Kuzey Iraklı Kürtlerin 'çözüm' umudu ABD... 

Türkiye’de Irak sınırının yeniden düzenlenmesi, özel sınır birliklerinin oluşturulması gibi tartışmalar sürüyor. Tartışmaların kör kalan noktası ise konunun asıl muhatabı olan Kuzey Irak’taki Kürtlerin ‘ne istediği’. Uzun yıllardır yaptığı sınır çalışmalarıyla adından söz ettiren Sosyolog Prof. Dr. Havva Neşe Özgen (yanda), Kuzey Irak Kürt Federe Bölgesi’nde yönettiği araştırmayla tartışmalarda hiç hesaba katılmayan gerçekleri gözler önüne seriyor.
Özgen, 2009 Ağustos ve eylül ayları arasında Eksen Araştırma Şirketi’yle birlikte yürüttüğü araştırmada, “sınır birlikleri ne getiriyor”, buna istinaden bölgedeki Kürtler kendilerini nasıl hissediyorlar, “Kürtler vatan olarak nereyi görüyor” sorularına da yanıt aranıyor.

Türkiye’ye uzaklar
Araştırmaya göre, bölgenin yüzde 97’si kendini Kürt olarak tanımlıyor ve etnik olarak diğer bölgelerde yaşayan Kürtlerden kendilerini ayrı hissediyor. Yüzde 76’sı ‘Irak Kürdü’ olduğunu söylüyor. Yüzde 9’un İran ile bağları daha güçlü. Türkiye’ye ise sanıldığından çok daha


uzaklar. Türkiye’ye yakın hissedenlerin oranı sadece yüzde 5.
Dil olarak yüzde 95 oranında kendilerini Irak’a, yüzde 16 oranında İran’a yakın hissediyorlar. Kültürel olarak da yüzde 74 Irak Kürdü sayılmaları gerektiğini söylerken, kendilerini ‘İran Kürdü’ diye tanımlayanların oranı yüzde 15. Mezhep söz konusu olduğunda ise yüzde 79 Irak’a, yüzde 5 Türkiye’ye, yüzde 10 oranında ise İran’a yakınlar.
Siyasal yakınlık söz konusu olduğunda da oranlar çok değişmiyor: Kendilerini Irak Kürtlerine yakın hissedenlerin oranı yüzde 75. Hiçbir yere ait hissetmeyenler yüzde 16’yken, yüzde 7 kendini Türkiye Kürtlerine, yüzde 4 ise İran Kürtlerine siyasi yakınlık besliyor.

Milletleşme başladı
Bölgede yapılan anket çalışmasında “Kürtlerin ana vatanı neresidir” sorusuna verilen cevaplar ise şöyle: Bölgenin yüzde 32’si Irak, İran, Suriye ve Türkiye’yi ana vatan olarak görürken, bu dörtlüye Rusya’yı da ekleyenlerin oranı yüzde 28.
Verilen yanıtlardan anlaşıldığına göre, Kürt Federe Bölgesi, Irak’taki Kürtler için daha çok vatan halini almaya başlamış. Bu aynı zamanda milletleşme yoluna girmek demek.
“Hangi ülkede yaşamak istersiniz” sorusuna bölgenin yüzde 45’i ‘Kürt Federe Bölgesi’nde yanıtını vermiş. Yüzde 29 ise AB ülkelerinde yaşamak istiyor. Türkiye ve İran’da yaşamak isteyenlerin sayısı ise sadece yüzde 4. “Bu veriler bize, ülke ile ülkenin içindeki Kürtlere duyulan yakınlığın birbirinden ayrı olduğunu gösterir” diyen Özgen, “Keşke Türkiye’deki Türkler de bu ayrımı yapabilseler” görüşünde.
Kuzey Irak Kürtlerine sorulan, “Kürtlerin sorunlarını ilk olarak kim çözer” sorusu ise Kürt Federe Bölge halkının, hudutları dışına nasıl baktığını gözler önüne seriyor. “Tüm sorunları Barzani çözer” diyenlerin oranı yüzde 36. Barzani’yi yüzde 16 ile Talabani takip ediyor. Yüzde 28 oranında bir kitle ise tamamen umutsuz: Hiç kimse çözüm getiremez!

Ne Öcalan ne Erdoğan
Bölgenin sorunlarını ikinci olarak kimin çözeceği sorulduğunda ise yüzde 70 oranında bir umutsuzluk var. Yine yanıt: Hiç kimse! Üçüncü olarak kim çözer diye sorulursa ‘hiç kimse’nin oranı yüzde 85’lere kadar çıkıyor. Yani Kürtlerin ilk anda Barzani ve Talabani’ye bağlandıklarını ama ikinci ve üçüncü sırada umutsuzluk içinde oldukları görülüyor. Abdullah Öcalan ve Recep Tayyip Erdoğan’a ise sorun çözme bağlamında bölgede hiç güven yok. Araştırmaya göre Kürtler Obama’ya büyük ölçüde güveniyor. Çözüm olarak ağızlarından çıkan üçüncü kişinin Obama olması küresel sistemi izlediklerini gösteriyor. Kuzey Irak Kürt Federe Bölgesi’nde sorun çözücü olarak devlet bazlı yanıt istendiğinde yüzde 35’le birinci sırayı ABD alıyor. Irak yüzde 21’lik, Türkiye ise yüzde 8’lik bir paya sahip.

TÜRKİYE ALGISI
Kuzey Irak’ta bölge halkı “Türkiyeli bir Kürdü damat olarak kabul ederim” maddesine yüzde 10’la tamamen, yüzde 27’yle ise de kısmen ‘evet’ yanıtını veriyor..
“Türkiye’den gelen Kürtlerle ciddi sorunlarımız var” diyenler sadece yüzde 16 oranında.
”Türkiye ile ilgili hiçbir haberden demokrasi umudu çıkmıyor” diyenlerin oranı ise yüzde 39.
”Bir gün burayı terk etmem gerekirse ilk gideceğim yer Türkiye olur” maddesine ise yüzde 66 oranında yanıt: Hayır!

AB'NİN YENİ SINIRI
Özel sınır birliklerinin AKP hükümetinin bulduğu bir çözüm olmadığını söyleyen Özgen’e göre, bu çok daha uzun vadeli bir politikanın ürünü: “2004’ten beri hazırlanmakta olan Avrupa’nın yeni sınırlarına yönelik bir çalışma. Avrupa Birliği artık yeni dış sınırlarını Türkiye ile çizmek niyetinde. Van ve Güneydoğu tarafına insan ve mal kaçağını engellemeye yönelik özel birlikler yerleştirilmesi düşünülüyor. Mesele sadece şu anki ‘sıcak’ güvenlik sorunu değil; bu büyük bir çerçevenin parçası.

RADİKAL