Milyonlarca emekliyi ilgilendiriyor! Yaş şartını giriş tarihini belirliyor 

3 Mart'tan bu yana yaklaşık 2 milyon EYT'li başvurusunu yaparak emeklilik hakkını elde etti. Öte yandan 2024 yılında da 2 milyona yakın vatandaş ise emeklilik planı yapıyor.

Süreç devam ederken Sosyal Güvenlik Kurumu'nda emekliliği henüz onaylanmayan 100 binin üzerinde dosya içinde başvurusu iptal edilenler de bulunuyor.

Sabah'ın haberine göre, bu dosyalarda, "Prim gün sayısının tamamlanması, ortağı olunan şirkette sigortalı çalışılması, başkasının primlerinin sehven hesaba yazılması, işe gitmediği halde çalışmış gibi sahte sigortalılığı tespit edilenler, kuruma prim borcu bulunması, hem SSK hem de Bağ-Kur'lu olunması nedeniyle emekliliğe yetecek gün sayısına ulaşılmaması" gibi nedenler bulunuyor.

Bu yıl EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte yoğun bir süreç işliyor. Yasadaki şartları sağlayan 2 milyona yakın vatandaş emekli aylığını almaya başladı. Ancak SGK'da emekliliği onaylanmayan ya da başvurusu iptal edilen dosyalar bulunuyor.

Sadece 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla işe girmiş olmak EYT kapsamında emekli olmaya yetmiyor. Geçmiş yıllardan kalan 1 liralık borç ya da eksik prim günü varsa emekli aylığı bağlanmıyor.

Bağ-Kur kapsamında silinen günler için kısmi borçlanma yapılamıyor, tamamının satın alınması gerekiyor. SGK'ya başvurulup da ihya işlemi başlatıldığında hesaplanan tutar 3 ay içinde yatırılırsa ihya tamamlanıyor.

Yeni asgari ücretle birlikte 1 Ocak 2024 itibarıyla doğum, yurtdışı ve askerlik borçlanmalarının maliyeti de artacak. Borcunu ödeyecek olanların, sigorta başlangıcını, prim gün sayısını öne çekerek erken emekli olacakların maliyet artışından etkilenmemesi için 3 haftalık süresi bulunuyor.

Asgari ücretin yüzde 50 artması durumunda bugün 64 bin 386 lira olan 15 aylık askerlik borçlanması 96 bin 579 liraya çıkacak. Böylece 15 ay askerliği borçlanan bu yıl 32 bin 193 lira daha az ödeyecek.

Örneğin EYT ile emeklilik için 2 ayı eksik olanların 60 günlük primini borçlanması yeterli olacak. Emekli olacak kişi hem SSK hem Bağ-Kur'dan prim gün sayısına sahipse son 2 bin 520 gün içinde sürenin yarısına (1.260 güne) bakılıyor.

Bu kapsamda yarısından 1 fazlası hangi kurumdan prim varsa o statüden emekli olunuyor. Son 2 bin 520 gün içinde emeklilik başvurusunda bulunduğu statüde gün sayısını tamamlamayanların da başvuruları da kabul edilmiyor.

Emekli olunacak statüye ilişkin prim hesabının doğru yapılması gerekiyor.

Yasa çıktığında başvurup da emeklilik işlemleri tamamlayamayanların öncelikle SGK'ya başvurularını dikkatli kontrol etmesi gerekiyor. İşlemlerin neden tamamlanmadığı ALO 170 ya da en yakın sosyal güvenlik merkezine giderek öğrenilebilir.

Eksiklerin giderilmesi için gerekli işlemlerin yapılması gerekiyor. İptal nedenleri arasında ortağı olunan şirkette sigortalı olunması, başkasının primlerinin yanlışlıkla kendi hesabına yazılması, hiç işe gitmediği halde sigorta yaptıkları belirlenenler, işe başlangıcı 18 yaşın altında ailesinin işyerinde olanlar, yurt dışında yaşamasına karşın Türkiye'de kendisini sigortalı gösterenlerin de başvuruları kabul edilmiyor.

Borçlanma eksik prim gün sayısına katkı sağlarken emeklilik yaşını etkilemiyor. Yaşı doldurup prim günü eksik olanların emekliliğini erkene çekiyor.

YIPRANMA PAYI EKLENİYOR

Memurluktan sonra 1.260 gün SSK'lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma payı hizmet süresine ekleniyor ancak emeklilik yaşından düşülmüyor. Farklı sigortalılık statüsünde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet süresi üzerinden emekli olunabiliyor.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenleme sonrasında 1999 yasası öncesinde sigorta girişi olanlar için emeklilikte yaş şartı kalkmış oldu. 3 Mart'tan bu yana yaklaşık 2 milyon EYT'li başvurusunu yaparak emeklilik hakkını elde etti. Prim ve yıl şartını tamamlamayı bekleyen EYT'lilerin emeklilik şartlarını tamamlamalarıyla birlikte toplam sayının 5 milyona yaklaşması bekleniyor.

YAŞ ŞARTLARINI DA İŞE GİRİŞ TARİHLERİ BELİRLİYOR

EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999 ve öncesini kapsadığından bu tarihten sonra sigortalı olanların emeklilik şartları da merak edilmeye başlandı.

 EYT'li olamayan sigortalılar için kademeli bir yaş şartı bulunuyor. Bu yaş şartlarını da işe giriş tarihleri belirliyor.

Hizmet akdi ile çalışanların yaşlılık aylığının bağlanmasında yani emekli olmalarında hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik gösteriyor. 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanlar için bu kanunlardaki şartlar geçerli olacak, dolayısıyla bu kişilerin kazanılmış hakları korunacak.

İşe giriş tarihine göre emeklilik şartları şöyle belirleniyor:

8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı olarak ilk defa işe başlayanların yaşlılık aylığına hak kazanabilmeleri için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı koşullarının bir arada yerine getirilmesi gerekiyor. Bu sigortalılar EYT kanunu kapsamına giriyor.

23 Mart 2002 tarihinde 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 prim ödeme gün sayısı ve kadınlarda 50 erkeklerde ise 55 yaş şartlarını yerine getirenler emekli olabiliyor.

Bu tarihte bu şartları yerine getiremeyenler için ise yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülüyor. Bu noktada kısmi emeklilik şartları oluşuyor.

İŞE GİRİŞ TARİHİ - KADIN - ERKEK - PRİM ŞARTI?

01.05.2008 - 31.12.2035 - 58 - 60 - 7200

01.01.2036 - 31.12.2037 - 59 - 61 - 7200

01.01.2038 - 31.12.2039 - 60 - 62 - 7200

01.01.2040 - 31.12.2041 - 61 - 63 - 7200

01.01.2042 - 31.12.2043 - 62 - 64 - 7200

01.01.2044 – 31.12.2045 - 63 - 65 - 7200

01.01.2046 – 31.12.2047 - 64 - 65 - 7200

01.01.2048 -------------- 65 - 65 - 7200