ERDOĞAN ESTİ GÜRLEDİ AMA… IMF BÜTÇEDE ÜMÜĞÜMÜZÜ 14 MİLYAR YTL SIKTI! 

2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu tasarısı  TBMM’de 117’ye karşı 324 oyla kabul edilirken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, “IMF’ye ümüğümüzü sıktırmayız” söylemlerine rağmen, yapılacak stand by anlaşmasına hazırlık amacıyla bütçede yapılan yatırımlardaki kesinti ve gelir getirici düzenlemelerin toplamı yaklaşık 14 milyar YTL’yi buldu.
IMF’ye verilen söz gereği bütçede mal ve hizmet alımları ile yatırım ödeneklerinde 3.6 milyar YTL kesinti yapan hükümet, önceki akşam da bütçede son dakika değişikliği yaparak 9-9.5 milyar YTL harcama kesintisine gitti. Bu kesintilerin tamamı, bütçeye gelir kaydedilecek özelleştirme gelirlerinden ulaştırma ve enerji yatırımlarına ayrılacak kaynaklardan oluşuyor. Hükümet ayrıca, belediyelerin elektrik ve havagazından aldığı yüzde 1-5 oranındaki tüketim vergisine de el koyarak, bütçeye aktardı.

Bütçe adeta tırpanlandı
TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmelerinin son gününde, IMF ile imzalanacak stand by anlaşmasına hazırlık amacıyla 2009 yılı bütçesi adeta tırpanlandı. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, IMF’nin elektrik ve ulaştırma yatırımlarının yapılmasını istemediğini belirterek, “ümüğümüzü sıktırmayız” şeklindeki sert açıklamalarına rağmen, bütçedeki kesintilerin tam da bu alanlarda yoğunlaşması dikkat çekti.
TBMM’de perşembe akşamı mal ve hizmet alımlarıyla genel bütçeli idarelerin yatırım kalemlerinde yapılan 3 milyar 561 milyon YTL’lik kesintinin ardından önceki akşam da Bütçe Kanunu’nun 29. maddesindeki değişikliklerle özellikle ulaştırma ve enerji yatırımlarında kesintiye gidildi.  Hükümet, bu yıl kabul ettiği bir kanunla, normalde Hazinenin iç ve dış borç ödemelerinde kullanılmakta olan özelleştirme gelirlerinden 2008 yılında 1 milyar YTL, 2009-2012 yıllarında ise her yıl 2.5 milyar YTL tutarında bütçeye kaynak aktarılmasını ve bu kaynakların GAP projesi ile diğer bölgesel kalkınma projelerinde kullanılmasını kararlaştırdı. 

Özelleştirmeden 12.6 milyar YTL.
Temmuz ayında kabul edilen bir başka kanunla da söz konusu sınırları aşan özelleştirme gelirlerinin de bütçeye aktarılarak enerji ve ulaştırma altyapı yatırımlarında kullanılmasının önü açıldı. Bu yasa çerçevesinde 2008 yılında bütçeye 6 milyar YTL dolayında özelleştirme geliri aktarıldı.
Gelecek yıl toplam 15.5 milyar YTL özelleştirme geliri öngören Hükümet, söz konusu yasal düzenlemelere dayanarak 2009 bütçesine özelleştirme gelirlerinden 12.6 milyar YTL gelir hedefi koydu.
Önceki akşam kabul edilen önergeyle ise, özelleştirme gelirlerinden enerji ve ulaştırma altyapı yatırımlarına ödenek ayrılmasından vazgeçildi. Özelleştirme gelirleri bütçenin normal geliri olarak kabul edilerek, sadece GAP ve bölgesel kalkınma projelerine 2.5 milyar YTL’ye kadar aktarma yapılabilecek. 

Enerji KİT’lerine darbe
TCDD’ye ait limanların özelleştirilmesinden elde edilen gelirlerin yüzde 60’ının karayolu, yüzde 40’ının ise demiryolu yatırımlarına kullanılmasından da vazgeçildi. Bunun yanı sıra, elektrik dağıtım özelleştirmelerinden elde edilecek gelirin yüzde 80’inin Enerji Bakanlığına bağlı enerji KİT’lerinin yatırımlarında, yüzde 20’sinin ise Devlet Su İşleri’nin hidro elektrik santralı yatırımlarında kullanılmasına ilişkin düzenleme de 2009 yılında uygulanmayacak.
Maliye Bakanlığı yetkilileri, yapılan bu düzenlemeyle bütçeye gelir kaydedilen özelleştirme gelirlerinden 2009 yılında sadece GAP ve diğer bölgesel kalkınma projelerine kaynak aktarılacağını, diğer yatırımlara bir yıl süreyle özelleştirme gelirlerinden kaynak aktarılmasından vazgeçildiğini belirttiler. Yetkililer, sadece özelleştirme gelirleriyle ilgili düzenlemenin bütçeye etkisinin 9-9.5 milyar YTL dolayında olacağını ifade ettiler.

Belediye gelirlerine el kondu
Bütçe Kanununa son dakikada yapılan bir başka düzenlemeyle de belediyelerin elektrik ve havagazından aldıkları tüketim vergisine el konularak, bütçeye gelir kaydedildi. Buna göre, dağıtım şirketleri bugüne kadar belediyeye aktardıkları söz konusu tüketim vergilerini 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren vergi dairelerine yatıracaklar. Elektrikte tüketim vergisi sanayi abonelerinde yüzde 1, diğer maksatlı tüketen abonelerde yüzde 5, havagazında ise herkesten yüzde 5 olarak uygulanıyor.
Mal ve hizmet alımlarıyla genel bütçeli idarelerin yatırımlarında yapılan 3.6 milyar; özelleştirme gelirlerinden enerji ve ulaştırma altyapı yatırımlarına aktarılacak kaynaklardan yapılan 9-9.5 milyar liralık kesinti ve belediyelerin elektrik ve havagazı gelirlerine el konulmasından elde edilecek gelirlerle birlikte, IMF ile yapılacak anlaşma çerçevesinde 2009 yılı bütçesinde alınan tedbirlerin boyutu yaklaşık 14 milyar YTL’ye (harcamaların yüzde 5.3’ü kadar) ulaşmış oldu.

Yerel yönetim borcuna sınır
Hükümet, 2009 yılında IMF ile yapılacak anlaşma çerçevesinde il özel idareleri ve belediyelerin borçlanmalarına da sınır getirdi. Normalde yerel yönetimlerin iç ve dış borçları toplamı, yıllık bütçeleri ile sınırlı bulunuyor. Büyükşehir belediyeleri ise bütçelerinin yüzde 50 fazlasına kadar borçlanabiliyorlar. Yerel yönetimlerin ileri teknoloji ve büyük tutarda maddi kaynak gerektiren metro gibi altyapı yatırımları ise bu sınırlamaya tabi bulunmuyor. Genel Kurulda kabul edilen düzenlemeyle, sınırı aşan bu yetki 2009 yılı için kaldırıldı ve belediyelerin ileri teknoloji ve metro gibi yatırımları için yapacakları borçlanmalar da bütçeleri ile sınırlandırıldı.

‘Daha gerçekçi bir bütçe’
2009 yılı bütçesi TBMM’ye 262.1 milyar YTL harcama, 248.8 milyar YTL bütçe geliri, 13.3 milyar YTL de bütçe açığı öngörüldü. Hükümetin bütçede son dakikada yaptığı ayarlamaların etkisi daha çok bütçe harcamalarında görülecek. Böylece, bütçede öngörüldüğü kadar gelir elde edilemese bile bütçe harcamalarında 14 milyar YTL’ye yakın kesinti yapılmış olacağı için bütçe açığı kontrol altında tutulabilecek.
Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, düzenlemelerden nasıl bir etki beklediklerini açıklarken, “Bu önlemler, tabii ki bütçeyi daha gerçekçi bir hâle, bu yeni şartları yansıtacak şekle getirmek için yapıldı. Biz, gelirlerimizi kontrol edemeyiz ama giderlerimizi kontrol edebiliriz. Bu ilke bütün hane halkları için, bütün şirketler için ve bütün ülkeler için geçerlidir” değerlendirmesinde bulundu.

Erdoğan ‘IMF’ye ümüğümüzü sıktırmam’ demişti
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 28 Ekim 2008 tarihinde Ankara’da Altındağ İlçe Kongresinde yaptığı tarihi konuşmada IMF ile anlaşmaya ilişkin şu ifadeleri kullanmıştı:
“(IMF ile anlaşma)Bu karşılıklı menfaat esasına dayalıdır. Eğer benim menfaatlerim yerine gelirse oturur anlaşmamızı yaparız. Yoksa bugüne kadar IMF’ye karşı olmayan bir iktidar şimdi niye karşı olsun? Ama böyle bir kriz ortamında IMF’nin isteklerine boyun eğerek yarınımızı karanlığa sokamayız. Mesele bu. Ülkenin Başbakanı olarak arkadaşlarıma şunu söylüyorum. IMF yetkililerine de siz bunu söyleyeceksiniz. Bizim böyle bir dönemdeki büyüme hızımız, bütçe düzenlememiz, bütün bunlarda eğer bizimle bir esneklik içerisinde anlaşmaya varırsanız, eyvallah oturur imzalarız. Ama yok, (Böyle bir fırsatı bulduk, hemen ne yapalım? Ümüğünü sıkalım). Kusura bakmayın. Bedeli ne olursa olsun buna da fırsat vermeyiz.”
Erdoğan, sözlerinin kamuoyunda geniş yankı bulması üzerine ertesi gün sorular üzerine de şöyle konuşmuştu:
“IMF eğer bizi bütçede aşırı bir baskı altına almaya kalkarsa, yatırımlarımızı tamamen engellemeye kalkarsa, bizim büyüme oranımızı çok düşürmeye kalkarsa, buna benzer, fonlarla
ilgili, vergilerle ilgili, mesela vergileri artırma vesaire ile ilgili bu tür şeylerdeki baskıları ki bunlar
hep klasik metotlardır, bunlara biz sıcak bakmıyoruz. Çünkü bu noktada bazı tedbirlerimiz var. Eğer bizim yatırımlarımız bu dönemde durursa bu bir çöküş olur, istihdamdaki çöküntü alır başını gider. Biz buna fırsat veremeyiz.”
Erdoğan, yaptığı muhtelif konuşmalarda da IMF’nin “yol yapmayın” dediğini belirterek, ulaştırma olmazsa kalkınma olmayacağını ifade etmişti.

radikal