Domatesi Tüketici Değil Güve Yedi 

Önce mantar hastalığı, ardından kavurucu sıcaklar şimdi de bugüne kadar Türkiye’de ilk kez görülen güve, domatesi ateş pahası yaptı. Ağustos ayında kilosu 1 TL’den satılan domates alışveriş çantalarına 4 TL’den girmeye başladı. Domatesin en bol olması gereken dönemde artan fiyatlar tüketicinin cebini daha da artmasını ve enflasyonu olumsuz yönde etkilemesini bekliyor.
Bugüne dek Türkiye’de hiç görülmeyen ‘Tuta Absoluta’ isimli domates güvesi hasadı tam anlamıyla kemiriyor. Yani üretici 8-10 ton hasat almayı beklerken, sadece 2 ton domatesle baş başa kalıyor. 25 ilde etkili olan güve için harekete geçen Tarım Bakanlığı, iller arası satışlarda karantina uygulaması ve çiftçi eğitimlerine başladı.

Mücadelede devlet desteği şart
Tuta zararlısı İspanya, İtalya, Fas, Tunus gibi birçok ülkede etkisini gösterdi. Mücadele için dekar başına bin 500-2 bin TL fatura çıkaran tuta ile bu ülkelerde devlet ile üretici birlikte savaşıyor. Devlet mücadele için gereken harcamanın yüzde 50’sini veya tamamını karşılıyor. Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Vahap Tuncer, Tarım Bakanlığı’nın bu konuda acil kaynak ayırması gerektiği görüşünde.
Sorunun tek başına çiftçiyi ilgilendirmediğini kaydeden Tuncer, “Çiftçilerin yüzde 80’i mücadele ederken, yüzde 20’si ilgilenmese tuta zararlısı önlem alınmayan yerlerde çoğalarak kalıcı olmaya devam edecektir. Şu ana kadar eğitim ve bitki karantina yöntemleriyle bu iş çözülmeye çalışılıyor ancak böyle mücadele domatesi bitirir. Bu zararlı doğada bulunuyor ve havaların serinlemesiyle yaylalardan aşağı inerek zararına devam edecek. Pazarlarda domates fiyatının 3-4 TL olmasının da sorumlusudur” diye konuştu.
Tutaya karşı gerekli tedbirler alınmazsa, domates fiyatlarının daha da yükseleceğini kaydeden Tuncer, “Böyle devam ederse kalite düşecek, ihracatçı ürün bulmakta zorlanacak, yeterli ihracat yapılamayacağı takdirde de iç piyasada fiyatlar yükselecek” dedi.

Ekim alanları da daraldı
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır da, domates fiyatlarındaki artış konusunda şunları söyledi: “Açık alanda yapılan üretimlerde sıcak ve tutadan kaynaklı büyük bir verim kaybı var. 8-10 ton rekolte beklenen yerden 2 ton ürün aldı. Bu da iç piyasada talebi etkiliyor ve fiyatlar tırmanıyor. İyi bir mücadele olmazsa fiyat artışı devam edecek” dedi.
Ziraat Mühendisleri Odası Çanakkale Şube Başkanı Hicri Nalbant ise, güvenin fiyatlarda etkisi olduğunu ancak tek sebebin bu olmadığına dikkat çekti. Nalbant, “Bugüne kadar domates fiyatları hep düşük gitti, üreticiler zarar etti. Üzerine bir de tuta eklenince fiyatlar arttı” ifadelerini kullandı.
Bursa Karacabey Ziraat Odası Başkanı Nuri Karaca da, güvenin henüz Bursa’ya gelmediğini ancak üreticinin endişeli olduğunu kaydetti. İspanya’nın bu yüzden domates ekimini bıraktığını anlatan Karaca, bu yıl rekoltenin yüzde 50 düştüğünü söyledi. Karaca, “Salçalık domateste ekim alanları geçen yıla göre daraldı. 100 bin dekarda domates üretimi yapılırken, bu yıl 70 bin dekara geriledi. Geçen yıl 1 milyon ton salçalık domatesin üretildiği ilçede rekolte yüzde 60 azalarak 400 bin tona geriledi” diye konuştu.
RADİKAL