Bankalar Moody'e İsyan Etti! İzleme Kararı Çileden Çıkardı

BDDK “Dünyanın en güçlü bankacılık sistemi bizde” diyor. Moody’s 14 Türk bankasının notunu kırmaya hazırlanıyor. Kim doğru söylüyor? ‘Zaten Moody’s’in itibarı yok’ demekle olayı örtmek olmaz, haklıysak artık kapıyı göstermemiz gerekli

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s dün 14 Türk bankasını kredi notlarını indirmek için izlemeye aldı. Anladığımız kadarıyla gerekçe: Olası bir kriz durumunda bu bankaların fonlama, yani para bulma problemi yaşayabileceği yönünde risklerin bulunması.

Son derece haklı bulmama rağmen, “Moody’s ve diğer rating kuruluşlarının en yüksek seviye olan AAA, yani ‘kesinlikle batmaz’ notu verdiği ABD mortgage tahvilleri, Lehman Brothers, hatta İzlanda bile battı... Bu kuruluşların itibarı kalmadı... Bize de haksızlık yapıyorlar...” söylemine sarılmanın pratikte anlamı yok.

HAZİNE DE MÜŞTERİSİ

Olay daha derin... Ve maliyetli...

Şöyle anlatalım: Moody’s, S&P (ABD) , Fitch (Avrupa) ya da JCR (Japon) küresel ölçekte borç verenlerin, yaptığı yatırımlardaki risklerini ölçen şirketler. Görevleri borç vereni, borç alanın içinde bulunduğu risklere karşı uyarmak. Borç alanlar, kreditörlerin talepleri doğrultusunda bir yerde mecburen bu kuruluşlara başvurarak derecelendirme yaptırıyor. Türkiye’de başta Hazine olmak üzere, bankalar ve reel sektör şirketleri de uluslararası rating şirketlerinden derecelendirme hizmeti alıyor.

Moody’s ya da diğerlerine derecelendirme yaptırmak tabii ki bedava değil,  karşılığında para veriyorsunuz. Örneğin dün kredi notları olumsuz izlemeye alınan Türk bankaları, aldığı hizmete göre bu şirkete yıllık 50 ile 300 bin dolar arasında para ödüyor. Yıllık aidatın dışında yurtdışında bir tahvil ihraç edecekseniz ekstra hizmet parası veriyorsunuz...

İşler iyi olacak ki Moody’s birkaç yıl önce Türkiye ofisini açtı ve daha fazla Türk şirketine hizmet vermeye başladı.

Gelelim dünkü olaya...

Moody’s’in yaptığı açıklama bundan sonra özellikle Türk bankalarının yurtdışında yaptığı dış borçlanmaların maliyeti üzerinde yükseltici etki yaratacak. Aynı zamanda bu kadar geniş çaplı bir not düşürme uyarısının sistematik risk olarak algılanması muhtemel. Yani Hazine’den reel sektör şirketlerine kadar dışardıdan borçlanan herkes için ekstra bir maliyet söz konusu. Yani biz her ne kadar, “Zaten itibarları yok” desek de... Moody’s’in notu maliyetler içinde yer alacak.

Peki bu şirket iddiasında haklı mı?..

Bir bakalım...

Krizin zirve yaptığı Ekim 2008-Mart 2009 döneminde dünyada bankacılık sistemi fire vermeyen iki ülke vardı: Kanada ve Türkiye. Ayrıca “Moody’s’in ileride fonlama problemi yaşayabilir” dediği Türk bankaları,  yurtdışında AAA ratinge sahip hemcinslerine en zor günlerde gecelik piyasada 20 milyar doları bulan büyüklükte borç veriyordu. Hemen hemen tüm dünyada bankalar zarar açıklarken, bizimkiler muazzam kârlar elde etti.

Geçmişi bırakalım, biraz da bugüne bakalım. BDDK’nın raporları bize Türk bankacılık sisteminin sermaye yeterlilik rasyosunun, yani verdiği her kredi başına elinde bulundurduğu sermayesinin yüzde 17-18 düzeyinde olduğunu söylüyor. Bu rakam Türkiye’yi dünyada en sağlam bankacılığın olduğu ülke yapar.

BANKALAR BIRAKMAK İSTİYOR

O zaman... Sorun ne? Moody’s bizim bilmediğimiz bir şeyi mi biliyor? Ya da geçtiğimiz dönemde olduğu gibi, yine Moody’s’in Başkan Yardımcısı’na bürokrasi kesimi randevu verdmedi de bu şirketten böyle zehir zemberek açıklama geliyor?

Çünkü dünkü açıklamayla bankacılık sisteminin durumu arasında bir çelişki var. Bankacılık kesimi bu konuda önemli bir sınavdan geçiyor. Ya sessiz kalıp kabullenecek ya da gereğini yapacak.

Dün konuştuğumuz bankacılar aslında Moody’s’le ilişkileri kesmeye, bu yolla diğer kredi derecelendirme kuruluşlarını da daha insaflı olmak davranmaları için zorlamaya istekli. Ancak “İş bizde değil, Hazine’de biter. Hazine Moody’s’i bırakırsa biz de takip ederiz” diyor. Sanırız burada Hazine’ye, BDDK’ya ve ekonomi yönetimine de bir görev düşüyor...  Tabii sektörün ağabeyi konumundaki Türkiye Bankalar Birliği’ne de.

OĞUZ KARAMUK / STAR