RUS'UN KALEMİNDEN SARIKAMIŞ 

RUSLAR UNUTTU
Acaba Sarıkamış'ı bugün Rusya'da kim hatırlıyor? Moskova'daki turizm acentesi çalışanları bile, neden ille de oraya gitmek istediğime bir anlam veremediler ve "Oraya uçak seferleri yok. Orada hava sıcaklığı eksi 27 derece. Issız dağlardan başka bir şey yok, eğlence yerleri bile yok. Orada yalnızca kar ve fırtına var" diyerek beni korkutup vazgeçirmek istediler.

RUS KÖYLERİ GİBİ
Kars'a İstanbul üzerinden gittim. Kars'tan Sarıkamış'a 20 dakikada ulaştım. Bindiğim
taksi iki bin metre yükseklikteki karlı yoldan 140 km. hızla ilerleyerek, eskiden Rusya'ya ait topraklardan geçiyordu. Yol boyunca Rus köylerinden pek farkı olmayan Kürt köyleri
görünüyordu. Şoför, yolun yakınında bulunan harabelere yaklaştığında, "Burası eskiden bir Rus kilisesiydi" dedi. Daha sonra taksi şoförü, yine yolun yakınında bulunan bir anıtı göstererek, "Burası bir Türk şehitliği" dedi.

24 BİN RUS ASKERİ ÖLDÜ
1915 yılının kışında burada 78 bin Türk askeri donarak öldü. Fakat, aynı yerde ölen 24 bin Rus askerinin anısına dikilen hiçbir anıt yoktu. Anlaşılan Rusya burada 1917 yılında şehit düşen askerlerini unuttu ve hala da hatırlamış değil...

ZAFERİ KUTLAYAN TÜRKMEN, ÇEÇEN VE KAZAKLAR
Kaldığım otele gelen öğrenciler, eski arşivlerden temin ettikleri fotoğrafları duvarlardaki panolara asıyordu. Panoların birinde, "Karlı Cehennem" yazısının altında, esir düşen ve dondurucu soğuklarda ölen Türk askerlerin yanı sıra, zaferi kutlayan "Ruslar" yani Kubanlı Kazaklar, Türkmenler ve Çeçenlere ait fotoğraflar yer alıyordu.

RUS ASKERLERİ DAHA AZDI
O zamanki savaşlar sırasında Rus askerlerin sayısı, Türk askerlerin sayısına oranlaçok azdı. Tiflis'te bulunan Rus ordu karargahı, askerlere devamlı olarak geri çekilme emri
veriyordu. Eğer Rus askerleri ve subayları emirlere uymuş olsalardı, savaşta mutlaka yenik düşeceklerdi. Bilindiği üzere Ruslar, genellikle amirlerinden uzak oldukları zaman
galip gelirler. O zamanlar Sarıkamış'ta savaşan Rus subaylar, geri çekilen her askerin vatan haini sayılacağını açıklamıştı. Bundan dolayı Türkler, bir türlü Sarıkamış'ı ele geçiremediler.
ENVER PAŞA'NIN HATASI
Rus, Çeçen, Türkmen, Ukraynalı ve Kuban Kazaklarının kahramanlığı ve Enver Paşa'nın eksi 27 derecedeki dondurucu kış şartlarında Türk askerlerini yazlık üniformayla cepheye göndermesi konusundaki hatalı kararı, Rus ordusuna zafer kazandırdı. Panolarda, ölen Türk askerlerinin Rus askerleri tarafından toprağa verildiğini gösteren fotoğraflar da yer alıyordu.

TÜRK ORDUSUNDA SURİYE VE FİLİSTİNLİLER
O dönemde gazetelerde yayımlanan fotoğraflar Ruslar tarafından çekilmiştir. Sarıkamış'ta her yıl 1915 yılı yenilgisi, düzenlenen törenlerle anılıyor. Kaldığım otele
yüksek düzey yetkililer ve şehit askerlerin yüzlerce torunu geldi. Gerçi Türk ordusunda Suriyeli ve Filistinliler de savaşmıştır. Fakat onların torunları buraya davet edilmiyor. Zira, Suriye ve Filistin artık Türkiye'nin birer parçası değil. Buraya, kendi kahramanlıklarını hatırlamayan Ruslar da davet edilmiyor.

ENSONHABER