Arap dünyasının çıkmazı: İsrail 

TURKTIME / Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn, Mısır ve Ürdün'den sonra üçüncü ve dördüncü resmi ilişki kuran arap ülkeleri olacak. 

Filistinli yetkililer. BAE ve Bahreyn'in İsrail ile anlaşmasını 'Filistin davasını arkadan bıçaklamak' olarak tarif ederek sert tepki gösterdiler.

Arlık 2017'de Kudüs'ün İsrail'in başkenti Mart 2018'de de Golan tepelerinin işgalini resmen tanıyan ABD Başkanı Donald Trump, Ocak 2020'de de Batı Şeria'nın İsrail'in işgaline açacak bir barış planı açıkladı.

İki Arap ülkesinin bu gelişmelerden ardından İsrail ile normalleşme adımları atması Filistin konusunda Arap dünyasındaki çatlağın daha da derinleşeceğini gösteriyor.

Özellikle varlıklarını batıya borçlu olan yönetimlerin önümüzdeki süreçte İsrail ile normalleşme adımları atacağını göreceğiz...

İsrail, altı milyondan fazla Yahudinin öldürüldüğü 2. Dünya Savışı'nın sona ermesinden 3 yıl sonra Filistin topraklarının bir bölümünde kurulmuştur. İsrail ile Arap dünyası (Mısır, Ürdün, Lübnan, Suriye) arasındaki çatışmalarda hep galip gelen ve topralarını Filistin'i işgal ederek genişleten taraf İsrail olmuştur.

Gelin birlikte İsrail ile Arap dünyası arasında yaklaşık 70 yıllık süreç içerisinde yaşananlara kısa bir göz atalım...

760 BİN FİLİSTİNLİ TOPRAKLARINI TERK ETTİ

İsrail ile Arap dünyası arasındaki ilk çatışmalar İsrail'in kurulduğu 1948 yılında yaşanmış, Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak'a karşı İsrail kazanmıştır. 760 binden fazla Filistinli topraklarını terketmet zorunda kalmıştır.

8 yıl sonra 1956'da İsrail, İngiltere ve Fransa'nın desteğini alarak, Çekoslovakya ile silah antlaşması yapan ve Süveyş Kanalı'nı millileştirmeye çalışan Mısır'a saldırmiş, ABD'nin ve Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) baskısıyla geri çekilmiştir. Bu savaşın en önemli sonuç ise İngiltere ve Fransa’nın Mısır da kontrol altında tutuğu topraklardan çekilmesi olmuştur.

1967'de İsrail ile Arap dünyası arasında yaşanan 6 Gün Savaşı'nda İsrail, Arap dünyasına karşı ezici bir zafer kazanmış; Doğu Kudüs, Golan Tepeleri, Gazze Şeridi, Sina Yarımadası ve Batı Şeria'yı ele geçirmiştir.

Mısır, 1973'te Sina Yarımadası'nı geri almak için sürpriz bir saldırı başlattı ancak başarılı olamadı. İsrail bu çatışmalarda çok kayıp verdi. İsrail, büyük kayıplar vermeden bu bölgede kalıcı olamayacağını anladı.

Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ın 1977'deki tarihi Kudüs ziyaretinin gerçekleştirdi. Bir yıl sonra ABD'nin arabuluculuğuyla İsrail ile Mısır anlaştı. Camp David Antlaşması, İsrail ile Arap dünyası arasındaki ilk anlaşmadır.

1982'de Filistinli militanların Lübnan'dan saldırıda bulunduğunu iddia eden İsrail, Lübnan'ı işgal etmiştir. 1994'te başbakanlar Yitzhak Rabin ve Abdel Salam Majali tarafından imzalanan barış antlaşması İsrail'in Arap dünyasından 2. devletle yaptığı anlaşma olmuştur. İsrail askerleri 2000 yılına kadar Güney Lübnan'da kalmış bu tarihte geri çekilmiştir.

İLK İNTİFADA

1987'de ilk Filistin intifadası patlak verdi. Gazze ve Batı Şeria’daki Filistinliler ile İsrail askerleri arasında daha sonra yaşanacak çatışmaların adeta provasını yaptılar.

1988’in sonlarında İsrail’in varlığını (1949 sınırları içindeki İsrail Devleti) tanıyan Filistinli lider Yaser Arafat ile bir suikast sonucu öldürülen İsrail Devlet Başkanı İzak Rabin arasına Oslo Antlaşması imzalandı. Anlaşmanın kalıcılığı ve geçerliliği tartışılır.

2005 yılında patlak veren 2. intifada ise 1000'e yakın İsrail'i 3000'e yakın Filistinli hayatını kaybetti. İsrail Gazze'deki tüm askerlerini geri çekmiştir.

Hamas'ın 2007'de Gazze'de kontrolu ele geçirmesiyle birlikte İsrail, Gazze'ye çok sert bir abluka uygulamaya başladı. Abluka halen devam etmektedir. 

2007'den sonraki yıllarda ise İsrail ile Arap dünyası değil, Filistin halkı arasında dönem dönem sert çatışmalar yaşanmıştır. Filistin halkının topyekün verdiği direniş İsrail'in işgal politikalarını durduracak güçte olmamıştır.