AMERİKA'DA BAŞKANLIK SEÇİMİ MARATONU BUGÜN BAŞLIYOR 

Amerikan yakın tarihinin "en renkli" adaylarının yarıştığı seçim sonucunda, ABD başkanlık seçiminde iki büyük partinin ilk kez bir kadın, bir siyahî, bir Mormon ya da bir Hispanik aday tarafından temsil edilip edilmeyeceği belli olacak. Hillary Clinton ülkenin ilk kadın başkanı olmak isterken, Barack Obama, başkanlık ihtimaline en fazla yaklaşmış siyahî konumunda. Mormon olan Mitt Romney Cumhuriyetçi Parti'de iddiasını sürdürürken, Meksika kökenli Bill Richardson ise Demokrat Parti'nin adayı olmak için çaba harcıyor. John McCain dışında her iki partinin de önde gelen üçer adayı, avukat.

Demokrat Partili ve Cumhuriyetçi Partili seçmenler, bugün Iowa'da başlayan ve haziran ayına kadar sürecek önseçim maratonu süresince sandık başına giderek, partilerinin adayı olarak kimi görmek istediklerini belirleyecek. Ne Demokratların ne de Cumhuriyetçilerin çoğunluğa sahip olduğu Iowa'daki önseçim, kasım ayındaki seçimler için en önemli ilk gösterge olarak değerlendiriliyor. Iowa'da yapılan parti kongrelerine (caucus) her iki partiden sekizer aday katılıyor. ABD seçim geleneklerine göre ilk önseçim (primary) ise 8 Ocak Salı günü New Hampshire'da yapılacak. Birkaç eyalette uygulanan "caucus" yönteminde seçime sadece partilerin üyeleri katılabiliyor. Önseçimlerde (primary) ise, oy kullanmak için parti üyesi olmak gerekmiyor; ancak sadece bir aday için oy kullanılabiliyor.

Başkan adaylığı için yarışan iddialı Demokrat isimler:

Hillary Clinton: Eski ABD başkanı Bill Clinton'ın eşi olan Hillary Clinton, iki dönemdir New York senatörlüğü yapıyor. Ülke genelindeki kamuoyu yoklamalarına göre Demokrat Parti'deki yarışı önde götürüyor. Methodist Kilisesi müntesibi olan Clinton, kampanyasında, herkese genel sağlık sigortası, göçmen hakları reformu, vergi yükünün gelir seviyesi düşük olanlarda azaltılarak, yüksek gelirlilere kaydırılması, Irak'tan aşamalı ve kısmi çekilme gibi konuları öne çıkarıyor. En büyük avantajı, Bill Clinton. Başkan seçilirse, Bill Clinton'a yönetimde aktif görevler vereceğini dile getiriyor. Hillary Clinton'ın kampanya sloganı ise, Beyaz Saray'da geçirdiği yıllarını seçmene hatırlatma amacı güden "tecrübe" kelimesi.

Barack Obama: Birinci dönem Illinois Senatörü. 2004'teki Demokrat Parti Büyük Kongresi'nde yaptığı konuşmayla, partililer arasında yıldıza dönüşen Obama, etnik arka planıyla da ilgi çekiyor. Kenyalı Müslüman bir aileden gelen babası, Harvard Üniversitesi'nde eğitim için geldikten sonra Kansaslı beyaz annesiyle tanışmış ve bir süre evli kalan çift Havaii'de yaşamış. Barack Hussein Obama, 4 Ağustos 1961 tarihinde burada dünyaya gelmiş. Babası Kenya'ya döndükten sonra, beyaz anneannesi ve dedesinin yanında büyüyen Obama, annesinin ikinci evliliği sebebiyle 4 yıl da Endonezya'da yaşamış. Amerikan Senatosu'nun tek siyahî üyesi olan Obama, kampanyasını, "değişim" kavramı üzerine kuruyor ve Washington'daki işleyişin değişmesi gerektiğini savunuyor. Demokrat Parti'li genç kuşağın gözdesi durumunda.

John Edwards: Eski North Carolina Senatörü ve 2004'te Demokratların ABD başkan yardımcısı adayı. Edwards da, tıpkı rakipleri Clinton ve Obama gibi hukuk mezunu eski bir avukat. Lobi firmalarına ve büyük şirketlere karşı popülist söylemiyle dikkat çeken Edwards, özellikle sendikaların büyük desteğine sahip olarak, yarıştaki en iddialı adaylardan biri olmaya devam ediyor. Birleşik Methodist Kilisesi müntesibi. Demokrat Parti'de kamuoyu yoklamalarında iddialı konumda bulunan bu adaylar dışında, Senato'nun iki kıdemli ismi daha bulunuyor. Connecticut Senatörü Chris Dodd ile aynı zamanda Senato Dışilişkiler Komitesi Başkanı da olan Delaware Senatörü Joseph Biden.

Cumhuriyetçi adaylar:

John McCain: ABD Kongresi'ndeki en kıdemli Cumhuriyetçilerden biri olan Arizona Senatörü John McCain, 2000 yılında George Bush'a kaptırdığı başkan adaylığından 8 yıl sonra yeniden aday olmak için sahnede. McCain, savaş pilotu olarak katıldığı Vietnam Savaşı'nda uçağının düşürülmesinden sonra 1967 yılında Vietnamlılara esir düştü. 1973 yılında ABD'ye dönebilen McCain, ulusal kahraman oldu. 1986'dan bu yana senatör olan McCain, ABD iç politikasının en öncelikli tartışma konusu olan göçmen reformunda, partinin genel eğilimine zıt olarak göçmenler lehine tavır alması önseçimlerde işini zorlaştırıyor. Irak'ta asker artırımı savunuculuğuyla dikkat çekti. Demokratların 2000'deki başkan yardımcısı adayı olan Connecticut bağımsız senatörü Joe Lieberman'ın desteğine sahip.

Rudolph Giuliani: New York'un eski belediye başkanı. Giuliani, 11 Eylül saldırısı sırasında belediye başkanı olarak ABD'de ulusal bir figüre dönüştü. Kampanyasını da bu sebeple daha çok, ulusal güvenlik ve terörizm üzerine kuruyor. Güvenlik konuları dışında, Amerikan iç politikasındaki belirleyici sosyal konuların (kürtaj, eşcinsel evlilikleri, bireysel silahlanma hakkı, göçmenlik) hiçbirinde Cumhuriyetçi Parti'nin muhafazakâr tabanıyla uyuşmaması, en büyük handikabı. Ancak, dış politikadaki sert ve şahin söylemiyle özellikle Evanjeliklerin desteğini almaya çaba harcıyor.

Mike Huckabee: Arkansas'ın eski valisi. Bill Clinton'ın da memleketi olan Hope şehrinde dünyaya gelen Huckabee, Clinton'ın mezun olduğu okulda okumuş. Clinton, 1992'de valilikten Beyaz Saray'a taşındıktan sonra yerine oturan Arkansas valisi olan Huckabee, bu kez de hemşehrisinin boşalttığı Oval Ofis'e yerleşmek istiyor. Eski bir Baptist papazı olan Huckabee'nin, din adamlığı geçmişi, politik konuşmalarına da rengini veriyor. Kasım ayında itibaren yükselişe geçen Huckabee, özellikle Evanjeliklerden büyük destek alarak yarışın en iddialı isimlerinden biri haline geldi.

Mitt Romney: Eski Masschusetts valisi. Romney, özellikle Mormon kilisesi mensubu olması sebebiyle, muhafazakâr Cumhuriyetçi tabanın temkinli yaklaştığı bir aday. İç ve dış politika konularının tamamında oldukça şahin bir söylemle, parti tabanını etkilemeye çalışıyor.

Zaman