Ulusal Madencilik Çökecek 

Hükümetin yeni Maden Yasası gereği 6 Kasım’da çıkardığı “Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği”, yüzde 80’i orta ve küçük ölçekli işletmelerden oluşan ulusal madencilik sektörünü bitirirken, çokuluslu tekellerin önünü açacak. Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun, “Yeni yönetmelik ile madenlerin üretilmesinde kamu yararı öncelik olmaktan çıkarılıyor. Yönetmeliğin bu yapısıyla ulusal madenler sömürü ve talana açılacak” diye konuştu.

Maden Mühendisleri Odası Başkanı Torun, hükümetin 10 Haziran 2010’da Meclis’te kabul ettirdiği yeni Maden Yasası gereği çıkartılan yönetmeliğin ulusal madencilik sektörünü nasıl etkileyeceğini şöyle anlattı:

Kamu önceliği gözetilmiyor: Madencilik sektörünün ülke kalkınmasındaki kritik önemi, fazla miktarda üretilerek yurtdışına hammadde olarak satılıp döviz elde edilmesinde değil, yerli sanayiye düşük maliyette ve kaliteli girdi sağlamasındadır. Bu çerçevede, madencilik sektörünün planlanmasında ülke sanayi sektörleriyle entegrasyon ön planda tutulmalıdır. Bu husus, yasada ihmal edilmiş ve yer almamıştır.

Maliyetler artıyor: Teminat miktarı, taban teminat 10 bin lira olmak üzere 3.3 kat artmıştır. Cezalar da teminat miktarıyla ilişkilendirilmiştir. Arama ruhsat dönemi bürokrasiye boğulmuştur. Bu değişiklikler maliyetleri arttıracaktır.

Madencilikte yandaş devri: Madencilik yapacak özel ve tüzelkişilerde “mali yeterlilik” aranmaktadır. Mali yeterlilik kavramı yasaya yeni girmiştir, ancak uygulamanın nasıl yapılacağı netleştirilmemiştir. Bu değişiklikler, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün yetersiz örgüt yapısı dikkate alındığında, keyfiliği de beraberinde getirebilecektir.

Ulusal madencilik bitecek: Bugün sektörün yaklaşık yüzde 80’ini küçük ve orta ölçekli boyutta olduğu dikkate alındığında, çıkarılan yönetmelik, maliyet artışıyla orta ve küçük ölçekli madenciliği tamamen bitirecek ve çokuluslu tekellerle yandaş madencilerin önünü açacaktır.

Çantacılık sona ermeyecek: Gerçekten “çantacılık” denilen ruhsat ticareti önlenmek istenseydi “arama döneminde ruhsat devrinin yapılmaması” önerisi yasaya konulur ve haksız ruhsat ticareti engellenirdi.

Çokuluslu firmalar tekelleşecek: Madencilik faaliyetlerindeki maliyetleri arttıran yönetmelikle küçük işletmelerin faaliyet göstermesi olanaksız hale gelecek. Arama dönemlerinde ruhsat ticareti de engellenmeyince, ruhsatlar büyük sermayenin elinde toplanacak ve zaten var olan ruhsat tekeli daha da artacak.

MURAT KIŞLALI/CUMHURİYET