TÜZÜKLER TARİH OLUYOR! 

Sivil irade ve hukukun üstünlüğünü hâkim kılmak için mevzuatlarda yapılan değişiklikler sürüyor.

Bu çerçevede siyasetçiler ile bürokrasi ve yargı arasında soruna neden olan, devletin işleyişinde aksamaya yol açan tüzük ve yönetmeliklerle ilgili önemli bir düzenleme hayata geçiriliyor.

Ocak ayında kamuoyuna açıklanacak 'sivil anayasa' taslağında yer alan düzenlemeyle yasaların nasıl uygulanacağına ilişkin hükümler içeren 'tüzük'ler, Türk Hukuk Mevzuatı'ndan çıkarılıyor. Böylece 'emzirme Odaları'ndan at yarışlarına kadar mevzuattaki yüzlerce tüzük tarih olacak. Tüzüklerin kaldırılmasının ardından önem kazanacak olan yönetmelikler için ise kapsamlı bir düzenlemeye gidiliyor. Anayasa'da yapılacak değişiklikle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görevleri arasına yönetmeliklerin onayı da giriyor. Bakanlık ve kurumlar, Meclis denetiminden geçirmeden yönetmelik çıkaramayacak. Değişikliklerle yasa koyucu olan Meclis iradesi, bürokrasiye hâkim kılınacak. Mevcut uygulamada Danıştay, yasalara aykırı olduğu gerekçesiyle tüzük ve yönetmelikleri iptal edebiliyor.

Kamuoyunun aylardır tartıştığı "sivil anayasa" Türk hukuk sisteminde köklü değişiklikler öngörüyor. AK Parti'nin hukukçu kurmaylarının son rötuşları yaptığı taslak ile Anayasa ve yasalardan sonra en önemli kurallar bütünü olan "tüzük" uygulaması tarihe karışıyor. Anayasa değişikliği gerçekleşirse bundan sonra "tüzük" diye bir kavram hukuk mevzuatında yer almayacak. Yürürlükte olan tüzükler de işlerliğini kaybedecek. Hukuk sistemimize göre, devlet işleyişinde Anayasa ve yasaların ardından tüzük ve yönetmelikler geliyor. Anayasa ve yasaları TBMM çıkarıyor. Tüzük çıkarma yetkisi ise Bakanlar Kurulu'na ait. Anayasa'nın 115. maddesine göre; kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak ve Danıştay'ın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzük çıkarılabiliyor. Danıştay, yasalara aykırı olduğu gerekçesi ile tüzükleri iptal edebiliyor.

Devlet işleyişinde yönetmeliklerin de önemli bir yeri bulunuyor. Yönetmelikler, bakanlıklar ve kurumlar tarafından işlemlerin nasıl yürütüleceğini belirlemek amacıyla çıkarılan kuralları belirliyor. Yönetmeliklerin tüzüklere aykırı olmaması gerekiyor. Tüzüklerin tarihe karışması ile birlikte yönetmelikler daha önemli bir konuma yükselecek. AK Parti, yine hükümet uygulamaları ile Danıştay arasında büyük sorunlara yol açan yönetmeliklere ilişkin de kapsamlı bir düzenleme yapma kararı aldı. Anayasa'da yapılacak değişiklikle TBMM'nin görevleri arasına yönetmeliklerin onayı da giriyor. Buna göre, yönetmelik yayınlamak isteyen bakanlık ve kurumlar, Meclis'teki ilgili ihtisas komisyonuna başvuracak. Meclis Komisyonu, yönetmeliği onayladığı gibi geri de çevirebilecek. Gerekli gördüğü şekilde yönetmeliği düzeltebilecek.

Hukuk mevzuatımızda birbirinden farklı konu ve alanlarda yüzlerce tüzük bulunuyor. Son 20 yılda çıkan tüzüklerden bazıları şunlar:

Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahis Tüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Tüzük

Hayvan Rehni Tüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Tüzük

Gemi Adamlarının Yeterliliği ve Sayısı Hakkında Tüzük

Grev ve Lokavtlarda Mülkiye Amirlerince Alınacak Tedbirlere Dair Tüzük

Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Eserlerden Faydalanma Usul ve Esasları Hakkında Tüzük

Gebe veya Emzikli Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Tüzük

Yurtdışında Görevlendirilecek Memurların Seçim Esaslarına Dair Tüzük

Gümrüğe Terk Edilen, Terk Edilmiş Sayılan, Müsadere Edilen Eşyanın Tasfiyesine İlişkin Tüzüğe Geçici Bir Madde Eklenmesine İlişkin Tüzük

Grev ve Lokavtlarda Mülkî İdare Amirlerince Alınacak Önlemlere İlişkin Tüzük

Polis Vazife ve Selahiyet Nizamnamesinin Bir Maddesinin Değiştirilmesine Dair Tüzük

Din Şûrası Tüzüğü

Konut Kapıcıları Tüzüğü

At Yarışları Tüzüğü'nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tüzük

zaman