RUSLAR AİHM’İ İFLAS ETTİRDİ! 

Avrupa Birliği’nin hukuk sistemi, Konsey üyesi ülkelerden gelen dava dosyalarıyla baş etmek için her yıl yeni yöntemler arıyor. Türkiye ve Rusya gibi demokratik yargılama sistemi gelişmemiş olan ülkeler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) çalışma sistemini alt üst edince, Avrupa Konseyi nezdinde yeni çözümler aranıyor.

MAHKEME MASRAFLARI, HUKUKÇU EĞİTİMİNDEN DAHA UCUZ

Avrupa Konseyi, bu çerçevede özellikle Sovyet sisteminin dağılmasından sonra rüşvete teslim olan Rus hukuk sisteminden AİHM’ye gelen dava yükünü hafifletmek amacıyla Rus hukukçuların eğitimini amaçlayan yeni bir program için düğmeye bastı. Bu çerçevede üç yıl boyunca tüm Rusya'da 7 bin 500 hâkim, 3 bin savcı, 1008 polis subayı toplam 520 özel seminer programına tabi tutulacak.

Avrupa Konseyi bu programı uygulayabilmek için de 1,9 milyon Euro harcama yapacak. Çünkü AİHM’ye yılda ortalama 90 bin dilekçe geliyor ve bunların yüzde 22’si sadece Rusya’ya ait. Böylece Rusya’dan her yıl gelen davalara bakmak için 12,5 milyon Euro harcanıyor. AİHM, hem bu maliyeti aşağı çekmek hem de Rusya’da iç hukuku Avrupa’nın demokratik normlarına uygun olarak işletebilmek amacıyla böyle bir yola başvuruyor.

Rusya’dan gelen ve AİHM sistemini kilitleyen Rusya aleyhine açılan davalarda son zamanlarda büyük artış gerçekleşti. Bu artışın başlıca nedenini ise Çeçenistan’da gerçekleşen insan hakları nedeniyle yapılan başvurular oluşturuyor. Çeçenlerin halen mahkemede görülmek üzere kabul edilmiş 200 davası bulunuyor ve dilekçe sayısının bu davaların birkaç katı olduğu belirtiliyor.

AİHM’NİN İŞ YÜKÜNÜ HAFİFLETME ARAYIŞI

AİHM’ne daha az sayıda davanın taşınmasını istediklerini belirten Avrupa Komisyonu İnsan Hakları İşbirliği Şubesi Başkanı Hana Yunker, problemlerin ulusal düzeyde çözümünden yana olduklarını vurguladı. Bunun için acil bir şekilde nitelikli muhakeme usulünün oluşturulması gerektiğini kaydeden Yunker, "Rusya'dan gelen dava sayısı her geçen gün artıyor” dedi.

Rus hukukçular ve güvenlik organları çalışanlarının bilgilerinin belli bir düzeye çıkmasının önemine değinen Yunker, onlara Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yerel alanda nasıl uygulanacağı konusunda eğitim verileceğini ifade etti. Aynı zamanda kendi ülkelerinde bağımsız olarak insan hakları konusunda savunma hukukunu öğreteceklerini belirten Yunker, bu programdaki eğitmenlerin de yine Rus hukukçulardan oluşacağını, çünkü onların Rus hukuku ve vatandaşlarının hukuk karşısındaki konumlarını daha iyi bildiklerini anlattı.

Ayrıca eylülde hukukçular için Strasburg mahkemesinde görüşülmüş tüm davalar hakkında bilgilerin yer alacağı Rusça bir veri tabanı oluşturulacak.

“HUKUK SİSTEMİ SORUNLU”

Rus hukukçular ise programın yetersiz olacağı görüşünde. Avukat Karina Moskalenko, "Elbette birçok hakimimiz uluslararası normları bilmiyor. Bazıları bu tür seminer ve programlara katılmaktan memnun olur. Ancak şunu da anlamak gerekiyor; Strasburg mahkemesine giden davaların sayısının artması, sadece hukuki bilgi yetersizliğine bağlı değil. Hukuk sistemimiz doğruyu açığa çıkarmak üzerine değil, suçlama üzerine kurulu" dedi. Moskalenko Rusya mahkemelerinde görülen davalardan beraatla sonuçlananların yüzde 1’i bulmadığına dikkati çekti

ANF