Hiperaktivite Nedir? İşte Nedenleri Belirtilerive Tedavisi

Çocukluk çağının en önemli psikiyatrik sorunlarının başında gelen Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuğun tüm hayatını olumsuz yönde etkiliyor.

Howstuffworks isimli sitede yer alan haberde, her çocuğun ve hatta bazı yetişkinlerin DEHB ile ilişkili davranışlardan bazılarını sergileyebildiği belirtiliyor. Yetişkinler de görülmesine rağmen bu sorun Amerikalı çocukların yüzde 3-5'inde görülüyor. Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, yaşları 7 ile 14 arasında 4,4 milyon çocuğa dikkat eksikliği tanısı konulduğunu düşünüyor. Genetik bir sorun olan DEHB, genellikle 7 yaşına kadar erken çocukluk döneminde aşamalı olarak gelişiyor ve kızlardan çok erkeklerde görülüyor.

DEHB nedenleri

Bilimadamları bozukluk için tek ve kesin bir neden olmadığını söylüyorlar. Araştırmalar arasındaki genel sonuçlar, DEHB gelişiminde bazı genlerin önemli rol oynadığını işaret ediyor. Ayrıca, hamilelik döneminde sigara ve alkole maruz kalan çocuklarda bozukluğun daha fazla görüldüğüne dikkat çekiliyor.

Bazı araştırmalar, DEHB'li çocukların beyin görüntülerinde beynin ön ve şakak bölümündeki lobun daha küçük olduğunu gösteriyor. Başka bir çalışma ise DEHB'li hastalar arasında tüm beyin küçülmesinin yüzde 3-4 olduğunu belirledi.

DEHB Belirtileri ve Teşhisi:

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve impulsivite olarak sınıflandırılabilen üç temel belirti grubundan oluşuyor. Bozukluğu olan çocuklar gündüzleri yorgun ya da hayale dalmış gibi görünebiliyor. Çocuk aşırı hareketlidir ve yaşıtlarıyla kıyaslandığında farklılık hemen anlaşılır. Bitmek tükenmek bilmeyen bir enerjileri olan çocuklar, yükseklere tırmanır, koltuk tepelerinde gezer, ev içinde koşuşturur ve dur demekten anlamıyorlar. Sakin bir şeklide oynayamaz, bir süre sakin bir şekilde oturamazlar. Oturduklarında elleri ayakları kıpır kıpırdır. Çok konuşur, iki kişi konuşurken sık sık lafa girerler. Masanın başında oturamaz, dolayısıyla okul zamanı geldiğinde derslerini yapmakta zorlanırlar.

DEHB sorunun teşhisi çocuk doktoru, nörolof, psikolog, psikiyatrist tarafından konulabilir. Çocuklarla yakından ilgilenen öğretmenler de bazı vakaların teşhisinde yardımcı olabiliyor. Çocukları gözlemliyor ve ailesiyle potansiyal belirtileri tartışıyorlar.

Bir çocuktaki DEHB belirtileri sadece okul gibi bazı ortamlarda ortaya çıkabiliyor. Bu durumda, bu sorun tümüyle DEHB olmayabiliyor. Dikkat eksikliğinden bahsetmek için, bozukluğun belirtilerinin sadece tek bir ortamda değil çocuğun tüm hayatını olumsuz etkilemesi gerekiyor.

DEHB tedavisi

Bozukluğun tedavisinde danışmanlık ve ilaçlar daha yaygın olarak kullanılıyor. Birçok psikiyatrist bu bozukluğu tedavi etmede uzmanlaşırken, bazıları da çocuklar ya da aile ile ilgilenme konusunda uzmanlık kazanıyor.

Tedaviye çocuklar genellikle terapi ve ilaç tedavisi karışımıyla başlıyor. Çocukların aileleri bazen çocuklarıyla birlikte terapiye girebiliyor ya da ayrı ayrı terapistlerle görüşüyorlar ya da destek grupları bulabiliyor. Terapi çocuğun durumunu anlamasına yardımcı oluyor ve bu terapilerde çocuklar sınıfta kendisini nasıl kontrol etmesini öğreniyor.

DEHB'li çocukların tedavisinde kullanılan Ritalin ve Adderall isimli ilaçlar en yaygın kullanılanlardır. Tedavide kullanılan stimülanlar (uyarıcılar), tedavideki başarıların yanında, güvenilir ilaç olmaları, çocuklarda bağımlılık yapmamaları ve yan etkilerinin az olması nedeniyle tercih ediliyor. Bu stimülanlar, çocuklarda odaklanma ve konsantrasyona yardımcı olmak için tasarlandı. Çocukların yüzde 10'unda bunlar etkili olmuyor. Bazı hastalar farklı tedaviler denemek ya da dozu artırmak zorunda kalıyor. Çocuklukta ilaca başlayanlar ergenlikte ve yetişkin olduklarında da ilaç kullanmaya devam ediyor.