TÜRKMEN GAZINA PUTİN ENGELİ 

'Bizde gaz çok'
Verdimuhammedov, Putin ve Kazakistan Başkanı Nursultan Nazarbayev'in katıldığı zirvenin ardından yayımlanan ortak deklarasyonda üç ülke hükümetlerinin ilk aşamada yılda 20 milyar metreküp kapasiteli olacak boru hattının kurulmasıyla ilgili hazırlıkları 1 Eylül tarihine kadar tamamlayacağı bildirildi. Anlaşma, Moskova'nın doğrudan denetiminde bulunacak Orta Asya gazının yıllık miktarını 90 milyar metreküpe kadar yükseltti.
Putin, zirvenin başlangıcında yaptığı konuşmada, "Üç ülkenin ekonomilerini ilgilendiren çok önemli konuları ele almak için toplandık. Hatta, konuşacaklarımızın dünya enerji piyasalarını da yakından ilgilendireceğini söylersem abartmış olmam" dedi. Putin, zirvede varılacak anlaşmaların Avrupa ve genel olarak uluslararası piyasalara daha fazla enerji aktarılmasını sağlayacağını bildirdi.

Verdimuhammedov ise üç ülkenin yeni bir boru hattı kurulması için anlaşmaya varmasının Nabucco projesini gündemden kaldırmadığını söyledi. Uluslararası alanda gaz taşıma yollarının çeşitlendirilmesi süreci yaşandığını belirten Türkmen lideri, gazetecilerin Çin ve İran'a da gaz satmak istediklerini hatırlatması üzerine, "Merak etmeyin herkese yetecek gazımız var" dedi.
Nazarbayev de Türkmenistan'ın gazını Kazak topraklarından taşımasına destek verdiklerini belirtirken, hat kurulması kararında siyasi bir yön bulunmadığını savundu. Proje, Hazar'ın Türkmenistan kıyısı boyunca 360 kilometrelik boru hattı kurulmasını, Kazak topraklarında yapılacak 150 kilometrelik hattın ise var olan Orta Asya Gaz Merkezi Boru Hattı'na bağlanmasını öngörüyor. Merkeze ait istasyonlardan biri Rus-Kazak sınırındaki Aleksandrov Gay bölgesinde bulunuyor.

Türkmen rezervleri
Türkmen gazının da katılmasıyla merkezde toplanacak Orta Asya gazının toplam yıllık miktarı 90 milyar metreküpü aşacak. Kazak ve Özbek gazı da söz konusu merkezde toplanıyor. Dün varılan anlaşma dışında Rusya Türkmenistan'dan yılda 60 milyar metreküp gaz alıyor.
Türkmenistan'da 22 trilyon metreküplük gaz rezervi bulunduğu hesaplanıyor. 2006'nın ilk yarısında Türkmenistan 34 milyar metreküp gaz çıkarmış, bunun 21 milyar metreküpünü Rusya'ya vermişti. Bu yıl sonunda 71 milyar metreküp gaz çıkarılması planlanıyor.
2030 yılında ise yılda 250 milyar metreküpe çıkılması hedefleniyor. Verdimuhammedov, Türkmenistan-İran, Türkmenistan-Çin, Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan hatlarıyla da ilgilendiklerini söylüyor.

'Gazman' bir adım öne geçti
Son dönemde mesaisinin neredeyse tamamını Rusya'yı enerji tekeline sahip bir deve dönüştürmeye ayırdığı için "gazman" diye anılan Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazak ve Türkmen liderleri yanına çekerek Batı'nın ve Türkiye'nin enerji planlarına darbe indirdi.
Türkmen lideri Verdimuhammedov'un Nabucco'nun hâlâ gündemde bulunduğu söylemesine karşın dün üç ülke arasında varılan anlaşma projeyi rafa kaldırmasa da gerekliliğinin sorgulanmasına yol açacak bir gelişme oldu. Batılı ülkelerin desteklediği proje, Hazar'ın dibine döşenecek boru hattıyla Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine gaz taşınmasını öngörüyordu. Dünyanın 5. büyük gaz rezervine sahip olsa da Türkmenistan'ın Nabucco'ya hâlâ gaz verip veremeyeceği bilinmiyor.
Rusya'nın eski Sovyet topraklarındaki enerji tekeline indirilen ilk darbe Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının kurulması olmuştu. Türkiye'yi Kafkas petrolünde transit ülke konumuna yükselten projenin doğalgazdaki ayağı Nabucco'ydu. Böylece Batılı ülkeler açısından hem eski Sovyet enerji kaynakları üzerindeki Rus tekeli kırılmış hem de kesintisiz enerji akışı sağlanmış olacaktı; Türkiye'nin ise Avrasya ile Batı arasında enerji köprüsü olma konumu güçlenecekti. Ancak son gelişme Nabucco'yu, dolayısıyla Türkiye'nin rolünü tehlikeye düşürdü.
Moskova'da Putin'in Kazak ve Türkmen liderleri nasıl yanına çekebildiği konusunda yapılan yorumlara göre, Putin iki lidere Rusya üzerinden satacakları doğalgaz için yüksek bir fiyat ödeme sözü verdi. Türkmenistan'ın yeni boru hattını kabul etmesi, boru hattının kısa sürede tamamlanacak olmasına da bağlanıyor.