Yaralılar Evlerine Hapsoldu  Kırgızistan İnsani Alarm Veriyor

Kırgızistan’ın güneyinde Özbeklere karşı etnik temizliğe dönüşen çatışmalar yer yer devam ederken, felaketin altında ezilen geçici yönetim gerek müzakerelerle gerek askeri müdahalelerle sukûneti sağlamaya çalışıyor. 179 kişinin öldüğü, 1910 kişinin yaralandığı ve 275 kişinin evlerini terk ettiği olaylar yüzünden üç gün yas ilan edilirken, insani kriz derinleşiyor. Yönetim Özbekleri müzakereyle iknaya çalışıyor. Rusya’nın barış gücü göndermeyi reddetmesine rağmen Kırgız Güvenlik Konseyi Başkanı Alik Orosov, Moskova’da askeri destek için Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la bir araya geldi. 

Oş’ta gerilim sürüyor
Çatışmaların altıncı gününde Celalabad nispeten durulurken savaştan çıkmış hayalet kenti andıran Oş’ta yüksek gerilim sürüyor. Önceki geceyi silah ve top sesleriyle geçiren kentte Özbekler, yaşamlarının garantiye alınması için ana petrol deposunu kuşatıp havaya uçurma tehdidi savurdu. Oş ve Celalabad’da kurulan barikatlar yüzünden kurtarma ekipleri ve güvenlik güçleri, Özbek yerleşim yerlerine geçemiyor. Kızılhaç’ın Orta Asya temsilcisi Pascale Meige Wagner, insanların evlerinde kapana kısıldığını belirtip “Dışarı çıkmaya korkuyorlar. Aralarında yaralılar var ve tıbbi yardım alamıyorlar” dedi. AP, Oş’ta askerlerin top mermisiyle iki çocuk annesi bir kadını öldürdüğünü aktarırken, AFP, Oş’un Şark köyünde 50 evden kundaklanmayan kalmadığını aktardı. 35 yaşındaki fırıncı Davran Badalov, yağmacıların “Kırgızistan Kırgızlarındır” diyerek saldırdığını anlattı.
Oş’tan kaçıp sınırda dikenli tellere takılan 40 yaşındaki Mohidil adlı kadın “Yardım yok. Çocuklarla sokaklarda yatıyoruz” derken, 30 yaşındaki Gulia şunları söyledi: “Eve dönemiyoruz. Çok tehlikeli. Oş mezarlığa döndü. Orduya güvenimiz kalmadı.” UNICEF, sınıra çadır yollasa da mülteciler kendileriyle ilgilenilmediğinden yakınıyor. Kırgız hükümeti Oş ve Calalabad’a 160 ton yardım gönderirken malzemelerin tehditler yüzünden dağıtılamadığı belirtildi. Ssyolog Munojat Taşbayeva’ya göre üniformalı kişiler yardım deposunu yağmaladı. Özbekistan’a geçen 100 bin mülteci bir yana, kapatılan sınırlarda yığılan ve kavurucu bıcakta bekleyen 60 bin mülteciye yardım ulaşabilmiş değil. 

Türkiye müdahil
Avrupa Komisyonu 6.1 milyon dolar yardım paketi açıklarken, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) 800 çadırdan oluşan ilk yardım uçağı dün Özbekistan’da mültecilerin sığındığı Andican’a indi. BMMYK Komiseri Antonio Guterres durumu “Şu an trajedi ve felakete dönüşebilir” diye özetledi. Rusya ise çadır ve battaniyelerden oluşan insanı yardım uçağını Bişkek’e yolladı. BM yardımları koordine etmesi için özel temsilci Miroslav Jenca’yı, ABD, Dışişleri Bakan Yardımcısı Robert Blake’i bölgeye gönderirken, Türkiye’nin Kırgızistan Özel Temsilcisi Fatih Ceylan da geçici yönetimin lideri Roza Otunbayeva ile durum değerlendirmesi yaptı.
Bu arada saldırıların ardında kim olduğu tartışması sürerken Otunyayeva, nisanda devrilen Kurbanbek Bekiyev’in şiddeti planladığı suçlamasını yineledi. Kırgız güvenlik şefi yardımcısı Kubat Baybolov da, “Bakiyev’in ailesi saldırıları gerçekleştiren çeteyi Tacikistan’dan kiraladı” iddiasında bulundu.
New York’ta BM binasının yanındaki parkta Kırgız, Özbek, Tacik, Doğu Türkistanlılar birlikte şiddeti protesto edip Türkiye dahil uluslararası toplumu yardıma çağırdı. (radikal)