Cari işlemler açığı 27 ayın en düşük seviyesinde! 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan cari işlemler açığı, 2015 yılı Ocak ayında 2 milyar 2 milyon dolar oldu. Bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı 42 milyar 866 milyon dolara geriledi.

Bu gerilemede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 2 milyar 637 milyon dolar azalarak 2 milyar 563 milyon dolara düşmesi ve net hizmet gelirlerinin 277 milyon dolar artarak 990 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.

Hizmetler dengesi altında, taşımacılık kaleminden kaynaklanan net gelirler bir önceki yılın aynı ayına göre 104 milyon dolar tutarında artarak 214 milyon dolara, seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler ise 84 milyon dolar tutarında artarak 990 milyon dolara yükseldi.

Ocakta doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler (net yükümlülükler), 1 milyar 600 milyon dolar oldu.

Portföy yatırımları 1 milyar 613 milyon dolar tutarında net giriş (net yükümlülükler) kaydetti. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi piyasasında 462 milyon dolar net alım ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 281 milyon dolar net satım gerçekleştirdiği görüldü.

Bunun yanı sıra, yurtdışında ihraç edilen tahvil ve bonolarla ilgili olarak genel hükümet 1,5 milyar dolar, bankalar 244 milyon dolar, diğer sektörler de 58 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi.

Diğer yatırımlar kaleminden kaynaklanan net girişler (net yükümlülükler), 4 milyar 270 milyon dolar düzeyinde oldu. Diğer yatırımlar altında, efektif ve mevduatlar kalemi 3 milyar 522 milyon dolar net giriş (net yükümlülükler) kaydetti. Bu ayda yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 312 milyon dolar, yurtdışı bankaların yurtiçindeki mevduatları ise nette 3 milyar 404 milyon dolar tutarında arttı.

Yurtdışından sağlanan kredilerle ilgili olarak genel hükümet 357 milyon dolar net geri ödeme yaptı. Öte yandan, büyük çoğunluğu kısa vadeli olmak üzere, bankacılık sektörü 1 milyar 446 milyon dolar, diğer sektörler de 889 milyon dolar net kredi kullanımında bulundu. 

Bir önceki yılın ilk ayında 5 milyar 800 milyon dolar azalış kaydeden resmi rezervler, bu yılın ilk ayında 4 milyar 17 milyon dolar arttı.

Son 27 ayın en düşük seviyesinde

2014 yılı kasım ayından beri daralma eğiliminde 12 aylık birikimli cari açık ocak ayında da benzer şekilde hareket ederek azaldı ve 45,8 milyar dolardan 42,9 milyar dolara geriledi. Bu sonuçlar sonrasında, milli gelire oranla cari açık, 2015 yılına yüzde 5,4 düzeyine inerek başladı.

Aylık bazda ise cari açık 2 milyar dolar ile 2,8 milyar dolar olan beklentinin belirgin altında gelirken 27 ayın en düşük seviyesini gördü. Cari açık en son 2012 yılı ekim ayında 1,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmişti.

Ekonomistler, enerji fiyatlarındaki hareketin cari dengeye yansımasının 2015'te de devam edeceğini, yıl sonu itibarıyla cari açığın milli gelire oranında belirgin bir iyileşme görüleceğini dile getiriyor.

"Petrol fiyatları cari açıktaki iyileşmeye belirgin katkıda bulunacak"

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi konuya ilişkin değerlendirmesinde, cari açıktaki iyileşme eğiliminin 2015 yılında da devam etmesini beklerken, yıl sonu cari açık tahminleri üzerindeki risklerin sınırlı da olsa aşağı yönde olduğunu ifade etti.

Önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen finansal koşullarda gözlenen sıkılaşmanın (daha sıkı para politikası duruşu, BDDK önlemleri ve daha yüksek kredi faizleri) 2015 yılında etkisini azaltacağını öngördüklerini aktaran Bürümcekçi, buna karşılık petrol fiyatlarının da 2014 yılı ortalamasının (99 dolar) çok altındaki mevcut düzeyini koruması durumunda cari açıktaki iyileşmeye çok belirgin katkıda bulunacağını vurguladı.

Buna karşılık, Irak ve Rusya gibi önemli ihracat pazarlarındaki sorunlu görünüm ve Avrupa Birliği'nde gözlenmekte olan durgunluğun ise dış ticaret açığını artırıcı riskler arasında takip edildiğini aktaran Bürümcekçi, "Orta Vadeli Program'da 2015 yılı cari işlemler dengesi tahmini, yüzde 4 büyüme ve petrol fiyatı ortalama 101,9 dolar varsayımı altında, 46 milyar dolar (GSYH'ya oranla yüzde 5,4) olarak belirlenmişti. Bizim ocak ayında revize ettiğimiz tahminimiz ise, yüzde 3,5 büyüme ve 60 dolar varsayımı altında, 38,5 milyar dolar düzeyinde (GSYH'ya oranla yüzde 4,9) bulunmaktadır" değerlendirmesinde bulundu.

"Olumlu görünümün korunmasını sağlıyor"

Halk Yatırım Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, yılın ilk ayında, ılımlı cari açık ve güçlü finansman ile TCMB rezervlerinin 4 milyar dolar arttığını belirterek, bir önceki yılın aynı döneminde, rezervlerde 5,8 milyar dolarlık azalış gözlendiğini anımsattı.

Finansmanın bileşiminde, doğrudan yatırımların devam eden katkısının olumlu olduğuna dikkati çeken Tokalı, portföy yatırımlarının katkısının ise sınırlı olduğunu ve 1,5 milyar dolarlık eurotahvil ihracının önemli bir finansman kalemi olarak belirdiğini söyledi.

Tokalı, finans ve reel sektörün kısa vadede yoğunlaşan kredilerinin de cari açık finansmanında etkili olduğunu aktararak, öte yandan, yatırım eğilimini gösteren reel sektörün uzun vadeli kredilerinin sınırlı kalmaya devam ettiğini kaydetti.

Rezervlerdeki artışın, yılın ilk ayında 1,5 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen döviz çıkışına rağmen gerçekleştiğinin de dikkati çektiğini belirten Tokalı, hem cari dengede hem de finansman koşullarında devam eden iyileşmenin, iç dinamiklere yönelik olumlu görünümün korunmasını sağladığını vurguladı.

Tokalı, iç ve dış para politikası duruşlarıyla ilgili endişelerin azalması durumunda, risk algılamasının tekrar olumluya dönebileceği görüşlerini koruduklarını aktardı.

aa