RAPORTÖR PARTİ KAPATMAYA NASIL BAKIYOR?  

Anayasa Mahkemesi raportörü Can, 2005'te kaleme aldığı "Demokratikleşme Serüveninde Anayasa ve Siyasi Partilerin Kapatılması" adlı kitabında, parti kapatma kararlarını "Laikliği korumak adına özgürlükleri hiçe saymak" olarak niteliyor.

Osman Can, başvurunun şekil yönünden incelemesini yaparak Anayasa Mahkemesi'nin 11 üyeli heyetine sunacak. Can'ın hazırlayacağı raporların, üyeler nezdinde bağlayıcılığı bulunmuyor. Mahkeme, yapacağı ön incelemede davayı kabul veya reddedecek. Anayasa Mahkemesi'nde 59'u erkek, 13'ü kadın olmak üzere toplam 72 raportör görev yapıyor.

Çankaya Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışan Doç. Dr. Can, Cumhurbaşkanlığı seçimi sürecindeki "367 davası"nda hazırladığı raporda ağırlıklı olarak "Cumhurbaşkanının seçilmesi için Meclis Genel Kurulu'nda 367 kişinin bulunması gerekir" görüşünü savunmuş, "yüksek mahkeme" de bu doğrultuda karar vermişti.

Sivil din yaratılıyor

2002'den beri Anayasa Mahkemesi raportörlüğü yapan Can, 2005 yılında Seçkin Yayınları'ndan çıkan "Demokratikleşme Serüveninde Anayasa ve Siyasi Partilerin Rolü" isimli kitabında Anayasa Mahkemesi'nin parti kapatma kararlarını eleştiriyor ve "Anayasa Mahkemesi'nin kategorik gerçeklik olarak bize sunduğu bu laiklik anlayışını türetmek mümkün değildir. Mahkemenin bu laiklik yorumu ‘sivil din' yaratıldığı yönündeki görüşlere haklılık kazandırmaktadır" değerlendirmesinde bulunuyor.

Can, Anayasa Mahkemesi'nin kararlarından örnekler verdiği kitabında, yüksek mahkemenin bazı kararlarında laikliğin özgürlük ve barış işlevinden ziyade Atatürk devrimlerini koruyucu işlevi üzerinde durduğu eleştirisinde bulunuyor.

Doç. Dr. Osman Can, özellikle Refah Partisi'nin kapatılması kararının "laiklik ilkesinin anlaşılış biçimine yeni unsurlar" kattığının altını çizdiği kitabında yüksek mahkemenin türban kararının gerekçesinde yer alan bazı ifadelerini de eleştiriyor. "Mahkeme bu ifadeleriyle laiklik ilkesini Marksist öğretide ya da tüm dinsel paradigmalarda olduğu gibi ulaşılabilecek son nokta, insan evriminin son aşaması olarak nitelendirmektedir" diyen Can, tarihin bittiği, diyalektik gelişimin sonlandığı bir an olarak resmedilen laiklik anlayışının yeni bir skolastik ve dogmatik düşünce tarzı yarattığını söylüyor.

'DEHAP kapatılmasın' demişti

Birçok kritik davada raportörlük yapan Can, Demokratik Halk Partisi (DEHAP) davasında, partinin kapatılmaması gerektiğini savunmuş ve HADEP'in devamı sayılan DEHAP'ın kapatılmasının "örgütlenme özgürlüğünün ihlali" anlamına geleceğini ifade etmişti. Can, aynı zamanda CHP ve DSP'li milletvekillerinin türbana serbestlik sağlayan anayasa değişikliğinin iptaline ilişkin başvurunun da raportörlüğünü yapıyor.

İsabetli bir seçim

Osman Can'ın kitabında siyasi partilerin kapatılmasının demokrasi ile bağdaşmadığı yönünde bir pozisyonu olduğunu söyleyen Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Fuat Keyman ise, "Anayasa Mahkemesi'nin Osman Can'ı tercih etmesi isabetli bir tercihtir, çünkü iyi bir hukukçu ve uzun süredir raportör olarak çalışıyor" dedi. Can'ın yayınlanmış olan bilimsel eserinde bu tür davalardaki görüşünün ne olduğunun açık olduğunu söyleyen Keyman, "Can'ın kapatma iddiannamesi ile ilgili hazırlayacağı raporda bu noktada ilginç bir durum oluşacak" diye konuştu.

Osman Can kimdir?

Osman Can, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Almanya'da Köln Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. Doktora tezi Almanya'da kitap olarak basılan Can, "Demokratikleşme Serüveninde Anayasa ve Siyasi Partilerin Kapatılması" adlı çalışmasının ardından 2006 tarihinde anayasa hukuku doçenti unvanını aldı. 2002 yılından beri Anayasa Mahkemesi raportörlüğü yapan Can, Anayasa ve Anayasa Yargısı Teorisi, Hukuk ve Siyaset Sosyolojisi ve Temel Hak ve Özgürlükler alanında akademik çalışmalar yürütüyor ve çeşitli üniversitelerde dersler veriyor.

Referans gazetesi