E-posta :
  Şifre :
    ► Üye olmak istiyorum
    ► Şifremi Unuttum

Adnan Küçük

“YÜCE DEVLET”TEN GÜÇLÜ DEVLETE
13 Ekim 2021 Çarşamba

 

 

Bugünden itibaren 1982 Anayasasındaki, yeni bir Anayasanın yapılmasını lüzumlu kılan yönlere ilişkin bir dizi yazılar yazacağım.
Bu yazımıza 1982 Anayasasının Başlangıç kısmından başlamak istiyorum.
Yüce Devlet
Anayasanın ilk metninin Başlangıcında “kutsal Devlet” kavramı yer almakta idi. 
Bu metin 23.07.1995 tarih ve 4121 sayılı Kanunla değiştirildi.
Bu değişiklikle, dini izlenim veren kutsal Devlet yerine “yüce Devlet” ifadesi yazıldı.
Peki, bu değişiklikle ne değişmiş oldu?
Değişiklikle, devletin “kutsal” olmaktan çıkarılarak “yüce”leştirilmesi kötü bir şey midir; ya da arzu edilen bir şey midir? sorularının cevaplanması gerekiyor.
Bu soruların cevabı, sadece “kutsal” ya da “yüce”  kelimelerinde mevcut değildir. 
Bu kavramların, Anayasadaki hükümleri bütünü içinde değerlendirilmesi gerekir.
1982 Anayasasının ilk metnindeki hükümlerin bütünü, bireylerin hak ve hürriyetlerini minimize eden bir yapıya sahipti. Hak ve hürriyetlerle devletin yetkilerinin dengelenmesinde, terazinin kefesi devletin iktidarı lehine belirgin bir şekilde baskın idi.
Anayasanın Yüce Devlet Ruhu
Anayasanın ruhunu, Başlangıcı teşkil etmektedir. Bu durum, şu şekilde belirtilmiştir: 
“Bu Anayasa, …FİKİR, İNANÇ VE KARARIYLA anlaşılmak, sözüne ve RUHUNA bu yönde saygı ve mutlak sadakatle YORUM’lanıp uygulanmak üzere”.
Bu ifadelerle, 1982 Anayasasının bütün maddelerinin, LAFZI’nın (sözü) ve RUHU’nun, Başlangıçtaki ilkelere göre yorumlanması ve uygulanması emrediliyor.
Anayasaların, genellikle edebî bir üslupla yazılan Başlangıç Kısımında, Anayasanın yapılmasını lüzumlu kılan ehemmiyetli hadiselere, toplumu bir arada tutan manevi bağların temel unsurlarına, toplumun Anayasa yapımına ilişkin sergilediği kararlı tutum ve başarı hikâyesinin taltif ve takdir edilmelerine ilişkin ifadelere yer verilir. Bazı Anayasaların Başlangıcında Anayasaya ruh veren ideolojik manifestoya vurgular yapılır. Bu ifadelerin birçoğu esasen “anayasal kavram” mahiyetinde olmadıkları, için, çoğu Anayasalarda bunlar Anayasanın metnine dâhil edilmezler.
Ülkemizde 1982 Anayasasının 176. maddesindeki “Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirten başlangıç kısmı, Anayasa metnine dâhildir” hükümyle, baştan sona siyasî ideolojik bir muhtevaya sahip olan Başlangıç Kısmı Anayasanın metnine dâhil edilmiştir.
Anayasanın 176. maddesindeki “Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirten başlangıç kısmı…”, hükmü, Başlangıçtaki “Bu Anayasa, …FİKİR, İNANÇ VE KARARIYLA anlaşılmak, sözüne ve ruhuna bu yönde saygı ve mutlak sadakatle yorumlanıp uygulanmak üzere” hükmünü tamamlayıcı mahiyettedir. 
O zaman şöyle bir sonuç ortaya çıkıyor: 
“Anayasanın, dayandığı temel ilkeler ve ruh, Başlangıç Kısmında mevcuttur”.
Kanunlara ve bazı hak ve hürriyetlere ilişkin anayasallık denetimlerinde, Anayasanın ruhuna uygunluğu Başlangıçtaki ilkelere göre belirlenecektir. 
Nitekim AYM’nin de bu yönde bazı kararları mevcuttur. AYM’ne göre:
“…her Türk vatandaşının... maddî ve manevî varlığını bu yönde geliştirmek hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu fikir, inanç ve kararıyla anlaşılması, ‘sözüne ve ruh’una bu yönlerde de saygı gösterilmesi,…” (E. 1989/1, K. 1989/12, KT: 07.03.1989).
AYM’nin 2012 yılı öncesinde verdiği başörtüsüne ilişkin kararındaki otoriter, militan dışlayıcı laiklik yorumunun temelinde, 176. madde ile Başlangıçtaki temel ilkeler mevcuttur.
Canlılar, ruh ve cesedden teşekkül ederler. İnsanların da, hayvanların da cesetleri ruhları ile kaimdir. Ölüm denilen şey de, esasen ruhun cesedden çıkmasından ibarettir. Bu sebepledir ki, bütün canlılarda maddi vücudun etkinliklerinde belirleyici olan ruhtur. Cesetler, ruhların faaliyet araçlarıdırlar. Canlı bir vücutta, gören göz değil, göz vasıtası ile ruhtur.
Her bir insandaki ruh, bazı sıfatlarla bütünleşmesine bağlı olarak, ceset vasıtasıyla farklı davranışlar sergilerler. 
Mesela tahkiki iman sahibi olan inançlı, tam takva sahibi olan insanlarda, ruhun beden üzerindeki yönlendiriciliği, günahlardan mutlak kaçınma, ibadetleri tam yapma, “pire”yi bile incitmeme, kişilerin haklarına kesinlikle tecavüz etmeme yönünde olacaktır. 
Katliamdan haz alan, başkalarının haklarını ihlal etmeyi alışkanlık edinmiş, dini, ahlaki vb. hassasiyetleri mevcut olmayan, başkalarının hak ve hürriyetlerini gözetmeyen bir insanda, ruhun, bedeni yönlendirmesi, başkalarına sürekli zararlar verici yönde olacaktır. 
1982 Anayasasının Başlangıcındaki Anayasanın bütününe sirayet eden ruhun en belirgin vasfı, devleti bireylere karşı üstünleyen “yüce devlet”tir. 
“Yüce devlet”, “hukuk devleti”nin mevcut olmadığı ya da zayıf olduğu devlettir. 
Hukuk devleti, “meşru güç kullanma tekeline sahip devletin iktidarına karşı bireylerin hak ve hürriyetlerinin Anayasa ve sair hukuk kuralları yoluyla teminat altına alındığı devlet” demektir. Bu güvenceyi en üst düzeyde sağlayan hukuk metni Anayasadır.
“Yüce devlet”te ise bireylerin hak ve hürriyetlerinden ziyade, devletin hak ve hürriyetlere yönelik yetkileri üstünlenmektedir. Bu Devlette, bireylerin hak ve hürriyet alanı değişen ölçülerde hukuk devleti ile çelişecek şekilde daralır. Anayasadaki hak ve hürriyetlere ilişkin hükümlerin teminat sağlama özelliği zayıflar, otoriter ya da totaliter yönleri baskın olan bir devlet anlayışı ve ruhu ortaya çıkar.
Nitekim 1982 Anayasasının ilk metnindeki hak ve hürriyetlerin alanını üst düzeyde daraltan hükümlerle “kutsal/yüce devlet” kavramı bütünlük içerisinde değerlendirildiğinde, otoriter bir devlet ruhunun ortaya çıktığı görülmektedir.
Anayasanın çok sayıda değişikliğe uğrayan mevcut metninde de, hak ve hürriyetlerin güvenceli olması yönünün baskın olduğu pek söylenemez. Aslında Anayasanın 13. maddesine göre, “hak ve hürriyetlerin sadece ilgili maddelerdeki sebeplere göre sınırlanması” gerekirken, 14. madde ve Başlangıç kısmı da sınırlamalarda ölçüt olarak alınabilmektedir. Hatta 14. madde, bir nevi genel sınırlama sebepleri gibi işlev görmeye müsaittir.
Anayasanın 14. maddesi ile her bir hak ve hürriyetin düzenlendiği maddelerdeki sınırlama sebeplerinin, Başlangıçtaki devleti yüceleştiren ruha göre yapılması gerekir. 
Başlangıçtaki yüce devlet ruhu ve bu ruhu şekillendiren diğer ilkeler, Anayasanın ruhunu, hukuk devletinden uzaklaştırarak, katı/otoriter bir kimliğe büründürmektedir.
Yüce Devletten Güçlü Devlete
“Yüce devlet” ile “güçlü devlet” aynı şeyler değildir. 
Bazen yüce devlet, aynı zamanda güçlü de olabilir. O zaman, devlet, gücünü, hak ve hürriyetlerin aleyhine olacak şekilde, devletin yüceltilmesi yönünde kullanır. Bu durumda, hukuk devleti geriler, keyfilikler artar, hak ve hürriyetler yönelik güvenceler zayıflar.
Fakat hukuk devletleri de güçlü olabilir. Hukuk devletinde, devlet, gücünü, ülke içinde hukukun hâkim kılınması, haksızlıkların önlenmesi, adaletin tesis edilmesi yönünde, uluslararası ilişkilerde de diğer devletlere ve uluslararası kuruluşlara (saldırı) karşı kullanır. 
Güçlü olan hukuk devletinde, sahip olunan güç, bireylerin hak ve hürriyetlerinin teminatını teşkil eder. Gücün hedefi, adaletin tesis edilmesi, hukukun hâkim kılınmasıdır. 
Güçlü hukuk devletlerinde, Mafya örgütlere izin verilmez. Mahkemeler, hakkın korunmasına odaklanır. Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı, hukuk devletinin gücünden güç alır. Kurumsal yapı, anayasanın ve hukukun üstünlüğüne odaklanır. 
Devletin gücünün zayıflığı, hukuk devleti açısından da zaaflara yol açar. Devletin zayıf gücü, adaletin tesisine yetmez. Devletin güç zaafı, hak tanımayan sosyal, siyasi güç odaklarının gasp edici davranışlarını engellemeye yetmez. Anarşi, terör, haksız kazançlar, kamusal güçlerin haricindekiler tarafından gerçekleştirilen hak ihlalleri önlen(e)mez. 
Bu sebepledir ki, devlet, “yüce” değil “güçlü” olmalı; bu gücünü de, hukuk devletinin gereklerinden yana kullanmalıdır.
İşte o zaman, Osmanlı Devletinin kurucu manevi mimarlarından Şeyh Edebâlî’nin “insanı yaşat ki devlet de yaşasın” sözünün gerekleri yerine gelmiş olur.
Yukarıdaki izah edilen sebeplerden dolayı, mevcut Anayasadan, hukuk devleti ile esaslı bir şekilde çelişen “yüce devlet” ifadesi kaldırılmalı, şayet yeni Anayasa yapılacaksa, bu Anayasa’da “yüce devlet” kavramına kesinlikle yer verilmemelidir. Ayrıca, Anayasanın bütününün de, “yüce devlet” yerine, “hukuk devleti” ilkesi ile uyumlulaştırılması gerekir. 
Bu vesileyledir ki, mevcut ya da yapılacak yeni Anayasada, bir “ruh değişikliği”ne ihtiyaç vardır. Anayasanın, habis “yüce devlet” ruhu atılarak, halis “hukuk devleti” ruhuna kavuşturulması, yapılacak yeni Anayasada mutlaka bu ruhun hâkim kılınması gerekir.

E-posta   Facebook   Twitter     Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
Bu yazı 29434 defa okunmuştur.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
1982 ANAYASASININ İLK DÖRT MADDESİ DEĞİŞMELİ MİDİR?
10/7/2021
KASETÇİ DÜKKÂNININ ÜSTÜNDEKİ MAHKEMELERDEN YENİ YARGITAY BİNASINA
9/28/2021
YENİ BİR 367 ÖZLEMİ: RECEP TAYYİP ERDOĞAN 2023’DE ADAY OLAMAZ
9/19/2021
YENİ YARGITAY BİNASINDA DUA EDİLDİ, LAİKLİK ELDEN GİTTİ(!!!)
9/10/2021
YÜZDE ON MİLLİ SEÇİM BARAJI NE OLMALI?
9/1/2021
28 ŞUBATIN KUDRETLİ(!) PAŞALARI LAYIK OLDUKLARI YERE MARŞ MARŞ
8/23/2021
FETÖ’NÜN SİYASİ AYAĞI HANGİ PARTİLER ACABA?
8/9/2021
TUNUS’TA CUMHURBAŞKANLIĞI DARBESİ
7/29/2021
ÇANAKKALE’DEN 15 TEMMUZA: KAHRAMAN HALKIMIZIN VATAN SAVUNMASI
7/15/2021
TÜRKİYE’DE YAKIN GELECEKTE ERKEN SEÇİM OLABİLİR Mİ?
7/8/2021
BİZ DE BAŞÖRTÜSÜ HUSUMETİ BİTTİ ZANNEDİYORDUK; MEĞERSE…
6/28/2021
BAŞKANLIK SİSTEMİ ŞAHANE, “TROLLÜK” YAFTALARI GERİ İADE!
6/19/2021
HDP, KAPATILMALI MI; KAPATILABİLİR Mİ?
6/8/2021
KORSAN İSRAİL DEVLETİNİN ZULMÜNE UĞRAYAN MAZLUM FİLİSTİN HALKI
5/23/2021
TÜRKİYE’DE PARTİLİ CUMHURBAŞKANLIĞI: ÇOK KÖTÜ BİR ŞEY Mİ?
5/10/2021
DÜNYANIN EN BÜYÜK KORSAN DEVLETİN BAŞI: ERMENİ SOYKIRIMI DEDİ
4/30/2021
RECEP TAYYİP ERDOĞAN: FİKRÎ İKTİDARIMIZI HÂLÂ TESİS EDEMEDİK
4/21/2021
VESAYETÇİLERLE DEMOKRASİ YANLILARI İÇİN TURNUSOL KÂĞIDI: 104 AMİRALİN E-BİLDİRİSİ
4/11/2021
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN FESHEDİLMESİ KARARI İPTAL EDİLEBİLİR Mİ?
4/2/2021
TÜRKİYE’NİN İSTANBUL SÖZLEŞMESİNDEN ÇEKİLMESİNE NİÇİN BU KADAR SERT TEPKİ VERİLİYOR?
3/24/2021
TAKLİTCİ DEĞİL TÜRKİYE’NİN GERÇEKLERİNE UYGUN BİR ANAYASANIN YAPILMASI
3/15/2021
1000 YIL SÜRECEK DENİLEN 28 ŞUBAT’IN TAHRİBATLARI VE TAMİRATLAR
3/6/2021
YENİ ANAYASA: BAŞKANLIK SİSTEMİ Mİ GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEM Mİ (2)?
2/25/2021
YENİ ANAYASA: BAŞKANLIK SİSTEMİ Mİ GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEM Mİ (1)?
2/16/2021
CUNTA ANAYASASINDAN DEMOKRATİK SİVİL ANAYASAYA: TAŞLI YOLLAR
2/7/2021
YARATILIŞ MODELİ KONGRESİ EVRİMCİLERİ NİÇİN RAHATSIZ ETTİ?
1/29/2021
VESAYETÇİ ZİHNİYETE GÖRE ÖZDE CUMHURBAŞKANI(!?) NASIL SEÇİLİR?
1/20/2021
BAŞÖRTÜLÜ HÂKİMLER Mİ BAŞI AÇIK HÂKİMLER Mİ TARAFSIZ KARAR VERİR?
1/11/2021
1876 KÂNÛN-I ESÂSÎ’DE ÇEVİRİ HATALARI: TBMM BAŞKANINA ÇAĞRIMDIR
1/2/2021
HARF DEVRİMİNİN TÜRK DİLİNDE MEYDANA GETİRDİĞİ SONUÇLAR
12/23/2020
TÜRKİYE’DE BAŞKANLIK SİSTEMİNİN FİKİR BABASI: PROF. DR. BURHAN KUZU
12/14/2020
FRANSA’DA ÇOĞULCULUK VE HOŞGÖRÜ YERİNİ FAŞİZME Mİ BIRAKIYOR?
12/5/2020
CHP, HDP, SP VE İYİ PARTİ ANAYASASI İNKÂR EDİLDİ, İYİ PARTİ’DE NELER OLUYOR?
11/26/2020
HANGİ CUMHURİYET YAŞASIN?
11/17/2020
ABD’DEKİ SEÇİMLER Mİ, YOKSA VENEZUELA’DAKİ SEÇİMLER Mİ DAHA AZ HİLELİ?
11/8/2020
İZMİR DEPREMİ VE HÜKÜMETE BİR ÖNERİ
10/31/2020
Tarikatlar Atatürk’ün 1924 Anayasası’nda teminat altında idi
10/24/2020
ENİS BERBEROĞLU MİLLETVEKİLLİĞİNE GERİ DÖNEBİLİR Mİ?
10/14/2020
CHP’NİN SÖZÜNÜ ETTİĞİ “GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEM” MÜMKÜN MÜDÜR?
10/4/2020
RECEP TAYYİP ERDOĞAN 2023 SEÇİMLERİNDE CUMHURBAŞKANLIĞINA ADAY OLABİLİR Mİ?
9/23/2020
İSTANBUL SÖZLEŞMESİNE GÖRE, DEVLET KADINA YÖNELİK 'ALKOL TEMELLİ ŞİDDETLE' MÜCADELE ETMEMELİ Mİ?
9/13/2020
TÜRK TOPLUMUNUN TEMELİ OLAN AİLEDE “ALARM ZİLLERİ” ÇALIYOR?
8/27/2020
15 YAŞ ALTI KIZLARLA İMAM NİKÂHI İLE EVLİLİK SUÇ MU, DEĞİL Mİ?
8/16/2020
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ: “BAL”IN İÇİNE ZEHİR KATILARAK SERVİS EDİLMESİ
8/5/2020
ZİNCİRLERİNİ KIRAN AYASOFYA-İ KEBİR CAMİ-İ ŞERİF’İNDE İLK CUMA NAMAZI
7/25/2020
15 TEMMUZ BENZERİ YENİ BİR İHANET KALKIŞMASI YAŞANABİLİR Mİ?
7/15/2020
27 MAYIS ASKERİ DARBESİNİN YASSIADA CİNAYET MAHKEMESİ İLGA EDİLDİ
7/6/2020
FETH-İ MÜBİN’İN SEMBOLÜ AYASOFYA SAN’AT VE İMAJA FEDA EDİLEMEZ
6/20/2020
AYASOFYA’YA DANIŞTAY KARARIYLA CAMİ STATÜSÜ KAZANDIRILMASI
6/9/2020
TÜRKİYE’DE ASKERÎ DARBELERİN ANASI: 27 MAYIS 1960
5/31/2020
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ: AİLE VE KADINLAR KORUNUYOR MU TAHRİP Mİ EDİLİYOR?
5/18/2020
ALİ ERBAŞ’IN ŞAHSINDA HUTBELERE LGBTİ+ AYARI MI ÇEKİLMEK İSTENİYOR?
5/5/2020
CORONA SÜRECİNDE YAŞANAN KÜRESEL EKONOMİK SAVAŞLARIN GALİBİ KİM OLACAK?
4/24/2020
CORONA VİRÜSÜ KÜRESEL OPERASYONA MI DÖNÜŞÜYOR?
4/13/2020
CORONA VİRÜSÜNE KARŞI “DUA İLE MÜCADELE” ÇOK MU SAÇMA?
4/1/2020
CORONA VİRÜSÜNE KARŞI HANGİ ÜLKELER BAŞARILI, HANGİLERİ BAŞARISIZ?
3/21/2020
İDLİB’DE NE İŞİMİZ Mİ VAR? ŞEHİTLİK TEPESİ BOŞ MU KALMALI?
3/10/2020
28 ŞUBAT, RAND CORPORATİON: YENİ BİR DARBE Mİ GELİYOR?
2/29/2020
SORUYORUM: FETÖ İHANET ÖRGÜTÜ’NÜN SİYASİ AYAĞI KİMLER OLABİLİR?
2/18/2020
ANAYASA MAHKEMESİ KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİ ÇABALARINI SABOTE Mİ ETTİ?
2/9/2020
ELAZIĞ VE MALATYA DEPREMİ SONRASI SKANDAL MAÇ ERTELEME KARARI
1/28/2020
HAKİKATEN TÜRK ASKERİ’NİN LİBYA’DA NE İŞİ Mİ VAR?
1/18/2020
İNSANCIL(!) BATIDA FAŞİST BİRİNE VERİLEN NOBEL ÖDÜLÜ
1/8/2020
KANAL İSTANBUL KAMPLAŞMASI: YENİ GEZİ EYLEMLERİ HAZIRLIĞI MI YAPILIYOR?
12/30/2019
YENİ PARTİLERİN TOPLUMDA KARŞILIĞI VAR MIDIR?
12/24/2019
YORUMLAR
Toplam 1 yorum var, 1 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen yorum yok.
Üye girişi yapmadınız. Misafir olarak yorum ekleyebilirsiniz. Üye olmak için tıklayın.
  Yorumcuların dikkatine…

İmlası çok bozuk,
Büyük harfle yazılan,
Habere değil yorumculara yönelik,
Diğer kişilere hakaret niteliği taşıyan,
Argo, küfür ve ırkçı ifadeler içeren,
Bir iki kelimelik, konuyu zenginleştirmeyen,

yorumlar KESİNLİKLE YAYIMLANMAYACAKTIR.
Ali 14 Ekim 2021 Perşembe 07:18

Günümüz yönetim şekliyle ilke ve inkılaplar dan o kadar çıkılmış durumdaki kendi çıkarları doğrultusunda ülkeyi yönetiyorlar bir uçurumun kenarında itilme yi bekliyoruz adeta.

Yorumu oyla      39      39  
SOSYAL MEDYADA TAKİP ET
FACEBOOK'TA TURKTIME
TWITTER'DA TURKTIME
 
KATEGORİLER
FOTO GALERİ
VİDEO GALERİ
ETİKETLER
  •KÜNYE
  •İLETİŞİM
  •REKLAM
 
 
  •Güncel
  •Siyaset
  •Dünya
  •Medya
  •Magazin
  •Spor
  •Kültür
  •Sağlık
  •Ekonomi
  •Dünya
  •Spor
  •Kültür
  •Ekonomi
  •Sağlık
  •Medya
  •Siyaset
  •Güncel
  •Aktüel
  •Dünya
  •Spor
  •Kültür
  •Ekonomi
  •Sağlık
  •Medya
  •Siyaset
  •Güncel
  •Aktüel
ÖSYM
MHP
sınav stresi
Cüneyt Çakır
Joachim Löw
Jose Mourinho
ütopya
madenci
Gol