Mesut Hakkı Caşın (Yeditepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi):
Bana göre hadise iki süper gücün rekabetinden kaynaklanan bir dolaylı stratejitdi. Sovyetler Birliği dağılmadan önce en büyük hatası bunu Sovyet dış politika uzmanları da kabul ediyorlar, Afganistan'ın işgaliydi. Bir yerde İngiltere ve Rusya arasında Hindistan rekabeti için işgal edilen ve bu şekilde yaratılan Afganistan kimseye ait olmayan tampon bir ülkeydi. Sovyetler Birliği buraya girdikten sonra komünizme karşı biliyorsunuz Usame bin Ladin ve bu şekilde bir direniş hareketi ABD tarafından angaje edildi ve ona bir takım önemli silahlar verildi. Omuzdan atılan uçaksavar sistemiydi. Sovyetler geri çekildi, ABD'nin büyük başarısıydı. Bin Ladin'in ABD üst bakanlarıyla yaptığı bu desteğe rağmen yolları ayrıldı. Ladin, Ortadoğu'daki ayaklanmanın sebebi olan bana göre, Arap liderlerin ABD ile bir mücadele başlatmasıydı. 1998'de ABD çok hassas hedefleri olan büyükelçiliklerine bombalı taaruzlar yapıldı. ABD'ye ait savaş gemisi Bin Ladin'in angaje ettiği ileri sürülen bir saldırıya uğradı. Gemi batmadı ama deniz gücü büyük bir darbe aldı. Aden Körfezi'nde ABD'nin rahat hareket edemeyeceği mesajı verildi. 3 bin kişinin öldüğü hava saldırısı ise bardağı taşıran son damlaydı. ABD kendi ülkesinde vuruldu. Terörle mücadele savaşı başlatıldı. Teröre yardım eden tüm ülkelere taaruz edileceği ABD halkına da kabul ettirildi. Baracak Obama'nın büyük bir başarısı kabul edilen Amerika İç Politikası'nda halkın büyük bir intikam duygusuyla Obama'yı kahraman ilan ettiğini biliyoruz. Yapılan açıklamada Bin Ladin'e ait DNA testleri doğrulandı. Baracak Obama 2012 seçimlerini kazanacak buna göre. Aynı hadise Irak'ta Saddam rejimine karşı yapıldı. Saddan bulundu ve infaz edildi. Bush ikinci seçimleri kazanmıştı. Aksine bir durum olmadığı takdirde Obama 2012 seçimlerini kazanacak. ABD, NATO'nun Libya'daki operasyonlarına bakarsak, Suriye ve İran'daki gerginliği düşünürsek bu hadisenin yeni Bin Ladinler yaratabilir. Bekle ve gör diyebiliriz. İran Körfezi'nin doğusuna geldiğimizde Hindistan- Pakistan çatışması var. Olay Afganistan topraklarında ama ABD askerleri Pakistan'da. Bir takım hedefleri sivilleri de hedef alıyor. Terörle mücadele açısından yeni bir sayfa açılacaktır. Bundan sonrasını nasıl getirecekleri net değil.
"AĞIR BİR DARBE İÇİN HAZIRLIK YAPILACAKTIR AMA HEMEN BU SALDIRI OLMAZ"
Prof. Dr. Ümit Özdağ:
El Kaide terör örgütleri sıralamasında yeni bir tarzı temsil ediyordu. Soğuk Savaş döneminde terör örgütleri zincir şeklinde örgütlenirlerdi. Bir halkayı ele geçirdiğinizde diğerlerini de ele geçirmeniz kolay olurdu. Fakat El Kaide üzüm salkımları gibi bir şekilde örgütlendi. Birini yakaladığınız zaman o tane kopuyor ama salkım yaşamaya devam ediyor. Bunun için mücadele ettiğinizde çok zor bir örgüt. Böyle bir örgütün lideri öldürüldü. Bu liderin değişik kabiliyetleri vardı, bunu kabul etmemiz lazım. ABD'yi 15 seneye yakın bir süre dış politikasını da yönlendirme etkisine sahip eylemler gerçekleştirdi. Onun yerini alacak kişinin onun kadar zeki olup olmadığını bilmiyoruz. Ondan dolayı önümüzdeki aylarda, yıllarda ortaya çıkacak bir süreçtir. Örgüt olarak yaşama kabiliyeti de bununla yakından ilgili. Elbette intikam eylemleri olacak. Yerel unsurların taktik saldırıları ABD'nin değişik yerlerinde olabilir ama ağır bir darbe için hazırlık dönemine ihtiyaç duyulacaktır. Hemen yarın, önümüzdeki ay için bir saldırı beklemiyorum. Obama'ya yeni yollar açılıyor, seçim döneminde. Afganistan'da sıkışıp kalan ABD ordusunun artık Afganistan'dan çekilmesi için kullanılabilecek bahanelerden birisi.
"EL KAİDE BİTMEZ, OBAMA SEÇİMİ KAZANIR"
Gazete Habertürk Yazarı Özcan Tikit:
Amerikalıların sokağa dökülmesini iyi anlamak gerekiyor. Yani Usame Bin ABD halkı için kimdi buna bakmak lazım. Buradaki esas mesele şu: Usame Bin Ladin bunca yıldır birçok savaşa giren ABD'nin ilk kez savaşı kendi sınırları içerisinde hissetmesine neden olan grubun başındaydı. 2001 ile birlikte ABD'liler savaş uçaklarının kendi sınırları içerisinde devriye gezmeye başladığını gördüler. Savaşın kendi topraklarında hissetmeye başladılar. Böylesine heyecanlı olmaları doğal. Obama'nın da seçimi kazanmasını sağlayacağını tahmin ediyorum bu olayın. El Kaide diğer terör örgütüyle benzer yapıda değil. Birçok örgütte lidere göre işleyiş vardır. Lider gitti mi örgüt biter diye konuşulur. Ama El Kaide'de Amerikan istihbaratını iyi tanıyan, birlikte çalışmış; bununla beraber Ladin'in ABD'nin zaaflarını bildiğini düşünerek kurduğu bir örgüt. Altyapıları, üst yapılar olmadan da işliyor. Çok önceden alınmış bir direktif sonradan da harekete geçirilebiliyor. Örgüt bitmeyebilir. Irak'ta da liderlerin öldüğünü ama faaliyetlerini devam ettirdiğini gördük. El Kaide'yi geniş olarak düşünemeyiz. El Kaide küçük küçük yapılardan oluşan, iç içe geçmiş bir örgüt değil. Lokal örgütlerle çalışan bir örgüt. Onları kullanıyor, onları kullanırken hareket alanını onlara bırakır. Kazakistan'la bir örgütle çalışacaksa bu örgüt gönülden bağlılık ilan edip El Kaide'nin amacı doğrultusunda hareket etmeye başlıyor.
"SEMBOL İSMİN GİTMESİ MORAL BOZUKLUĞU GETİRECEKTİR"
Prof. Dr. Hasan KÖNİ (Kültür Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi):
Önemli olan sembol bir ismin bulunması. Nasıl ki Che vurulduktan sonra Latin Amerika'daki sol hareketlerde bir yavaşlama olduysa burada da büyük psikolojik etkisi görülecektir. El Kaide tek bir yerden hareket eden bir yapı değil. ABD'ye karşı olan her yapı El Kaide adı altında mücadele ediyor ya da ABD kendisine karşı çıkanları öyle adlandırıyor. O ismin sembolü vurulduğunda epey etkili olur. Bu da prestij meselesidir. ABD her şeyi imajlarla götürüyor. Sağa sola taaruz hareketleri var bir yandan da demokrasiyi savunan ülke imajı var. Askeri müdahaleleri olan bir ülke, özgürlüklerin koruyucusu imajı var. Bazı yerlerde bazı kitlelerin değişik tavırları olacaktır. Bunca zaman içinde ikinci liderler yetişmiştir. Sembol ismin gitmesi bir moral bozukluğu meydana getirecektir. Öbür türlü müdahaleler devam edecektir. Ortadoğu'daki gelişmelerin nereye yayılacağını bilmiyoruz. ABD müdahale ediyor. Demokrasi adına mı yapıyor, başka bir şey için mi yapıluıyor bilmiyoruz. El Kaide saldırılar yapabilir. ABD, Afganistan'dan sonra Pakistan'a savaş açacak gibi tahminler var. Taaruz eder bir havası vardı Amerika'nın. Obama'nın seçim hareketine girişmesiyle birlikte bu müdahaleler çoğaldı.
"LADİN'İN ÖLDÜRÜLMESİYLE NE EL KAİDE BİTER NE DE TERÖR"
Eski Büyükelçi Faruk LOĞOĞLU:
Ladin'in öldürülmesini üç ayrı planda değerlendirmek lazım. Birincisi ABD bakımından. İkincisi Pakistan ve Afganistan bakımından. Üçüncüsü de terörle mücadele bakımından. ABD bakımından 11 Eylül saldırılarını düzenleyen bu kişinin öldürülmesi Amerikan toplum psikolojisi açısından olumlu bir gelişmedir. Onları tatmin eden, adaletin yerini bulduğunu belirten bir gelişmedir. Onun için sevinç gösterileri vardır. Ama bu beklenen bir olaydır. Uzun süredir olan bir durum. Rahatlatıcı bir durumdur. İkinci etkisi, Obama'nın kişiliği üzerinde olumlu yanı var. Siyasi kredisini artırmıştır. Puan kazanmıştır. Ladin'in öldürülmesini sağlayan bir lider olarak şahsına yönelik tehditler artabilir. Pakistan ve Afganistan bakımından kısa vadede rahatlatıcı bir gelişmedir. Ama orta ve uzun vadede bu iki ülkede Ladin'in temsil ettiği güçler bakımından daha zor günler bekliyor. Terörle mücadele... Ladin'in öldürülmesi darbedir ama herhalde bu kadar disiplinli, dikkatli kapsamlı çalışan bir örgüt baştaki liderlerinşn öldürülmesine hazırlıklıdır. El Kaide, Ladin'in varlığını nasıl sürdüreceklerini planlamıştır. Varlığını devam ettireceklerini söyleyebiliriz. Çeşitli ülkelerde bazı eylemlerde bulunma ihtimallerini gözardı etmemek lazım. Bu kişinin öldürülmesiyle ne terör bitmiştir ne de El Kaide örgütü bitmiştir. Uzun vadedeki etkilerini beklemek gerekecektir. Türkiye terörle mücadele eden bir ülke. Dalga dalga bütün ülkeleri etkileyeceği muhakkak. Çok şiddetli br deprem ve tsunami benzetmesi yapılabilir. Türk makamları da uyanık olmalı. El Kaide'ye uzak gruplar bile bazı saldırılar yapabilir.
"BU TÜR ÖRGÜTLER LİDER GİDİNCE ORTADAN KALKMAZ. TERÖRLE MÜCADELE İÇİN ÖNEMLİ BİR OLAY"
Prof. Dr. Hüseyin BAĞCI (ODTÜ Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi):
Ladin'in öldürülmesinin küresel anlamda büyük bir önemi var. Çünkü 2001 saldırılarının 10. yılına kala Ladin'in öldürülmesi ABD açısından terörle mücadelede önemli bir başarıdır. Özellikle terör hareketlerinde sembol kişilerin yakalanması, öldürülmesi büyük oranda duraklamaya girileceği hemen arkasından ikinci bir sembol kişiyi çıkarmalarının çok zor olduğunu tarih göstermektedir. ABD dünyanın en büyük gücü olarak, kendi açısından dünyada özellikle, yeni dünya düzeni tartışmalarının yapıldığı bir ortamda, tüm radikal hareketlerin alması gereken bir mesaj oldu. Diğer taraftandan da dünyada bu gibi hareketlerin ortadan kalkması mümkün almayacak. Türkiye, batı ile hareket eden bir ülke. Teröre karşu batıyla hareket ediyor. İngiliz Başkonsolosluğu, bankaların bombalanması oldu. El Kaide ülkemizi hedef göstermişti. Türkiye'nin dışında Pakistan ve Afganistan için, bu hareketin liderinin öldürülmesi bu bölgedeki yapılanmalar için büyük sorun. Batı, ajanlarını sokmayı başardı. Bundan sonrası çorap söküğü gibi bu hareketin ileri gelenlerinin yakalanması gelebilir. Pek çok Avrupa ülkesinde El Kaide organizasyonları var. Almanya tipik bir örnek. Olası saldırılarda tren istasyonları, meclisine kadar kapatıldı. Avrupa için de bir El Kaide terörü kısa süreli olmayacaktır. Bu gibi hareketler, siyasi liderlerini kaybetti diye ortadan kalkmazlar. Sadece güçlü bir sembol isim bulmak zor olacaktır. Ladin bu noktadan sonra geçmiş olarak kullanılacak. Bu açıdan bakılınca dünya tarihine en büyük terör hareketlerini sokan radikal bir lider olarak geçecektir. ABD'nin mağlup olmadığını görüyoruz. Terörle mücadele için önemli bir olay.
"BİRAZ BURUK OLMASI GEREKEN BİR SEVİNÇ"
Bundan sonra dünyayı bekleyen süreç ile ilgili konuşan Habertürk Dış Haberler Müdürü Ceyda Karan, "ABD'lilerin sokağa dökülmelesini normak karşılamak gerek dedi" ve söyle devam etti:
"Çünkü tema, ABD'nin 11 Eylül'den beri olan savaşta olduğu temasıydı. Bu nedenle de Ladin'in ölümüyle halkın sokağa dökülmek için açık gerekçeleri oldu. Öte yandan aradan geçen 10 yılın ardında, bu durumu küresel, dünya çapında değerlendirmek gerekirse, merkezileşmiş bir Kaide yapılanması mevcut, kurucusu olsa bile Ladin komutanı değil, bir sürü yerel komutanı var. Gücü kırılamamış. ABD'nin savaşından bahsediyorsak, kazanılmamış bir savaş. Yani bu aslında biraz buruk olması gereken bir sevinç."
habertürk.com
21
10
k.jpg)
