Meme Kanserinde Bilinmeyenler Uzmanların Kanser Önleme Önerileri

Nilüfer, Vahide Gördüm, Deniz Uğur... Son zamanlarda meme kanserine yakalanan kadınları daha çok duyar olduk. Hemen yanı başımızda veya ekranlarda gördüğümüz bu kadınlarla birlikte bir telaş ve tedirginlik de başladı. Meme kanseri vakası artıyor mu, ünlü isimler hastalanıyor diye mi sıkça duyuyoruz, bu hastalık bulaşıcı mı şeklindeki sorular da arttı. İlk haber iyi: Uzmanlara göre meme kanseri bulaşıcı değil; bugüne kadar herhangi bir bakteri ya da mikropla ilişki tespit edilmedi. İkinci haberse kötü: Türkiye'de ve dünyada orantılı bir artış söz konusu, sekiz kadından biri meme kanserine yakalanıyor. Üstelik de bu artışın en büyük sebebi değiştirilebilir, kontrol edilebilir çevresel etkenler...
Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biri olan meme kanserinin erken teşhisi, ölümleri de azaltıyor. Hayatın kötü sürpriziyle karşılaşmamak mümkün mü peki? Bu sorunun yanıtını almak üzere, üç uzmana danıştık. İşte meme kanserinde hayat kurtaran öneriler...

Plastik ve hormona dikkat!
Çevresel faktörler, insanların gen yapısını etkileyerek meme kanserine neden oluyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Meme Sağlığı Merkezi Başkanı Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cihan Uras, meme kanserinin oluşumunu etkileyen dış faktörleri şöyle anlattı:
- Erken adet görmek: Genç kızların erken adet görmeye başlaması daha çok hormonal etkene maruz kalınmasına neden oluyor.
- Plastik ürünler: Plastiğin içeriğinde yer alan Bisfenol A maddesi hücrelerin genetik yapılarını etkileyerek meme kanseri görülme sıklığını artırıyor. Su içtiğimiz bardaktan çocuğumuzun oynadığı oyuncağa kadar hayatımızda yer alan pek çok üründe bu madde bulunuyor.
- Çevresel etkenler: Radyasyon ve hava kirliliği kanser hücrelerinin gelişmesinde etkili oluyor.
- İleri yaşta anne olmak: Geç yaşta doğum yapmak meme kanseri riskini artırıyor. Öyle ki, 30 yaşın altında doğum yapan kadınlarda meme kanseri görülme riski ciddi oranda düşüyor. Meme, kadının yaptığı ilk doğum sonrasında gelişimini tamamlıyor. Gelişimini tamamlamamış bir memenin kanserojen maddelerden etkilenmesi çok daha kolay oluyor.
- Fazla kilolar: Kadınların her dönemde ideal kilolarını korumaları gerekiyor. Özellikle menopoz döneminde fazla kilo alınmamalı.
- Düzenli spor: Çalışmalar her gün fiziksel aktivite yapan kadınlarda kansere yakalanma oranının yapmayanlara oranla çok daha az olduğunu gösteriyor.
- Sigara ve alkol: Sık alkol alan ve sigara içen kadınlarda meme kanseri görülme riski çok daha fazla.
- Hormon ilaçları: Uzun süre doğum kontrol hapı almamak ve menopoz sonrasında uzun dönem hormon ilaçları kullanmamak gerekiyor.
- Östrojen içeren gıdalar: İçeriğinde östrojenik madde bulunan soya, keten tohumu gibi gıdaların fazla tüketilmemesi gerekiyor.
- Bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminiz ne kadar kuvvetli olursa kanser gelişme oranı da o kadar düşük oluyor.

Az doğum hastalığı çoğalttı
MEME kanserine erken tanı konabilmesi için, 40 yaşından sonra her kadının düzenli mammografi çektirmesi önemli! Anadolu Sağlık Merkezi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Kemal Raşa, hastalığın artışında kadınların doğumla ilgili eğilimlerin etkisini vurguladı. Op. Dr. Raşa, şunları söyledi: 'Ünlü sanatçılara çok kısa aralıklarla meme kanseri tanısı konulması sosyal medyada meme kanserine olan ilginin artmasına neden oldu. Verilere baktığımızda son 30 yıla kadar gerçekten de görülme sıklığının arttığını görüyoruz. Bu artıştaki en önemli unsur, bu sürede doğumla ilgili eğilimlerin değişmesi. Meme kanseri için risk unsuru olarak kabul edilen ileri yaşta anne olmak, daha az sayıda çocuk sahibi olmak veya hiç doğurmamak gibi tercihler meme kanseri sıklığını arttırdı.'
Op. Dr. Raşa, genetik sıklığın önemini de şu sözlerle açıkladı:
- Bazı risk unsurlarına sahip kişilerde meme kanseri sık görülüyor. Örneğin bir kadın meme kanseri tanısı aldıysa tedaviden sonraki yaşamında yeni bir meme kanseri odağının oluşma riski artıyor.
- Herhangi bir gerekçeyle daha önce yapılan meme biyopsisinde meme kanseri öncülü bir patolojinin saptanmış olması riski dört kattan fazla artırıyor.
- Bir tane birinci derece akrabası meme kanseri olan kadının riski 1.8 kat artarken, bu sayı ikiye çıkınca risk 3 kat ve üç yakını meme kanseri olan kişideyse dört kat artıyor.
- Ailede yumurtalık kanseri öyküsünün olması da riski ayrıca yükseltiyor. Tüm bu kalıtsal risk değerlendirmeleri çalışmalarının sonucunda meme kanserinin %5-10'unun ailesel olduğu ve mutasyonların etkili olduğunu biliyoruz.

Annenize ve teyzenize bakın
Prof. Dr. Cihan Uras'a göre, meme kanserinin yüzde 5-10'unda genetik faktörler rol oynuyor. Bu alanda yapılan yeni araştırmalarla önümüzdeki yıllarda yeni genlerin de bulunması olası. Ayrıca meme kanseri olan bir kadının moralini mümkün olduğunca yüksek seviyede tutması gerekiyor. Çünkü morali düşük olan bir kadının bağışıklık sistemi de baskılanıyor ve bu durum hastalığın seyrini olumsuz etkiliyor.

Sigara, riski % 16 artırıyor
80 bin kadın üzerinde yapılan bir çalışma sonucu, sigara içenlerde meme kanseri riskinin %16 daha yüksek olduğu bulundu. Op. Dr. Kemal Raşa, 'Sigara içmeye erken yaşlarda başlayan kadınlarda bu risk daha da yükseliyor. Bağışıklık sistemi çalışmalarında da benzer bir durum söz konusu. Kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığını korumasının bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Bu, hem kanser riskini azaltıyor hem de tanı alan hastalarda tedaviye daha iyi yanıt elde edilmesini sağlıyor' diye konuştu.

Yeni tedavilerle 'savaşçılar' arttı
MEME kanserinin görülme sıklığıyla ölüm oranı arasında ilginç bir ilişki var: Gelişmiş ülkelerde görülme sıklığı artarken, az gelişmiş ülkelerde ölüm oranı yükseliyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü'nden Op. Dr. Erkan Dalbaşı, bu durumu şöyle açıklıyor: Günümüzde meme kanseri vakaları artmakla birlikte tedavideki önemli gelişmeler de ölümleri yarı yarıya azaltıyor. Meme kanseri, hele ki erken teşhis edilmişse günümüzde tamamen tedavi edilebilir. Hastaların tedavi sürecinde gelişecek sıkıntılar hakkında hekimleri tarafından bilgilendirilerek günlük yaşamlarına devam etmelerini sağlamak, tedavi sürecinin olumlu sonuçlanması için önemli. Bugün tıpta tartışılan bir konu da D vitamininin fonksiyonu. Dalbaşı, bununla ilgili de şu bilgileri verdi: Son yıllarda bazı merkezlerde yapılan çalışmalar, D vitamininin meme kanseri riskini yüzde elli azalttığını ortaya koydu. Bir başka çalışmada D vitamini eksikliği olan ve meme kanseri teşhisi konulan hastalarda, yayılma riskinin D vitamini düzeyi normal olanlara göre daha yüksek olduğu anlaşıldı. Balık, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri ve tereyağı, D vitamini fazla olan besinler. Her gün düzenli olarak lif ve probiyotik maya içeren gıdaların yanı sıra D vitamini alınması hem sağlığın korunmasını sağlar hem de bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser riskini azaltır.

Her ay kendinizi muayene edin
'KORUNMA, erken tanı ve tedaviyle meme kanseri bir tehlike olmaktan çıkarılabilir' diyen Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Başkanı Prof. Dr. Tezer Kutluk, kendi kendini muayenenin önemine dikkat çekti. Kutluk, muayeneyi şöyle anlattı: İdeal olarak adet döngüsünün 5.-7. günleri arasında, ayda bir kez yapılmalıdır. Önce gözle, sonra da kollarınızı yukarıya kaldırarak memenizi kontrol edin. Ardından elinizin üç parmağının iç yüzeylerini memenizin üzerine koyarak yukarıdan aşağıya-aşağıdan yukarıya ya da yuvarlak bir şekilde tarama yapın.

Tümörün yeri ve tipi tedavide önemli
Op. Dr. Erkan Dalbaşı, tedavi sürecini şöyle anlattı: Meme kanseri tanısı konulan hastalarda birtakım tarama testleri yapılarak uzak sıçrama olup olmadığı araştırılır. Böyle bir durum yoksa cerrahi tedavi planlanır. Eğer yayılma varsa ya da tümör çapı büyükse cerrahi öncesinde küçülterek koruma tedavisi yapılır ve sonrasında cerrahi müdahale planlanabilir. Her meme kanserinde memenin tümünü almaya gerek yok. Tümörün yeri, tipi gibi faktörler göz önüne alınarak meme koruyucu cerrahi ön plana çıkar. Bu tedavide memenin tümü değil sadece tümörlü alan alınır. Cerrahi sonrası kemoterapi ve radyoterapi tekrarlama oranını da azaltmaktadır.

Yarın:
Tiroid hastalıkları neden artıyor?
Tiroid kanserine yakalanmamak mümkün mü? Tedavi yöntemleri neler?

akşam