Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Ümit Boyner, Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Mesud Barzani ve beraberindeki heyetin, TÜSİAD heyetiyle gerçekleştirdiği yaklaşık bir saatlik görüşmenin ardından yaptığı açıklamada “İlişkilerimizi bir üst düzeye taşımak üzere, Irak Çalışma Gurubu’nu da tekrar devreye sokarak, hızlı bir şekilde ticari ve yatırım ilişkilerimizi ilerletmek üzere çalışmaya başlayacağız, bu kararı aldık” dedi.
Boyner, Barzani’nin beraberindeki koruma ordusuyla TÜSİAD binasından ayrılmasından sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmenin ikili ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi üzerinde yoğunlaştığını, Barzani ekibiyle güzel bir toplantı yaptıklarını söyledi. Türkiye’nin geçtiğimiz dönemde dünyadaki konjonktürün değişmesiyle, krizle birlikte kendisine çok farklı pazarlar aramaya başladığını ifade eden Boyner, şunları kaydetti:
‘Kuzey Irak iyi pazar’
“Bu noktada Kuzey Irak bizim için ciddi potansiyeller içeren bir pazar. Güzel bir örnektir, Suriye sınırında ticaretin artmasıyla, Suriye ile ilişkilerin gelişmesiyle o sınır bölgesinde ticaretin ne kadar canlandığını ve bunun da o bölgemizin gelirine, refahına ne kadar ciddi katkı yaptığını da gördük. Açıkçası Kuzey Irak ile ticaretin gelişmesi Türkiye için de bölgesel gelişmişlik açısından çok zor bir noktada olan Kuzey Irak sınırının da Türkiye sınırının da gelişmesi için çok önemlidir diye düşünüyoruz. Kuzey Irak Türk iş dünyası için potansiyeller içermekle birlikte ticaretin gelişmesi bizim bölgesel gelişmemiz adına da bize bir avantaj sağlayacaktır diye düşünüyoruz. Tabii ki bölgede bir de demokratikleşme ve güvenlik sorunu da var.
Bu noktada biz de çekincelerimizi ve terörle mücadelenin de devam etmesi gerektiğini, bunun üçlü ilerlemesi, Türkiye’nin hem ekonomik gelişmesini, hem demokratik gelişmesini aynı anda yapmak zorunda olduğunu, aynı noktada terörle de mücadelesine devam etmek zorunda olduğunu da kendilerine ilettik.”
‘Araştırma yapıyoruz’
Boyner, sözlerini şöyle sürdürdü: “Biz TÜSİAD olarak Kuzey Irak’taki potansiyellerin ne olduğunu, hukuki çerçevede ne gibi gelişmeler olduğunu, yatırım ortamının nasıl bir noktaya geldiğine bakıyoruz. Çünkü yeni bir pazar yeni gelişmeler oluyor. Seçimler yapıldı, yeni bir hükümet kurulacak, bundan sonra ne gibi gelişmeler olacak? Tabii ki Irak’ın bütünlüğü bizim için önemli. Irak bir bütün olarak da bir yatırım ve ticaret ilişkilerini geliştirmek adına önemli bir ülke. O konuda da sorularımız oldu. Bu noktada ilişkilerimizi bir üst düzeye taşımak üzere de bizim Irak Çalışma Grubumuz zaten var, onunla daha üst düzey ilk ağızdan bilgilerin güncelleştirilip, çalışma gurubunu da tekrar devreye sokarak hızlı bir şekilde ticari ve yatırım ilişkilerimizi ilerletmek üzere çalışmaya başlayacağız, bu kararı aldık.”
Boyner ile basın mensuplarına açıklama yapan Kuzey Irak Sanayi ve Ticaret Bakanı Sinan Çelebi, “Kapımız ardına kadar açık. Tek arzu ettiğimiz, buyrun gelin. Bir an önce işbirliği yapalım. Bizim bölgede 5-6 ay öncesine kadar Türk firmaların yabancı firmalara oranı yüzde 45 civarında idi. Şimdi yüzde 60’ı geçmek üzere” dedi. Sinan Çelebi genel olarak Irak, özel olarak Kuzey Irak Kürdistan bölgesinin Türkiye ile olan hem siyasi hem de ekonomik boyutunu geliştirmeyi amaçladıklarını belirterek şunları söyledi:
Ticaret canlandırılacak
“Bir süre önce Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile Sayın Maliki ticari anlamda protokol imzaladı. Bunları canlandırmak, hayata geçirmek zaten başladı. Kürdistan bölgesindeki emniyet ve çalışma koşulları maalesef orta ve güney de hali hazırda yok. Kuzeyde bizim asayiş, emniyet bakımında sıkıntımız yok. Bu yatırım için, ekonomi için kanaatimce birinci şarttır. İkinci şart yasal kararlar. O yasal karar da var. İki tarafın da arzusu bu ekonomik gelişmeyi daha da ileri götürmek. Ortak projelerimiz var. Bunlardan biri sınırda sanayi ve ticaret serbest bölgesi oluşturulması. Türkiye ile Irak arasında yaklaşık 6 milyar dolarlık ticaret hacmi var. Alınan kararlarla bu 20 milyar dolara çıkabilir. Tek isteğimiz, arzu ettiğimiz bugün bizim bölgedemizdeki yatırım ortamından yararlanmanız. Yasalarımız çok rahat, şeffaf.
Yabancı yatırımcıyla, Irak firmaları arasında herhangi bir ayrım yapmıyor. Aynı haklara sahipsiniz. 5 milyon dolarlık yatırım yaptınız. Erbil’de, Süleymaniye’de veya Dohuk’da yatırım yaptınız. İnşaat bittikten sonra 5 milyonunuzu rahatlıkla yurt dışına çıkarabilirsiniz. Ne vergi, ne resim, ne de başka bir şey var. 10 sene de vergiden muaf oluyorsunuz. Ortam çok rahat. Yeni yasalar da çıkıyor. Amacımız Türkiye ile olan ilişkileri daha ileri safhaya çıkarmak. Unutmayalım ki, Irak devletinin bütünlüğüne biz de saygı gösteriyoruz. Bizim bölgemizi hem Irak’ın diğer bölgeleriyle, hem de Arap ülkeleriyle ilişkilerde bir köprü , bir üs olarak kullanmak mümkün. İstikrar sağlanmasını arzu ediyoruz, ama bu galiba biraz zaman alacak. ”
Çelebi sözlerini şöyle tamamladı: “Ticaretin geliştirilmesi için gerekli ikinci adım da bankacılık konusu. Bağdat’ta Ziraat bankası açıldı. Şubesi de Erbil’de açılacak. İş Bankası da haziran sonuna geliyor. THY, İstanbul-Erbil, Ankara -Erbil seferleri olacak. Diyarbakır’a da sefer yapılacak.” (aa)
18
10
