AİHM’İN 2007 TÜRKİYE BİLANÇOSU 

NTV-MSNBC

STRASBOURG - Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM), hakkında en fazla başvuru bulunan ülkeler arasında yer almaya devam ediyor. NTV’nin ulaştığı verilere göre, AİHM’de şu anda işlem görmekte olan başvuru sayısı yaklaşık 105 bin civarında. Bu başvurlardan 25 bini Rusya’dan geliyor. Rusya’yı yaklaşık 13 bin başvuru ile Romanya izliyor. Türkiye ise 9 bin 900 başvuru ile mahkemenin toplam iş yükünün yaklaşık yüzde 9,5’ini oluşturuyor. Türkiye’yi sırasıyla Ukrayna, Polonya, İtalya, Almanya, Fransa, Çek Cumhuriyeti ve İngiltere izliyor.

Ancak Mahkeme yetkilileri, yüklü başvuru sayısının bir ülkenin mahkeme sicilini değerlendirmek için yeterli olmadığını söylüyorlar. Bunun nedeni ise ülkelerin nüfuslarının aynı olmaması. Mahkeme sözcüleri bu açıdan bakıldığında Türkiye’nin Avrupa ortalamasında yer aldığını belirtiyor.

TÜRKİYE’DEN GELEN DAVALARDA NİCELİK-NİTELİK DEĞİŞİYOR

Öte yandan, Türkiye’den mahkemeye gelen davalar, nicelik ve nitelik olarak kabuk değiştirmeye devam ediyor. Türkiye’den AİHM’e, 90’lı yıllarda olduğu gibi, yığınla başvuru gelmiyor.

Ayrıca gelen başvuruların çoğunluğunu, eskiden olduğu gibi, faili meçhul cinayetler, işkence ve kötü muamele iddialarıyla ilgili vahim vakalar oluşturmuyor.

Buna karşılık, ifade ve örgütlenme özgürlüğü, adil yargılanma, yargı sürecinin uzunluğu ve mülkiyet hakkı gibi konularda başvuruların ilk planda olduğu görülüyor.

2007’DE AİHM’İN İNCELEDİĞİ ÖNEMLİ TÜRKİYE DOSYALARI

Mahkemenin 2007 yılında Türkiye hakkında incelediği önemli dosyalara gelince:

Yüzde 10 barajı

Strasbourg yargıçları, geçen yıla, Türkiye’deki yüzde 10’luk seçim barajına dolaylı onay vererek başladılar. Ancak, davacı eski DEHAP üyesi 2 milletvekili adayının bu hükme itirazı üzerine, davayı esastan yeniden görmekte olan mahkemenin, seçim barajıyla ilgili nihai kararını önümüzdeki aylarda açıklaması bekleniyor.

Azınlık vakıfları

Mahkemenin geçen yıl ele aldığı önemli Türk davaları arasında azınlık vakıflarıyla ilgili başvurular da bulunuyor.

Mahkeme, bu konudaki pilot dava olan Fener Rum Erkek Lisesi Vakfı başvurusunda, davacı tarafı haklı buldu ve Ankara’yı davacının el konulan iki gayrı menkulünü iade etmekle cezalandırdı.

Ankara, emsal oluşturan bu karar sonrası, benzer bir diğer davacı olan Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı ile dostane çözüme gitti ve AİHM’e ilettiği bir mektupla, bu vakfa, daha önceden hazine tarafından el konulan taşınmazlarını iade edeceğini bildirdi.

Kıbrıs davaları

Mahkemede Türkiye açısından önemli bir blok oluşturan Kıbrıs davaları ise mahkemenin, Kuzey Kıbrıs’ta Rumların mülkiyet sorunları için oluşturulan Taşınmaz Mal Komisyonu hakkında vereceği yeni kararlara kilitlenmiş durumda.

Mahkemenin, komisyonla takas yoluyla anlaşan bir Rum vatandaşının daha önceden Ankara’ya karşı açtığı davayı geri çekmek istediğine dair başvurusuna bu yıl içinde yanıt vermesi bekleniyor.

AİHM’in bu talebe olumlu yanıt vermesi, KKTC’deki komisyonu Rumlar için gerçek anlamda bir iç hukuk yolu haline getirmiş olacak.

Mahkeme geçen yıl, Rumların itirazlarına rağmen, iki Kıbrıslı Türk hukukçunun AİHM yargıçlığı yapmasına da yeşil ışık yaktı. Söz konusu yargıçlar Rumlar tarafından açılan bazı mülkiyet davalarına bakan dairelerde görev yapacaklar.

2008’DE YENİ TÜRK YARGIÇ

AİHM 2008 yılında yeni Türk yargıçla da tanışacak.

1998 yılından bu yana Mahkemenin Türk yargıcı olan Rıza Türmen’in görev süresi sona eriyor.

Yeni Türk yargıcın kimliğinin ise bu ay sonunda Strasbourg’da yapılacak Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi genel kurul oturumları sırasında belli olması bekleniyor.