Irak-Türkiye petrol hattı yeniden canlanabilir 

ABD ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) enerji anlaşmalarına ilişkin haber akışının ardından, Erbil-Bağdat hattında sağlanabilecek olası bir uzlaşının Irak-Türkiye petrol boru hattının yeniden devreye alınmasına zemin hazırlayabileceği öngörülüyor.

IKBY Başbakanı Mesrur Barzani'nin Washington temasları sırasında HKN Energy ve Western Zagros ile toplam 110 milyar dolarlık enerji anlaşmaları imzalandığı açıklandı.

Ancak Irak merkezi yönetimi, doğal kaynakların tüm Irak halkına ait olduğu ve yatırım kararlarının yalnızca Bağdat tarafından alınabileceği yönündeki anayasal çerçeveyi hatırlatarak, anlaşmaların geçersiz olduğunu ilan etti. IKBY ise anlaşmaların yasal dayanağa sahip olduğunu savunuyor.

Uzmanlar, enerji anlaşmalarının bölgedeki arz güvenliği ve ABD-IKBY ilişkileri açısından kritik olduğunu, aynı zamanda Bağdat-Erbil müzakerelerini hızlandırarak Irak-Türkiye petrol boru hattının yeniden devreye alınmasına olanak tanıyabileceğini belirtiyor.

2003'TEN BU YANA GERİLİM SÜRÜYOR

Saddam Hüseyin rejiminin 2003'te devrilmesiyle birlikte Irak'ta başlayan yeni siyasi dönemde, IKBY'nin tek taraflı imzaladığı enerji anlaşmaları ve bütçe payı gibi konular uzun süredir Erbil-Bağdat hattında gerilim yaratıyor.

Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 2022'de IKBY'nin kendi petrol ve gaz yasasının anayasaya aykırı olduğuna ve petrol gelirlerinin Bağdat'a teslim edilmesi gerektiğine karar verdi. Bu karar, IKBY'nin enerji sektöründe ciddi kayıplara yol açtı.

Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı 2023 itibarıyla operasyonel hale gelmiş olsa da Erbil ve Bağdat arasındaki anlaşmazlıklar sevkiyatın başlamasını engelledi. Bu durum bölgede yaklaşık 20 milyar dolarlık zarara yol açtı.

IRAK-TÜRKİYE ANLAŞMASI YAPILABİLİR

Middle East Economic Survey (MEES) Dergisi Körfez Uzmanı Yesar Al-Maleki de Bağdat'ın anlaşmaları reddetmesinin temelinde, Erbil ile kapsamlı bir enerji mutabakatı sağlanamamasının yattığını belirtti.

Al-Maleki, 2010'da revize edilen Irak-Türkiye Boru Hattı Anlaşması'nın bu yıl sona ereceğini hatırlatarak, "Bu durum, hattın yeniden düzenlenmesine fırsat yaratabilir. Ayrıca, Irak'ta 11 Kasım'da yapılması planlanan parlamento seçimleriyle yakından ilişkili. Seçimler öncesinde veya sonrasında hükümet kurulmasına yönelik kapsamlı bir siyasi uzlaşma görülebilir." ifadelerini kullandı.

Türkiye ile Irak arasında Kerkük-Yumurtalık Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması'nın ve ilgili protokollerinin yenilenmesine ve 15 yıl boyunca uzatılmasına yönelik değişiklik anlaşması, 19 Eylül 2010'da imzalanmıştı.