Tehdit Ortadan Kalktı mı? İran'ın nükleer programına olumlu rapor!

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Yukiya Amano, İran’ın nükleer programına ilişkin hazırladığı son raporunda, “İran’ın uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirme faaliyetini 20 Ocak 2012’de sona erdirdiğini” bildirdi.

Basına açıklanmayan ancak yönetim kurulu üyesi 35 ülkenin heyet başkanları ile BM Güvenlik Konseyi'ne gönderilen raporda, “İran’ın, Arak ağır su üretim tesislerine ilişkin gerekli bilgileri UAEA’ya verdiği ve tesise kontrollü erişim sağladığı” belirtildi.

Arak ağır su üretim tesisinde 2006 yılından itibaren 100 ton ağır su üretildiğinin tespit edildiği ifade edilen raporda, “İran’ın, Arak ağır su tesisinde yılda 16 ton ağır su üretebildiğini” kaydedildi.

İran’ın, Bandar Abbas’da bulunan Gachin madenlerine kontrollü erişim izni verdiği belirtilen raporda, "Tahran yönetiminin UAEA’ya yeni bir hafif su araştırma reaktörü inşa etmeyi planladığını ancak yerinin henüz belirlenmediğini de bildirdiği” belirtildi.

UAEA müfettişlerinin İran’daki 17 nükleer tesis ve 9 bölgede güvence denetimi uygulamayı sürdürdüğü ifade edilen raporda, İran’ın nükleer tesislerindeki santrifüj sayısının aynen kaldığı, uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirme faaliyetini ise 20 Ocak 2012’de sona erdirdiği bildirildi.

İran’ın daha önce üretilen yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumun zenginleştirme oranını düşürmeye başladığı da raporda kaydedildi.

UAEA ekiplerinin ilk kez 2014 Şubat ayı başında santrifüj üretim ve depolama sahalarına kontrollü erişim sağladığı ifade edilen raporda, “İran’ın anılan tesislere ve santrifüj stoklarına ilişkin olarak ajansa detaylı bilgi verdiği” vurgulandı.

Askeri boyut kaygıları

Amano raporunda, İran’ın UAEA ile işbirliği yaptığına ilişkin birçok yerde olumlu ifadeler kullanırken, “İran’ın nükleer programının muhtemel askeri boyutuna ilişkin kaygılarının devam ettiği, İran’dan bu alanda tam işbirliği istendiği, Parçin tesislerine ve yabancı uzmanlara ilişkin bilgi talebinin yinelendiği” belirtiliyor.

Parçin nükleer tesisinde “UAEA denetçilerinin doğrulama yapmasını engelleyecek yoğun çalışmaların sürdüğüne” işaret edilen raporda, “Uydu görüntülerinden Parçin’de hafriyat çalışmalarının devam ettiğinin anlaşıldığı” kaydedildi.

Amano raporunda, “İran’ın müzakereler çerçevesinde uygulamaya koyduğu tedbir ve taahhütlerin olumlu bir adım olduğunu” belirterek, “bununla birlikte daha fazla işbirliğine ihtiyaç duyulduğunu” kaydetti.

Amano’nun, yönetim kurulu üyesi 35 ülkenin heyet başkanları ile BM Güvenlik Konseyi'ne gönderdiği İran raporunu, 3-7 Mart'ta Viyana’da yapılacak yönetim kurulu olağan toplantısında basına açıklaması bekleniyor.

aa