HOKUS POKUSTA İKİNCİ PERDE 

"Buharlaşan" akaryakıt "fire" sayıldı

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun, vergilendirilen akaryakıt miktarının piyasaya sürülen akaryakıt miktarından 30 bin metreküp az olduğunu tespit ettiği TÜPRAŞ'la ilgili olarak Petrol Piyasası Kanunu'na göre 2 yıldan 5 yıla kadar hapis istemiyle yasal işlem başlatılması gerekirken, hem de geriye dönük bir yönetmelik değişikliği ile sözkonusu farkı "fire" olarak kabul ettiği belirlendi.

Vakit Gazetesi'nde Fatih Akkaya imzalı haber şöyle:

Petrol Piyasasında Ulusal Marker Uygulamasına İlişkin Yönetmelik 13 Şubat 2008 tarihinde değiştirilerek, TÜPRAŞ'ta "fark" tespit edilen dönem olan 2007'yi de kapsayan şu yeni hüküm getirilmiş: "Mücbir sebep sayılan haller ile 1/1/2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere tesislerinde kurulu enjeksiyon donanımlarında ulusal marker ekleme işlemi esnasında meydana gelen teknik arızalar sonucu oluşan ve geri kazanımı mümkün olmayan ulusal marker kayıpları hariç olmak üzere…"

BUHARLAŞTIRMANIN ÖNÜ MÜ AÇILDI?

2007 yılı içinde TÜPRAŞ'ta tespit edilen 30 bin metreküp akaryakıtın "teknik kayıp" kapsamına alınarak yasallaştırılması "kaçakçılığa 'buharlaştırma kılıfı'nın önü açılmış oldu" şeklinde yorumlandı. Fire sayılan bu miktar Türkiye'de bir günde tüketilen akaryakıt miktarından sadece 10 bin metreküp daha az.

EPDK: "BUHARLAŞAN" AKARYAKIT "FİRE" SAYILDI

TÜPRAŞ'ta işaretlenen akaryakıt miktarı ile satışa sunulan akaryakıt miktarı arasında 30 bin metreküplük bir fark tespit ettiklerini doğrulayan EPDK, bunun "fire olduğu" sonucuna ulaştıkları için yönetmelik değişikliği yapıldığını savundu. EPDK, getirilen yeni hükmün neden o günkü tarihten değil de, TÜPRAŞ'ta "fark" tespit edilen dönem olan 2007'yi de kapsayacak şekilde geçerli sayıldığına ilişkin sorumuzu ise cevapsız bıraktı.

Dünkü sayımızda EPDK'nın, TÜPRAŞ'ta marker yöntemiyle işaretlenen yani vergilendirilen akaryakıt miktarının piyasaya sürülen akaryakıt miktarından 30 bin metreküp az olduğunu tespit ettiğini duyurmuştuk. Haberimizde, Koç'un EPDK'ya gönderdiği yazıda 188 bin 678 varil dolusu bu 30 bin metreküp akaryakıtın "buharlaşma" sonucunda kaybedildiğini ileri sürerek, "teknik kayıp" olarak görülmesi gerektiğini savunduğuna vurgu yapmıştık.

KANUN NE DİYOR?

Petrol Piyasası Kanunu'na göre, ulusal marker içermeyen akaryakıt "kaçak" anlamına geliyor. Kanunun bu konudaki hükmü çok açık, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis öngörülüyor. Kanun şöyle: "Kaçak petrolü satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alan, taşıyan veya saklayan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Kaçak petrolün ve kaçakçılıkta kullanılan suç araç ve gereçlerinin müsaderesine de hükmolunur."

EPDK NE YAPTI?

EPDK'nın sözkonusu yasanın ilgili hükümleri gereğince TÜPRAŞ yetkilileri hakkında yasal işlem başlatması gerektiği belirtilirken, Koç'un Kurum'a gönderdiği ve kaçak olarak nitelendirilen "fark"ın buharlaşma sonucunda kaybedildiğini ileri sürerek, "teknik kayıp" olarak görülmesini istediği 7 Şubat 2008 tarihli yazısından bir hafta sonra dikkat çeken bir yönetmelik değişikliği yapıldığı belirlendi.

 "MÜCBİR SEBEP" SAYILIYOR

Petrol Piyasasında Ulusal Marker Uygulamasına İlişkin Yönetmelikte yapılan değişiklik 13 Şubat 2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklikle yönetmeliğin  6. maddesinin ikinci fıkrasına "Mücbir sebep sayılan haller ile 1/1/2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere tesislerinde kurulu enjeksiyon donanımlarında ulusal marker ekleme işlemi esnasında meydana gelen teknik arızalar sonucu oluşan ve geri kazanımı mümkün olmayan ulusal marker kayıpları hariç olmak üzere" ifadesi eklendi.

YENİ HÜKÜM GERİYE DOĞRU İŞLETİLİYOR

13 Şubat 2008'de yapılan yönetmelik değişikliği ile getirilen yeni hükümler, yukarıda da görüldüğü gibi 2007 yılının başından itibaren yani TÜPRAŞ'ta "fark" tespit edilen dönemi de kapsayacak şekilde 14 ay öncesinden itibaren geçerli sayıldı. Kurul üyelerinin bazılarının bu değişikliğe "Koç'a kıyak" anlamına geldiği gerekçesiyle karşı çıktığı, TÜPRAŞ'ta farkı saptayan Petrol Piyasası Dairesi'nin de olumsuz görüş bildirdiği kaydedildi.

BUHARLAŞTIRMANIN ÖNÜ MÜ AÇILDI

2007 yılı içinde TÜPRAŞ'ta tespit edilen ve "kaçak" olarak nitelendirilen 30 bin metreküp akaryakıtın "teknik kayıp" kapsamına alınarak yasallaştırılması "kaçakçılığa 'buharlaştırma kılıfı'nın önü açılmış oldu" şeklinde yorumlandı. Bu durum "teknik kayıpların her geçen gün artacağı ve bunun karşılığı vergisi ödenmemiş kaçak akaryakıtın TÜPRAŞ tarafından artarak yurda sokulacağı kuşku götürmez bir gerçek" yorumlarına neden oldu. 

TÜRKİYE'NİN BİR GÜNDE TÜKETTİĞİ AKARYAKIT KADAR

30 bin metreküp 30 milyon litreye tekabül ediyor. 1 varil 159 litre alıyor. Bu oran göz önünde bulundurulursa, 30 bin metreküp akaryakıt 188 bin 678 varile denk geliyor. Petrol Sanayi Derneği(PETDER)'in verilerine göre, Türkiye'nin yıllık ortalama motorin tüketim miktarı 15 milyon metreküp. Günlük ortalama motorin tüketimi ise yaklaşık 40 bin metreküp. EPDK'nın,  TÜPRAŞ'ta tespit ettiği ve fire olarak değerlendirdiği akaryakıt miktarı, bu rakamdan sadece 10 bin metreküp daha az; 30 bin metreküp.

EPDK: "BUHARLAŞAN" AKARYAKITI "FİRE" SAYDIK

Konuyla ilgili sorularımıza EPDK'dan hayli ilginç bir açıklama geldi. TÜPRAŞ'ta işaretlenen akaryakıt miktarı ile satışa sunulan akaryakıt miktarı arasında 30 bin metreküplük bir fark tespit ettiklerini doğrulayan EPDK, bunun "fire olduğu" sonucuna ulaştıkları için yönetmelik değişikliği yapıldığını savundu. EPDK, getirilen yeni hükmün neden o günkü tarihten değil de, TÜPRAŞ'ta "fark" tespit edilen dönem olan 2007'yi de kapsayacak şekilde geçerli sayıldığına ilişkin sorumuzu ise cevapsız bıraktı.

EPDK'dan gelen açıklamada şöyle denildi: "Ulusal marker uygulaması ile ilgili, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahiplerinden aylık, rafinerici lisansı sahiplerinden ise üçer aylık dönemler halinde alınan bildirimler, kurumumuzun ilgili dairesince incelenerek lisans sahiplerinin ilgili dönemde teslim aldığı, kullandığı ve elinde kalması gereken ulusal marker miktarları ile işaretlenen akaryakıt ve yurt içi piyasaya sunulan akaryakıt miktarları belirlenerek, kayda alınmaktadır. Kurumumuz tarafından TÜPRAŞ'ın satış faturalarının incelenmesi sonucunda söz konusu fark tespit edilmiştir. Konu hakkında şirketten açıklama istenmiştir. Şirket yetkilileri Kurumumuzu ziyaret ederek işaretlenen akaryakıt miktarı ile satışa sunulan akaryakıt miktarı arasındaki farkın teknik gerekçelerini sunmuşlardır. 06/03/2008 tarihli ve 1518/19 sayılı Kurul Kararı ile ulusal markerle işaretlenmiş akaryakıtta taşıma ve depolama esnasında belli bir orana kadar fire yaşanabileceği ve söz konusu fireye karşılık gelen ulusal marker kayıplarının da ulusal marker firesi olarak değerlendirileceği kararlaştırılmıştır… Ulusal marker uygulamasına yönelik mevzuat saha uygulamaları çerçevesinde oluşan durumlara göre güncellenebilmekte olup, 'bir şirkete özel düzenleme yapılarak kamunun zarar uğratılması', ya da 'kaçakçılığa kılıf hazırlanması' gibi iddialar doğru değildir."