PARTİLERDEN SONUÇLARA İLK YORUMLAR 

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Necati Çetinkaya, halk oylamasının sonuçlarına ilişkin, ''Boykotlara ve sandığa gitmeme gibi telkinlere rağmen milletimiz bu konuda büyük bir çoğunlukla kararını vermiştir. Bundan sonra hukuk fetvacıları artık anayasayı kendilerince yorumlamayacaklardır'' dedi. Çetinkaya, AK Parti Genel Merkezi'nde, düzenlediği basın toplantısında halk oylamasının sonuçlarını değerlendirdi ve soruları yanıtladı. Halk oylamasının, bugün Hakkari'de meydana gelen terör saldırısının gölgesinde kaldığını ifade eden Çetinkaya, milletin kendi kendisini yönetme refleksini halk oylamasında gösterdiğini kaydetti.

''Bu referandumda neyi göstermiştir milletimiz?'' sorusunu soran Çetinkaya, şunları kaydetti: ''Bundan sonra cumhurun başkanı olan, cumhurbaşkanını, 'ben seçeceğim' kararını vermiştir. Boykotlara ve sandığa gitmeme gibi telkinlere rağmen milletimiz bu konuda büyük bir çoğunlukla kararını vermiştir. Bundan sonra hukuk fetvacıları artık Anayasa'yı kendilerince yorumlamayacaklardır. TBMM'nin toplantı yeter sayısı hangi konuda olursa olsun 184 olacaktır.'' Halk oylamasının sonuçlarına ilişkin rakamları veren Çetinkaya, ''Dün itibarıyla verilen beyanatlarda 'katılım oranın son derece düşük olacağı' söyleniyordu. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde oylamaya katılanların yüzde 85-90'ı 'evet' oyu vermiştir. Türkiye genelinde de milletimizin vermiş olduğu kararın tercümesi 'artık kendi cumhurbaşkanımı kendim seçeceğim' demektir'' diye konuştu.

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın, seçmenlere halk oylamasına katılmama yönünde çağrıda bulunduğunun hatırlatılması üzerine Çetinkaya, şunları kaydetti: ''Anayasa'nın 174. maddesinin son fıkrasını okuyacak olursak, sayın Baykal'ın çağrısı kanunen suç teşkil ediyor. Referandum, anayasal bir haktır. Bu anayasal hakkın engellenmesi ceza kanuna göre suçtur. Hele hele basın yoluyla bu suçun işlenmesi ağırlaştırma sebebidir. Nihayet bazı yerlerde savcılıklar suç duyurusunda bulunulmuştur. Bu konuda milletten çekinmenin bir manası yoktur. Millete güvenmiyorsun, onun için 'ey millet sen bu konuda karar veremezsin' diyorsun. Ama millet kararı 'ben veriyorum' demiştir ve kararını açıklamıştır.''

Çetinkaya, halk oylamasına katılım oranlarına ilişkin bir soru üzerine de katılımın ''fevkalade yüksek'' olduğunu ifade ederek, ''Dünya demokrasilerini inceleyin. ABD'de halk oylamalarına katılım en fazla yüzde 52'dir. Avrupa'da bu rakamlara hiç ulaşılmadı. Bu fevkalade yüksek bir rakamdır. Türk halkının demokrasiye ne kadar inandığının ve demokrasinin kökleştiğinin bir işaretidir bu katılım'' dedi.

CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI ÖZYÜREK: -''DEMOKRASİ AÇISINDAN, BİZİM PARLAMENTER DEMOKRASİMİZİN MANTIĞINI BOZAN BİR ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİYLE KARŞI KARŞIYA KALDIK'' 

 CHP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Özyürek, Türkiye'nin halk oylaması sonucunda parlamenter demokrasinin mantığını bozan bir anayasa değişikliği ile karşı karşıya kaldığını savundu. Özyürek, halk oylamasının sonucuna ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, oylanan metni bir ''hukuk garabeti'' olarak nitelendirdi. Oylamanın sandık kurulları usulüne uygun olarak oluşturulmadan başlatıldığını iddia eden Özyürek, bu yönde önemli tespitleri olduğunu ve gerekli başvuruları yaptıklarını bildirdi.

AK Parti'nin halk oylamasına ''evet'' denilmesi yönünde propaganda yürüttüğünü hatırlatan Özyürek, şöyle konuştu: ''Unutmayalım ki yalnızca AK Parti değil, DTP'de 'evet' demiştir. Bunun dışında bazı küçük partilerde 'evet' kampanyası açmıştır. CHP, başından beri 'hayır' demiştir, MHP'de 'hayır' kampanyası yürütmüştür. AK Parti'nin 22 Temmuz Genel Seçimlerinde aldığı oylar, DTP'nin aldığı oylar ve diğer küçük partilerin aldığı oylar dikkate alındığında belki de 'evet'çilerin oranı bu partilerin 22 Temmuz'daki oylarından az çıkacaktır. Değişen bir tablo olmamıştır. Halk nafile bir referandum için sandığa çağrılmıştır. Demokrasi açısından bizim parlamenter demokrasimizin mantığını bozan bir anayasa değişikliğiyle karşı karşıya kaldık.''

''Halk oylamasının sonucunun cumhurbaşkanının meşruiyetini tartışmaya açacağını'' ileri süren Özyürek, ''Cumhurbaşkanı parlamento tarafından seçilmiştir. Şimdi anayasada değişiklik yapıldı. Bunda 'halk tarafından seçilir' diyor. Kamu hukukunda kazanılmış haktan bahsedilemeyeceğine göre parlamento tarafından seçilmesi kazanılmış hak teşkil etmez. Süre meselesi de tartışılacaktır'' diye konuştu. AK Parti'nin halk oylamasını durdurmak yerine geçici 2 maddeyi anayasa değişikliği paketinden çıkarak toplumu gereksiz tartışmalara sürüklediğini savunan Özyürek, ''Terörle uğraştığımız, sürekli şehitler verdiğimiz bir dönemde halkın bu konularla uğraştırılması yanlıştır'' diye konuştu.

MHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI ŞANDIR: -''ANLAMSIZ, FAYDASIZ VE GETİRECEĞİ BELİRSİZLİKLERİN TEHLİKESİ KAPSAMINDA HAYIRLI OLMAYAN BİR SONUÇ ORTADADIR''

MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Şandır, halk oylamasının sonuçlarına ilişkin olarak, ''Anlamsız, faydasız ve getireceği belirsizliklerin tehlikesi kapsamında hayırlı olmayan bir sonuç ortadadır'' dedi.

Halk oylamasının sonuçlarını AA'ya değerlendiren Şandır, oylamaya yüksek bir katılım olduğunu belirterek, ''evet'' oylarının da beklenilenin üstünde çıktığını ifade etti. Referandumla kabul edilen Anayasa değişiklerinin ileride çok ciddi hukuki ve siyasi tartışmaları beraberinde getireceğini savunan Şandır, ''Şimdi 11. Cumhurbaşkanı ve 11. Cumhurbaşkanı'nın görev süresi tartışılacaktır. Bugünkü TBMM'nin görev süresi de tartışılacaktır'' dedi.

Şandır, şunları kaydetti: ''Dolayısıyla Türkiye çok ciddi belirsizliklerin getirdiği bir tartışma ortamına sürüklenecektir. Bu tartışmalar tabii ki sonuçların meşruiyetini tartışılır hale getirecektir. Anlamsız, faydasız ve getireceği belirsizliklerin tehlikesi kapsamında hayırlı olmayan bir sonuç ortadadır. Ama katılımın bu kadar yüksek olması, 'evet' oyunun bu kadar yüksek olması dolayısıyla, toplumsal bir maliyet ödeme gibi bir sonucu hep beraber izleyeceğiz. Toplum, verdiği kararın sonuçlarına katlanacaktır.''

DTP:HAYIRLI OLSUN

Demokratik Toplum Partisi (DTP) Genel Başkan Vekili Nurettin Demirtaş, Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesini de öngören anayasa değişikliği paketine ilişkin halk oylamasının sonuçlarının ülkeye hayırlı olmasını diledi.

Demirtaş, halk oylamasının sonucuna ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, oylamaya konu olan değişiklikleri desteklediklerini hatırlattı. Oylamaya katılımın oluşan ilgi düzeyi ile orantılı olduğunu belirten Demirtaş, ''Katılımın aşırı düşük olduğunu söyleyemeyiz. Gerçi cumhurbaşkanını halkın seçmesi gibi önemli bir konuda daha yüksek bir katılım beklerdik, ancak yaşanan sürecin ve güncel olumsuz gelişmelerin de bunda etkisi olmuş olabilir. Bu sonucun ülkeye hayırlı olmasını diliyoruz'' diye konuştu.

Yeni anayasa çalışmalarının ülke gündeminden düşürülmemesi gerektiğini de ifade eden Demirtaş, ''Demokratik, sivil anayasanın ülkeyi sürüklenmek istendiği karanlıktan kurtaracağını düşünüyoruz'' dedi.

DP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI UYANIK: -''CUMHURBAŞKANI VE MECLİS AÇISINDAN SEÇİLMİŞLERİN DURUMUNUN TARTIŞMAYA AÇILACAĞI BİR REFERANDUM OLMUŞTUR''

DP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Uyanık, halk oylamasının ''Cumhurbaşkanı ve Meclis açısından seçilmişlerin durumunun tartışmaya açılacağı bir referandum olduğunu'' savundu. Halk oylamasının sonuçlarını AA'ya değerlendiren Uyanık, DP olarak halk iradesinin üstün olduğundan hareketle halk oylamasına ''evet'' dediklerini, ancak ''buradaki basiretsizliği ve hukuk karmaşasını da ifade ettiklerini'' söyledi.

Oylamaya giden en aydın kişinin bile neye oy verdiğini bilmediğini savunan Uyanık, ''Bu referandum yüz karası olmuştur. Yüksek Seçim Kurulu da, hükümet de suçludur'' dedi.

''Yarın sabah ne olacağının bilinmediğini'' öne süren Uyanık, şunları ifade etti: ''Bu referandum hiçbir fayda getirmeyeceği gibi beraberinde tartışmaları da getirecek. Cumhurbaşkanı ve Meclis açısından seçilmişlerin durumunun tartışmaya açılacağı bir referandum olmuştur. Ne YSK, ne basın, ne siyasi partiler, ne devlet görevini yapmıştır. Neye oy verildiği bilinmeyen bir referandum olmuştur. Zaten bu durum referanduma katılım oranından da belli oluyor. Millet kandırılmıştır.''

ANAVATAN GENEL BAŞKANI MUMCU: -''TÜRKİYE, 'EVET' KARARIYLA YAPAY TARTIŞMALARA BİR SON VERMİŞTİR'' 

Anavatan Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu, ''Türkiye 'evet' kararıyla yapay tartışmalara bir son vermiştir'' dedi. Halk oylamasının sonuçlarını AA'ya değerlendiren Mumcu, Türkiye'nin çok partili hayata geçme kararından bu yana gerçek bir demokrasi yolunda en büyük adımını attığını kaydetti. Devlet otoritesini ve milletin birliğini temsil eden bir makamda kimin bulunacağına karar verme yetkisinin kimde olacağının, kimin cumhurbaşkanı olacağı tartışmalarından çok daha önemli olduğunu belirten Mumcu, ''Türkiye, referandumda 'evet' kararıyla tüm bu yapay tartışmalara bir son vermiştir. Anavatan Partisi açısından bu kazanç, partimizin milletimize tarihi hizmetlerinden birisi olarak yazılacaktır'' dedi.