ANAYASA MAHKEMESİ'NDEN PARTİ KAPATMAYA 'YEŞİL IŞIK' KARARI!  

Anayasa Mahkemesi, AİHM'nin kararına rağmen TBKP'nin kapatılması davasını yeniden görüşmeyi reddetti. Karar 4'e karşı 7 oyla alınabildi..

AKP hakkındaki kapatma istemli iddianameden sonra Ankara'da parti kapatmayı zorlaştıran "Venedik Kriterleri" nin Anayasa'ya konulması tartışılırken Anayasa Mahkemesi kritik bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararına rağmen Türkiye Birleşik Komünist Parti'nin (TBKP) kapatılması davasının yeniden görülmesi talebini 8 Ocak'ta 4'e karşı 7 oyla reddetti.

Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ile üyeler Sacit Adalı, Fulya Kantarcıoğlu ve Zehra Ayla Perktaş karara karşı çıktı. Haşim Kılıç ve 3 üye ise, "Bu karar, Anayasa ve yasalarda AB uyum sürecinde yapılan değişiklikleri göz ardı etmektir, yargılama yeniden yapılsın" dedi. Kararda imzası bulunan 7 üye ise, "Yeniden yargılama yapılabilmesi için karar kesinleştikten sonra, bu kararı değiştirecek maddi bir olgunun varolması gerektiğini" savundu.

17 YILLIK ÖYKÜ
Anayasa Mahkemesi 1991 yılında, TBKP'yi "komünist" kelimesi nedeniyle kapattı. AİHM, 1998'de bu nedenle Türkiye'yi mahkûm etti ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin örgütlenme özgürlüğünün ihlal edildiğini saptadı. Türkiye, 2003'de uyum yasaları ile önemli bir değişiklik yaptı. Anayasa'nın 90'ıncı maddesindeki değişikliğe göre, AİHM'nin Türkiye aleyhine verdiği mahkûmiyet kararına dayanak olan dava, Türkiye'de yeniden görülecekti. TBKP Genel Sekreteri Nabi Yağcı bu değişikliği gerekçe göstererek davanın yeniden görülmesini istemişti.

Karar neden önemli?

AİHM, Komünist Parti davasında Türkiye'yi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "örgütlenme" özgürlüğünü tanımlayan 11'nci maddesine dayanarak mahkûm etmişti.
 
Avrupa Konseyi de Sözleşme'nin bu maddesinin nasıl uygulanması gerektiğine açıklık getirmek için, Venedik Kriterleri'ni kabul etmişti. Bu kriterlerde, örgütlenme özgürlüğünün ancak şiddet çağrısı yapılması, hoşgörüsüzlüğün teşvik edilmesi halinde bir partinin kapatılabileceği belirtiliyor.
 
Ayrıca mahkemenin bu kararını 4'e karşı 7 oyla alması dikkat çekti. Çünkü Anayasa'daki son değişikliklere göre bir siyasi partinin kapatılması kararı ancak 7 üyenin "kapatma" yönünde oy kullanması halinde mümkün.
 
Niçin karşı çıktılar?
 
ANAYASA Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ile üyelerden Sacit Adalı karşı oy yazılarında şöyle dedi:

"Anayasa Mahkemesi'nin yargılamanın yenilenmesi istemini, Anayasa ve yasalarda yapılan değişiklikleri göz ardı ederek reddetmiş olması temel hak ve hürriyetlere sağlanan güvenceyi etkisizleştiren bir uygulamaya yol açmaktadır. AİHM, TBKP'nin kapatılmasını radikal bir tedbir, hedeflenen amaca göre orantısız ve demokratik bir toplumda gerekli olmayan tedbir olarak nitelendirerek sözleşmenin 11'inci maddesine aykırılığını tespit etmiştir."

Hukukçular ne diyor?

Prof. Süheyl Donay (İstanbul Üniversitesi) : AİHM'nin verdiği karar üzerine Anayasa Mahkemesi de yeniden yargılanmanın koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğine karar verebilir. AİHM'den gelen dosyayı başlangıçta reddetmiyor. Yeniden mahkeme yapılması şartlarının oluşmadığını söylüyor. Buna bizim mahkeme karar verir. Daha önce de böyle ret kararı almıştır.

Prof. Yılmaz Aliefendioğlu: AİHM'nin kararı uygulanmalıydı. Anayasa'nın 90'ncı maddesinde yapılan değişiklikte, iç hukuk ile uluslararası sözleşme hükümlerinin çatışması halinde uluslararası sözleşmelerin uygulanacağı açıktır. Bazen mahkemeler, iç hukuk hükümlerini uygulamaya öncelik veriyorlar. Anayasa Mahkemesi'nin bu karara itibar etmesi gerekirdi.

Prof. Mümtaz Soysal: AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlal edilip edilmediğine karar verir ve burada bırakır. TBKP davasında da sözleşmenin ihlal edildiğini belirlemiş ve tazminata mahkûm etmişti. Bunun gereğini yapıp yapmamak da Anayasa Mahkemesi'ne kalmıştır. Mahkeme de, "iç hukuktaki kurallara göre bu karar maddi bir olgu değil" demiş.

Sabah