Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT), kanal sayısını artırıp masraflarını fazlalaştırınca; daha çok gelir sağlamak için kendisine yeni gelir sağlama yolu buldu. TRT, üzerine radyo veya TV alıcısı eklenen her türlü elektronik ürüne bandrol satarak, kendisine yeni gelir kaynağı yaratacak. TRT eskiden sadece radyo ve televizyon satışlarından bandrol geliri sağlıyordu. TRT'nin bandrol ücreti alacağı ürünler arasında TV yayınlarına imkân tanıyan 3G'li telefonlar, üzerinde radyo bulunan normal cep telefonları, radyolu kondüsyon aleti, radyolu banyo seti, radyolu kalem, TV tuner kartı, MP3-MP4 cihazlar, uydu alıcıları, set up box'lar, radyolu adımsayarlar bile bulunuyor.
Radyo ve TV alıcısına sahip ürünleri imal ve ithal edenlerden bugüne kadar ürün başına ortalama 3.68 kuruş bandrol tahsil eden TRT, artık ürün matrahı üzerinden yüzde 8 oranında bandrol ücreti alacak. Eskiden ürünün üstündeki alıcının bedeline dayalı olarak alınan bandrol ücreti, artık ürün bedelinin tamamından ödenmesi gerekecek. Bu durum birçok ürüne zam olarak yansıyacak ve nihai fatura vatandaşa kesilecek.
Birçok firmayla mahkemelik oldu
TRT, temmuz ayında yayınlanan Torba Kanun'a eklettiği bir değişiklikle; radyo ve TV alıcısına sahip ürünleri üreten ve ithal edenlerden bandrol ücretinin tahsil yönteminde değişikliğe gitti. İmalatçılara satış faturasındaki ÖTV tutarı hariç, ithal edenler ise Gümrük Giriş Beyannamesindeki ÖTV hariç olmak üzere matrah üzerinden bir defaya mahsus bandrol ücreti alınmasına yönelik düzenleme yaptı. Yani artık değerlendirmede ürün bedeli esas alınacak. 17 Ekim tarihinde de bir Bakanlar Kurulu kararnamesi yayınlanarak; bandrol ücretinin hangi ürüne göre, hangi oranda alınacağı yeniden belirlendi. Eskiden imalatçı ve ithalatçı, kendisinin beyan ettiği matrah üzerinden yüzde 16 oranında bandrol ücreti ödemekle yükümlüydü. TRT yetkililerine göre bu sistem işlemedi. Birçok imalatçı veya ithalatçının daha düşük matrah göstererek bandrol ücretinden kaçma yoluna gitti. Maliye de soruna çözüm bulamayınca, TRT'nin birçok şirketle bu nedenle mahkemelik olduğu öğrenildi.
Bunun önüne geçmek için de oranlar 17 Ekim'de genellikle yüzde 8'e çekildi; ancak artık matrah beyan zorunluluğu geldiği için, ödemeden kaçan olamayacak.
Uygulama geriye doğru işleyecek
TRT yetkililerine göre, bu tip durumların önüne geçmek için kendi gelirlerine hâkim olmak şart. Bu nedenle yakın bir zamanda Gümrük Müsteşarlığı ile bir protokol imzalanacağı ve firmaların faturalarının denetlenmesi yetkisinin TRT'ye de verileceği öğrenildi. TRT, beyan edilen matrah ile faturada yer alan matrah arasında bir fark görürse düzeltilmesini isteyecek. Öte yandan, bu konuda ileride Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile de işbirliği yapılacak. İthal edilen her cihaz için IMEI numarası verildiği için, cihazların takibini TRT de yapacak. Böylece bandrol ücretinden hiçbir telefoncu kaçamayacak. İlk düzenleme temmuz ayında yapıldığı için,kararname de geriye doğru işleyecek. 3 Temmuz tarihi itibariyle ödenen bandrol ücretleri gözden geçirilecek. Yeni sisteme göre az ödeme yapanlar TRT'ye borçlu çıkacak.
MOBİSAD yargıya gidiyor
Sektör ise bu uygulamaya tepkili. Mobil İletişim Sistemleri ve İşadamları Derneği (MOBİSAD) Genel Sekreteri Arzu Nur Alpagut, sektör olarak şaşkınlık içinde olduklarını belirterek, "Böyle bir düzenleme maliyetlerde ciddi bir artışa sebep verdi. Gerekçelerini bilmek istiyoruz. Yaklaşık radyo alıcılı bir cihazdan 3.68 kuruş olarak alınan TRT katkı payının ürün maliyetinin yüzde 8'ine çıkarılmasının mantıklı açıklaması olması gerekir" dedi. Bunun maliyetinin çok ciddi olduğunu anlatan Alpagut, bu durumdan beyaz eşya, otomotiv, elektronik olmak üzere birçok sektörün olumsuz etkileneceğini anlattı. Konuyu yargıya taşımayı da düşündüklerini ifade eden Alpagut, sektördeki perakendecilerin kâr marjlarının yüzde 8'i geçmediğini belirterek, "Yeni bir ortağımız oldu. Bu durum yeni bir dolaylı vergiden başka bir şey değildir" dedi.
Uçaktan-gemiden bile alacaklar
Kararnameye göre, eskiden bir arabada bulunan radyonun içindeki alıcı üzerinden bandrol ücreti alınırken, artık araba bedeli üzerinden binde 8 oranında TRT'ye aktarılmak üzere bandrol ücreti kesilecek. Bu oran hava ve deniz taşıtlarında ise onbinde 1 olarak uygulanacak. Bu nedenle bu taşıtlara da zam gelecek. Set up box, MP3/MP4 çalar ve benzerleri, her türlü uygu alıcısı, ev sinema sistemlerinde ise bu oran yüzde 16 olarak uygulanacak. Yani taşıtlardan sonra en büyük zam bunlara gelecek. Bu durum da Türkiye'nin teknolojik ürünlerin çok pahalılanması anlamına gelecek. 3G teknolojisinden sonra gelecek günlerde IPTV teknolojisiyle de tanışacak olan Türkiye'de vatandaşlar, bu imkânlara ulaşmak için diğer ülkelere göre daha yüksek bedel ödeyecek.
5 yeni kanalı yayın hayatına aldı
TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin döneminde TRT birçok yeni kanalı hizmete aldı. Kürtçe yayın yapan TRT Şeş, çocuklara yönelik TRT Çocuk, haber kanalı TRT Türk, Balkanlar, Kafkasya ve Asya'ya yönelik programlar yapan TRT Avaz ile TRT Turizm ve Belgesel kanalları son dönemde yayın hayatına girdi. Özellikle TRT Türk kanalı için One Ajans'tan satın alınan habercilik hizmetine yüksek bedel ödendiği belirtilerek, konu muhalefet partileri tarafından Meclis'e kadar taşındı.
Reklam sürelerini sattı gelirini ikiye katladı
Gelirlerini artırmak yeni yöntemlere başvuran TRT, ana kanalı olan TRT 1 ve radyosunun tüm reklam sürelerini mart ayında satışa çıkarttı. İlk kez Referans'ın duyurduğu ihaleyi sektörün önde gelen firmalarından Veritas Medya aldı. İhale ile TRT reklam gelirlerini ikiye katlarken bu alanda yeni bir modele de imza atmış oldu. TRT1 ve radyo reklamlarının tüm sürelerini 3 yıllığına satışa çıkaran TRT, geçen yıl barter ve sponsorluklar da dahil olmak üzere 32 milyon TL olan reklam gelirini 62 milyon TL'ye çıkardı. 3 yıllığına kurumun reklam sürelerini satın alan şirket, TRT'ye her yıl 62 milyon ödeme yapacak. Bu rakam TRT'nin raytinglerinin artmasına paralel artış gösterecek.
Referans
18
10
