Krizin Teğet Geçmediğinin Resmi: İhracat Son Üç Ayda Yüzde 41 Düştü

Küresel finansal krizin Türkiye’yi teğet geçerken nasıl ‘dokundurduğu’ hızla düşen son üç aylık ihracat rakamlarında kendisini gösteriyor.
Aylık ihracat rakamı krizin olmadığı aylarda ortalama 12 milyar dolarlardan yılın son ayında 7 milyar dolara kadar indi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, aralık ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25, bu yılın kasım ayına kadar yüzde 18.1, krizin hissedildiği son üç ayda ise yüzde 41 geriledi.

Düşüşe devam
Her ne kadar yıl toplamında ihracatta bir artış ortaya çıksa da bu daha çok eylül ayına kadarki ivmeli ihracattan kaynaklandı. İhracat mayısta 12.3, haziranda 12.1, temmuzda 12.2, ağustosta 11 ve krizin ortaya çıktığı eylül ayında 12.1 milyar dolarla ortalama bir hız yakalamıştı. Siparişlerin iptal edilmeye başladığı ekim ayıyla başlayan düşüş süreci devam ediyor.
Türkiye’nin ihracatında en büyük paya sahip Avrupa ülkelerindeki ekonomik durgunluk bu düşüşte baş rolü oynuyor. İhracat ekimde 9.4, kasımda 8.6 ve 2008’in son ayı aralık ayında da 7.1 milyar dolar oldu. 

Rakamlar niye farklı?
İhracat geçen yılın tamamında önceki yıla göre yüzde 20.3 artarak 127.5 milyar dolara yükseldi. TÜİK bilgileri ve ihracatçı birlikleri verileri birlikte değerlendirildiğinde ise Türkiye’nin ihracatının 2008’de yüzde 22.6 artışla 131.5 milyar dolara ulaştı. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, TİM’in açıkladığı rakamla aradaki farkın işlenememiş altından kaynaklanıyor olabileceğini söyledi.
Gemilere ve uçaklara verilen petrol türevi ürünler ve kumanyaların kâr marjı çok düşük olan işlenmemiş altının ihracatçı birliklerine kaydı zorunlu olmadığı için ama ihracattan sayılması nedeniyle böyle bir fark ortaya çıktığı belirtiliyor. Ancak, ihracatçı birlikleri rakamları da gerçekleşmeyi değil, kaydı gösterdiği, ihracat ilerleyen aşamalarda yapıldığı için, kayıt rakamları, aylık ihracat gerçekleşmesinin seyri hakkında önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor
“Bu yıl dünya ekonomisine durgunluğun damgasını vuracağını” ifade eden Kürşad Tüzmen, bu çevresel koşullarda, ihracatta daralan talep karşısında ayakta kalabilmek, alternatif açılımlar gerçekleştirmenin firmaların önceliği olacağını söyledi.
Daralan piyasalarda pazar payını korumanın ihracatçılar için çok önemli olduğuna işaret eden Tüzmen, bu nedenle bu yıl, ekonominin daha dinamik, talebin daha canlı olduğu gelişmekte olan pazarlara yoğunlaşacaklarını belirtti. 

136 milyar dolar olurdu
Tüzmen, kriz olmasaydı ihracatın 136 milyar düzeyine çıkacağını ifade etti. İthalat 2008 yılının tamamında 201.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
2009’da Balkanlar, Latin Amerika ve Kuzey Afrika’nın ihracatta ağırlık verilecek ülkeler olduğunu kaydeden Kürşad Tüzmen, “İhracatçıya 2009’da yaklaşık 13 milyar dolar destek sağlanması hedefleniyor. 1.8 milyar dolar kısa vadeli kredi verilecek” dedi.
Tüzmen, Dış Ticaret Müsteşarlığı olarak, 2008’de 43.5 milyar dolar olan cari açığın 2009’da 28 milyar dolara gerilemesini öngördüklerini bildirirken, “Ancak gönül isterdi ki büyüyen ekonomi içinde cari açık düşsün” dedi.
Tüzmen, 2008 yılı için ithalatın ise 201.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş olacağını söyledi.
“İhracatı krizin ötesine taşımayı” hedeflediklerini vurgulayan Tüzmen 2009 yılı ihracat hedefini 109 milyar dolar, ithalat öngörüsünü ise 151 milyar dolar olarak açıklarken, ekonomik durgunluk nedeniyle, fiili gerçekleşmelere göre bu rakamların revize edilebileceğini hatırlattı. Tüzmen’in hesabına göre yıllık ihracatta 2009 yılında 2008’e göre yüzde 17.1 daha düşüş bekleniyor.
Dolar/avro paritesindeki değişmelerin dış ticaretteki etkisine de işaret eden Tüzmen, dolar-avro paritesindeki yüzde 1’lik avro aleyhine değer kaybının, ihracatı yaklaşık yüzde 1 düşürdüğünü, bunun etkisinin özellikle son dönemde avro bölgesine ihracat yapan sektörlerde görüldüğünü anlattı.

110 milyar sanayi
2008 yılı ihracatının 110.6 milyar dolarını sanayi ürünleri, 13.5 milyar dolarını tarım ürünleri, 3.2 milyar dolarını madencilik ürünleri oluşturdu. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, 2008 yılında en fazla ihracat yapan sektör 24.7 milyar dolarla otomotiv ve yan sanayi olurken bunu 19.3 milyar dolarla demir çelik, 15.7 milyar dolarla da hazır giyim ve konfeksiyon sektörü izledi.
En fazla ihracat artışı yakalayan sektör ise yüzde 70.6’lık artışla demir çelik oldu. Toplam ihracatta yüzde 86.8’lik paya ulaşan sanayi sektörleri ise 2008 yılında bir önceki yıla göre yüzde 20.4 artış yakalayarak 110.6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 

Tarımda yıllık artış 19.4
Tarım sektörlerinin ihracatı ise geçen yıla göre yüzde 19.4 artışla 13.5 milyar dolar seviyesinde oldu. Madencilik sektörü ise 2008’i yüzde 19.9 artışla 3.2 milyar dolar ihracatla tamamladı. (Radikal)

Zeytinyağı üreticisine şok haber
Kürşad Tüzmen, ‘Dahilde işleme rejimi (DİR)?yani markalı ihracat için dökme zeytinyağı ithalatı kapsamında zeytinyağı ithalatına izin verilip verilmeyeceği’ yönündeki soru üzerine, Türkiye’nin markalı-kutulu zeytinyağı ihracatının artırılması gerektiğini belirterek, şunları söyledi:
“Pazarda sürekliliğin sağlanması için, her yıl ihracatın aynı biçimde sürmesi lazım. Ancak yok yıllarında sorun yaşanıyor. İhracatın sürmesi için, yok yıllarında dahilde işleme rejimi kapsamında zeytinyağı ithalatı yapılmalı.
Ancak, bu ithalat ile kendi üreticimize zarar vermemek için düzenlemeler yapıyoruz.” Zeytinyağı üreticileri ise DİR kapsamında yapılacak ithalata karşı çıkıyor.

Aralıkta sektörlerin hali (000 dolar)


Büyükekşi: 19 sektör 1 milyar doları aştı
2008 yılı dış ticareti ile 2009 hedeflerinin değerlendirilmesi için düzenlenen basın toplantısında konuşan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracatın, 2008 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına oranla yüzde 25 azaldığını belirterek, 7 milyar 110 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini bildirdi. Büyükekşi, yılın tamamına bakıldığında ise 2007’ye göre yüzde 20.32 artış sağlandığını ve ihracatın 127 milyar 498 milyon dolara çıktığını kaydetti.
Büyükekşi, 2008 Aralık ayında sanayi ürünlerinde 5 milyar 795 milyon dolar ihracat sağlandığını ifade ederek, bu kalemde yüzde 28.95’lik düşüş meydana geldiğini söyledi. TİM Başkanı Büyükekşi, döviz kuru rejiminde reform yapmak için gerekli altyapının dünyadaki kriz koşullarında oluştuğuna inandıklarını belirterek, “Geldiğimiz noktada döviz kuru politikasını tekrar düşünmemiz gerekiyor” dedi. Büyükekşi, sektörler bazında bakıldığında 19 sektörün 2008’i 1 milyar doların üzerinde ihracatla kapattığını belirterek, ülkeler bazında da 28 ülkeye 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirildiğini söyledi.
Bu kadar sıkıntının içinde ihracatçının rekorlar kıracak şekilde ihracatını artırabildiğini belirten Büyükekşi, “Hedefimiz 2007 sonunda 107 milyar dolar olan ihracatımızı 2008’de 125 milyar dolara çıkarmaktı. Bu hedefimizi tamamladık” dedi. İhracatta, Türkiye’nin yaptığı yeni açılımların meyvelerinin alınmaya başladığını ifade eden Büyükekşi, 2008 yılında Bahreyn’le olan ihracatın yüzde 302, Angola’yla yüzde 281, Birleşik Arap Emirlikleri ile de yüzde 154 arttığını söyledi.