Sedir kozalağı ne zaman toplanır? 

"Toroslar'ın incisi" olarak gösterilen, boyları 25-30 metreye kadar ulaşabilen sedir ağaçlarına tırmanan köylüler, düşürdükleri kozalaklardan çıkardıkları tohumlarla geçimlerini sağlıyor.

Mersin Orman Bölge Müdürlüğünün ormanlık alanları gençleştirme ve yeni alanları oluşturmak yaptığı çalışmalarda köylüler önemli rol oynuyor. Özellikle sedir ağaçlarının yaygınlaştırılmasında büyük bir çaba sarf eden köylüler, her biri 25-30 metre uzunluğuna sahip ağaçlara tırmanarak tohumlarının çıkartılması için gereken kozalakları elde ediyor.

Tırmanması oldukça güç olan ağaçlara adeta merdivende yürüme rahatlığıyla çıkan köylüler, ağaçların zirvelerindeki kozalakları düşürüyor. Daha sonra yerden topladıkları kozalakları akarsuda ıslatan orman köylüleri, bunları da gece ayazında donması için geniş alanlara seriyor.

Ertesi gün güneşin doğuşuyla çözülmeye başlayan kozalakların tohumları dökülüyor.

Bu yöntemle yıllık bin ton kozalak toplayan köylüler hem geçimlerini sağlıyor hem de Orman Bölge Müdürlüğünün sedir tohumu ihtiyacını karşılıyor.

Kilosu 1 liradan alınıyor

Mersin Orman Bölge Müdürü Abit Baca, sedir kozalaklarının toplanmasının çok zahmetli olduğunu söyledi.

Her yıl köylüler sayesinde bin ton civarında sedir kozalağı toplandığını belirten Baca, "Yaklaşık 25-30 metre ağaçlara tırmanan köylülerin topladıkları kozalakları kilosu 1 liradan alıyoruz. Bölge müdürlüğümüzün kozalak ihtiyacını köylülerden karşılıyoruz" dedi. 

Mersin'in sedir konusunda 1960'lı yıllardan bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarla bu işin uzmanı olduğunu ifade eden Baca, şöyle konuştu:

"Türkiye'ye sedir konusunda tecrübelerini aktaran bir bölgeyiz. Köylüler kozalakları eylülde toplamaya başlıyorlar. Toplanan kozalaklar suyun bulunduğu bir alana seriliyor. Burada ıslanan kozalaklar, önce soğuğa daha sonra sıcağa maruz kalınca açılıyor. Bu şekilde tohumları çıkıyor. Çuvalallara doldurulan tohumlar kasım ayından itibaren ekim bölgelerinde toprakla buluşuyor."

Baca, 100 bin hektarlık bir alanda sedir ağaçlandırma çalışması yapıldığını vurgulayarak bu ağacın havasıyla, rengiyle, kokusuyla kutsal sayıldığını ifade etti. 

Baca, toplanan kozalakların bir kısmını da Kayseri, Amasya ve Ankara'daki fidanlıklara gönderdiklerini sözlerine ekledi.

Arif Kıratlı da eylül ayından itibaren kozalak toplamaya başladıklarını belirterek, "2-3 ay kozalak topluyoruz. Bu yıl kozalak az. Bir buçuk ay ancak toplarız. Zahmetli, tehlikeli bir iş yapıyoruz. Aynı köyden 50 kişilik bir ekibimiz var. Topladığımız kozalakları haftada bir götürüp teslim ediyoruz. Şimdiye kadar 100 tonu geçtik" ifadelerini kullandı. 

Düşürülen kozalakları toplamakla görevli Gönül Çetin de eşinin öldüğünü, 7 çocuğu için kozalak toplamaya geldiğini belirterek "Çocuklarımın geçimini buradan sağlıyorum. Bazen günde 200-250 kilogram topluyoruz" dedi.

aa