TEBAA, SEÇİMLERDE AŞİRETE İTİBAR ETMEDİ 

CHP, MHP hatta AK Parti listelerinden aday gösterilen aşiret mensupları 22 Temmuz'da varlık gösteremedi.

22 Temmuz seçim sonuçları Türk demokrasi hayatında birçok ilki içinde barındırıyor. Seçim sonuçlarına ilişkin analizler devam ederken, en ilginç tablolardan birisi Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ortaya çıktı. Aşiret oylarıyla seçilme dönemi tarihe tam olarak karışmasa da büyük yara aldı.

CHP'Yİ KURTARAMADILAR

Bölgede tamamen gücünü kaybeden CHP, seçimlerden önce listelerinde birçok ünlü aşiret reisine veya temsilcisine yer vererek, Doğu'daki kan kayıbını önlemeye çalıştı. CHP’nin, Burukan aşiretinden Şerif Bedirhanoğlu'nu Van 1'inci sıradan, Şerro aşiretinden Hüseyin Yaşar'ı Batman'dan, Baziki aşiretinden Mahmut Yıldız'ı Şanlıurfa'dan 1’inci sıradan, Bitlis bölgesinin en büyük ailelerden İnan Ailesi'nden Edip Safter Gaydalı'yı Bitlis'ten 1’inci sıradan aday göstermesi işe yaramadı. CHP bölgede tarihinin en büyük seçim hezimetlerinden birisini yaşadı. Aşiretlerin önde gelen isimleri sandıktan çıkamadığı Doğu ve Güneydoğu'dan 14 kadın vekil Meclis'in yolunu tuttu.

DP DE AYNI YÖNTEMİ SEÇTİ

Yüzde 10 barajını aşamayan Demokrat Parti de CHP gibi seçimlerden önce Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da aşiret oylarına gözünü dikmişti. DP, Şanlıurfa 1'inci sıradan Bucak aşiretinin lideri eski DYP Milletvekili Sedat Bucak'ı, Şırnak 1'inci sıradan Tatar aşiretinden Mehmet Tatar'ı, Ensarioğlu aşiretinden Salim Ensarioğlu'nu Diyarbakır'dan liste başı yaptı. Hakkari 1'inci sırada Pinyaniş aşiretinden Necip Zeydan'ı aday gösteren DP’nin Raman aşiretinden Faris Özdemir'i Batman'da 1’inci sıradan, Van'dan Ertuşi aşireti lideri İskender Ertuş'u, Bitlis'te Yılcan Geylani’yi, Muş'ta Sasonlar’dan Emin Şimşek’i ilk sırada aday gösterdi.

AK PARTİLİLER DE SEÇİLEMEDİ

Doğu ve Güneydoğu'da büyük bir çıkış yakalayan AK Parti'nin aşiret temsilcileri de seçimlerde döküldü. Hakkari 3’üncü sıradan aday gösterilen Ertuşi aşiretinden Mehmet Ertuş, Batman 3’üncü sıradan aday gösterilen Sinika aşiretinden Nezir Nasıroğlu, Alikan aşiretinden Batman'dan aday gösterilen Mehmet Ali Suçin seçilemediler.

AK PARTİ: FEODAL BAĞLAR ZAYIFLIYOR

AK Parti Muş Milletvekili Medeni Yılmaz: Burada 'aşiret, feodal yapı dağılıyor' demek keskin bir değerlendirme olur. Eski feodal yapı siyasal etkisini kaybediyor demek mümkün. Çünkü, Doğu Anadolu'da seçmen profili ve düşünce tarzı değişiyor. Vatandaş, feodal bağları bir yana iterek, kendi aşiretinden aday olmasına rağmen, karşı aşiretten birisine oy veriyorsa, feodal yapı galiba etkisini kaybediyor. Artık insanlar çok farklı bir pencereden bakarak oy kullanıyorlar. AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Zülfikar İzol: Doğu Anadolu'ya yapılan hizmet, özellikle de KÖYDES bizi ihya etti. Türkiye genelinde olduğu gibi Güneydoğu'da da iyi hizmetin sonunda bu oylar AK Parti'ye akmıştır. Yoksa, aşiret oyları yerlerini koruyor. Benim aşiretimde tek fire yok, hepsi bana oy verdi. Bucak'ın aşireti de fire vermedi, ama partisi oy alamadı.

DTP: ANKARA YAKINLAŞTI

DTP Diyarbakır Milletvekili Selahattin Demirtaş: Bu seçim sonuçları Doğu'da feodalitenin tümden bittiğini göstermiyor. Ama, feodalitenin bitmeye doğru gittiğini gösteriyor. Bölgede seçilmek için sadece bir aşiretin ferdi olmak artık yetmiyor. Doğulu artık adaylara oy veriyor. Aşiret liderinin, sırf o aşiretin oylarına dayanarak Meclis’e gitmesi siyasette çözümsüzlük yaratıyordu. Bölge insanının sorunlarına duyarsız vekil profili oluşuyordu. İnsanların demokrasiye olan inancını zayıflatıyordu. Bugün ortaya çıkan seçim sonuçları, Doğu'daki vatandaşların siyasetle barışmasına, daha fazla ilgi göstermesine neden olacak. 22 Temmuz'la Ankara Doğu'ya daha da yakınlaştı. CHP Diyarbakır eski Milletvekili Mesut Değer: Vahim bir tablo ortaya çıktı. Ben Diyarbakır'da 10 bin oy aldımsa aşiretimin oyudur. CHP'nin bile oyu yoktur.

ERKEKLER GİTTİ KADINLAR GELDİ

Doğu ve Güneydoğu Anadolu gibi feodal ilişkilerin güçlü olduğu illerde kadın vekil sayısında büyük bir patlama yaşandı. Doğu ve Güneydoğu Anadolu, kadın vekil sıralamasında bir anda Türkiye ortalamasının bile üzerine çıkmayı başardı. DTP'nin bağımsız adaylarından Ayla Akad Ata (Batman), Aysel Tuğluk, Gülten Kışanak (Diyarbakır), Pervin Buldan (Iğdır), Emine Ayna (Mardin), Sevahir Bayındır (Şırnak), Fatma Kurtulan (Van) Meclis'e girerken, AK Parti'den Fatma Kotan (Ağrı), Fazilet Çığlık (Erzurum), Çağla Aktemur Özyavuz (Şanlıurfa), Öznur Çalık (Malatya), Gönül Bekin Şahkulubey (Mardin), Gülşen Orhan (Van)'dan seçilmeyi başardı.

İKTİDAR PARTİSİ SIĞINILACAK LİMAN

VERSO Araştırma Şirketi sahibi Erhan Göksel, “Devletle PKK arasında sıkışan Kürtler için sığınacak liman sadece AK Parti oldu” dedi. Göksel’in görüşleri şöyle: “Bu hem batıda hem doğuda böyle oldu. Bunun iki temel sosyolojik nedeni var. Birincisi din duygusu Kürtler'de daha ağır basar. AK Parti'nin dine referans vermesinin etkisi var. Bir de bölgeye ilişkin tek alternatifi AK Parti sunduğu için oy kayması yaşandı. Feodal yapı etkisini kaybediyor. Kürtler AK Parti üzerinden sistemle yeniden barışıyor. AK Parti'nin bu fırsatı iyi değerlendirmesi Türkiye için de büyük bir kazanç olacak. Çünkü ayrılıkçı talepler o zaman gerileyecek.”

Düzgün KARADAŞ/Bugün