Rakı-Balık ‘Vazgeçilmez’ Tamamlayıcı Olamayacak 

MELTEM ERSOY'un Haberi

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) alkollü içkiler ve tütün mamulleri ile ilgili yeni bir yönetmelik hazırladı. Sektör temsilcilerine görüş alınması için yollanan yönetmelik taslağında satış noktalarından reklam ve sponsorluğa dair pek çok noktada kurallar belirlendi. Özellikle alkolde çok tepki çeken bazı uygulamalarda söylemin yumuşatıldığı göze çarparken, tütün mamulleriyle ilgili satış noktası özelliklerinin de belirlenmesi dikkat çekti. Sektör temsilcileri, farklı bakanlıklar ve kurumlar tarafından ayrı ayrı düzenlemelere tabi
olmaktansa tek bir düzenlemenin daha anlamlı olduğu görüşünde. Ancak, daha önce olduğu gibi yine muğlak ifadelerle uygulamada tam olarak nasıl olacağı belli olmayan unsurların çok
olması eleştiri konusu. İşte öne çıkanlar:

‘Alkol, gıda ile ilişkilendirilemez’ ifadesi yumuşatıldı

Eski yönetmelikte büyük tepki çeken ve Danıştay tarafından iptal edilen ‘alkol ile gıda maddesi ilişkilendirilemez’ maddesi, yeni taslakta, “alkollü içki reklamlarında alkollü içkinin diğer gıda maddelerinin tüketiminin vazgeçilmez bir tamamlayıcısı olduğunu ima eden
içerik kullanılmamalıdır” şeklinde değiştirildi. Bu ifade daha yumuşak olarak gözükse de, uygulamada ‘birbirinin vazgeçilmezi olarak ima edilmesi’ nasıl belirlenecek,
merak konusu. Bir başka deyişle, daha önce reklamlara da konu olan rakı ile balığın,
peynir ile şarabın yan yana gözükememesi durumu yeni yönetmeliğe aykırı bulunacak mı, uygulamalar gösterecek.

Öyle bir reklam olsun ki hiç özendirmesin!

Yönetmeliğin tartışmalı maddelerinden biri de alkollü içkilerin reklamına ilişkin. Buna göre, “alkollü içkilerin kullanımını ve satışını özendirici veya teşvik edici kampanya, promosyon, reklam ve tanıtım yapılamaz.” Bu durum eski yönetmelikte de böyleydi, ancak yine de
sektör ifadenin muğlaklığına itiraz ediyor.

Filmin sonunda ifadesi kaldırıldı

Önceki yönetmelikte tepki çeken düzenlemelerden biri de alkollü içki reklamlarının sinema salonlarında film bittikten sonra gösterilebilmesine ilişkindi. Yeni yönetmelik bu konuda kapsamı biraz daraltmış. Yönetmelik, film bitmesine hiç değinmeyerek, “Bu tür reklamlar Kültür Bakanlığı Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulu’nun +18 olarak sınıflandırdığı
sinema filmleri gösterimlerinde yayınlanmalı” diyor. Bu durum, daha önce de +18 kategorisindeki filmlerin çoğunlukla cinsel içerikli olması ve çoğunluğu oluşturan diğer filmleri dışlaması bağlamında eleştirilmişti.

Gençlere yönelik sayfada ilana yasak

TAPDK yönetmeliği, ‘genç’i 15 ile 24 yaşları arasında bulunan kişi olarak tanımlıyor.Yönetmelik, ‘gazete, dergi, broşür, katalog, ilan ve diğer yazılı medya ve elektronik iletişim araçları vasıtasıyla alkol reklamı yapılması halinde’ uyulacak şartları şöyle açıklıyor: Çocuk ve gençlere yönelik hazırlanan sayfa, ek, program, bölümler ile spor sayfalarında ve bu yayınların ilk ve son kapak ve sayfalarında alkollü içki reklamları yer alamaz. Bu noktada, gençliğe yönelik sayfaların nasıl ölçüleceği tartışma konusu.

Efes Pilsen’in akıbeti belirsiz

Yeni yönetmelik taslağında en ilgi çeken konulardan biri de sponsorluk. Daha önce yine Efes Pilsen ile gündeme gelen bu konu, daha geniş bir kapsamile ele alınmış. Yönetmelik, “alkollü içki markaları ile her türlü sportif faaliyet, şirket şeklinde yapılanma da dahil olmak üzere spor kulüpleri veya taraftarlık arasında bağ kurulmasına neden olacak uygulama yapılamaz ve işaret şeklindeki alkollü içkimarkasını doğrudan çağrıştıran ayırt edici tasarımlar spor kulüplerine isimolarak verilemez ve tanıtımlarında kullanılamaz” diyor. Bu ifade, ‘Efes Pilsen spor kulübü olamaz’ olarak yorumlanıyor. Anadolu Grubu Başkanı
Tuncay Özilhan, bu konuda konuşmak istemediğini, ancak durumun gözüktüğü gibi olduğunu söylemekle yetindi.

Migros alkol için apayrı bir site yapacak

Yönetmelik, internetten alkol satışını da düzenliyor. Buna göre, internet aracılığıyla alkollü içki satışı için diğer ürünlerden ayrı bir sayfa tahsis edilmesi gerekiyor. Ayrıca farklı web sitelerinden alkollü içkilerin satışı için tahsis edilen web sayfasına doğrudan bağlantı sağlanamayacak. Diğer sayfalarda denetimsiz alkollü içki içerikli sayfa beliremeyecek. Bir
başka deyişle, Migros, CarrefourSa gibi online satış da yapan marketler içki satışı için apayrı bir internet sitesi hazırlayacak. Yönetmelikte sigaraya ilişkin düzenlemeler de
dikkat çekiyor.

SİGARALAR YATAY DURACAK

Buna göre, perakende satış ünitelerinde ürünler yatay olarak yerleştirilecek. Dikey yerleştirilmesi halinde ise birleşik uyarıların resimli yüzeylerinin doğrudan
görünmesi engellenmeyecek şekilde dik olarak teşhir edilecek.

Yıldönümü, yılbaşı alkolsüz mü kutlanacak?

Yönetmelikte yer alan ilginç ifadelerden biri de alkollü içki reklamlarına ilişkin. Buna göre,
“alkollü içki reklamlarında bireysel ya da toplumsal nitelikli özel olaylara vurgu yapılarak, içmeyi özel olayların bir parçası olarak ilişkilendiren içerik kullanılamaz.” Burada, akıllara reklamlarda ‘yıldönümü ya da yılbaşı gibi özel günlere atıfta bulunulamayacak mı?’ sorusu geliyor.

HABERTÜRK