye bin m3’ü 120 dolardan verdiği doğalgazın fiyatını 250 dolara çıkarmak istediği, Türkiye’nin ise fiyatı 200 doların üzerine çıkarmamak için direndiği öğrenildi.

Tek seferde tahsilat istiyor

Öte yandan Azeri tarafının yeni fiyatı geriye dönük 1 yıllık döneme de uygulayarak aradaki farkı hemen ve bir defada tahsil etmek istediği de belirtiliyor. Azerbaycan’ın ısrarı gerçekleşirse Türkiye, 15 Nisan 2008’den başlatılacak yeni fiyat formülüyle geriye dönük 1 yıl için, 950 milyon doları aşan tutarda bir para ödemek zorunda kalacak. Ayrıca yeni fiyatla Türkiye 2009 yılının kalan döneminde de, normal ödemelerine ek olarak 550 milyon dolar daha fazla ödeme yapacak. Yani Türkiye, yeni anlaşmayla hem aynı doğalgaza daha fazla ödeyecek, hem de 2009 yılı sonuna kadar Azerilere ekstradan 1.5 milyar dolar para ödeme yükümlüğüyle karşı karşıya kalacak.

Azerbaycan’ın müzakereleri kilitleyen bu tutumu görüşmeleri yakından takip eden çevrelerde “Kardeş ülke mi, kurnaz tüccar mı?” eleştirilerine neden oldu.

Azeri tarafı yeni belirlenecek pahalı fiyatı geriye dönük olarak 15 Nisan 2008’den itibaren uygulamakta ısrarlı. 15 Nisan-31 Aralık 2008 döneminde Türkiye’nin 3 milyar 495 milyon m3, 1 Ocak 2009 - 15 Nisan 2009 arasındaki dönemde ise 1 milyar 785 milyon m3 Azeri gazı kullandığı hesaplanıyor. Yani Türkiye bu dönemde toplam 5 milyar 280 milyon m3 Azeri gazı kullandı. Böylece Türkiye’nin, 120 dolardan ödediği gaz faturasına ek olarak geriye dönük 1 yıllık dönem için hesaplanan fark olarak, 950.4 milyon dolar fazladan ödeme yapması gerekecek. Üstelik Türkiye, bu fazladan faturayı 2009 yılı içinde bir defada ödemek zorunda kalabilir.

Türkiye’nin Azeri gazına 120 yerine 250 dolar ödemeyi kabul etmesi halinde, doğalgaz faturası olarak bu yılın kalan 8 ayı için 550 milyon dolar daha fazla ödemesi gerekecek.

Önümüzdeki yıl Azerilerden 6.6 milyar m3 doğalgaz alacak olan Türkiye, normalde 790 milyon dolar ödemek yerine 1 milyar 650 milyon dolar ödeyecek.

Azerbaycan’la yılda en az 6 milyar 600 milyon m3’lük doğalgaz alımına imza atmış olan Türkiye’ye bu fiyat artışının 5 yıllık faturası ise 3 milyar 950 milyon dolardan 8 milyar 250 milyon dolara çıkmış olacak. Böylece Azerilerin bu talebine imza atıldığı anda Türkiye, 5 yılda 4.3 milyar dolar fazladan para ödemeye de imza atmış olacak.

Fiyat revizyonunu 1 yıl önce istediler

Türkiye’nin Ermenistan ile yakınlaşması hatta iki ülke arasında sınır kapısının açılacağına dair haberler Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin bozulmasına neden olmuştu. Azerbaycan’ın bu gelişmelerden sonra koz olarak gaz fiyatında revizyon istediği düşünülüyordu. Ancak Azerbaycan’ın, Ermenistan gerilimi yaşanmadan çok önce fiyat revizyonu için BOTAŞ’ın kapısını çaldığı öğrenildi.

Azerbaycan’la 2001 yılında yapılan anlaşmayla belirlenen fiyat formülüyle Türkiye’nin, bin m3 Azeri doğalgazına 120 dolar ödeyeceği benimsendi.

Türkiye iki ülke arasında boru hattı yapımının tamamlanmasının ardından 2007 yılından itibaren bin m3’ü 120 dolardan gaz almaya başladı. Ancak Azerbaycan, geçen yılın ikinci yarısında anlaşma revizyonu ve fiyat artırımı istemeye başladı. Nihayet bu yıl Azeri devlet petrol şirketi SOCAR ile BOTAŞ arasında anlaşma revizyonu masaya geldi.(VATAN)