BMGK'yı birleştiren isim 'Guterres' 

BM Güvenlik Konseyi, bugüne kadar yaşanan "en şeffaf" genel sekreter seçim sürecinin sonunda konsensüsle eski Portekiz Başbakanı Antonio Guterres üzerinde karar kıldı.

Bu yıl sonunda görev süresi dolacak olan Ban Ki-mun'un yerine yeni Genel Sekreterin belirlenmesi sürecinde önemli bir eşik, BM Güvenlik Konseyi'nde konsensüsle aşıldı.

Genel Sekreter seçimi BM'nin kuruluşundan bu yana "şeffaf ve yeterince temsiliyetçi olmadığı" eleştirilerine muhatap oluyor. Çünkü seçimde ana belirleyici unsur BMGK'nın veto yetkisi olan 5 daimi üyesi ABD, Rusya, İngiltere, Çin ve Fransa. Bu ülkelerden birisinin onaylamadığı aday seçilemiyor.

Bu yıl ilk kez adaylar BM Genel Kurulu'nda tüm ülkeler ve sivil toplum örgütlerinin önüne çıkarak nasıl bir yönetim göstereceklerini ve önceliklerini anlatma ve sorulara cevap verme imkanı buldular.

Böylece şeffaflık yolunda yeterli olmasa da önemli bir adım atılmış oldu. Bazı kesimler tarafından "en şeffaf" seçim süreci olarak nitelendirilen süreçte adayların yarısının kadın olması, uluslararası toplumun ilk kadın genel sekreteri görme beklentisini de artırmıştı.

Mevcut Genel Sekreter Ban Ki-mun da, artık BM'nin en üst pozisyonunda bir kadının görev yapması gerektiğini vurgulamıştı ancak BM Güvenlik Konseyi'ndeki bütün gizli oylamalarda Guterres ilk sırada yer aldı.

Guterres'in Doğu Avrupalı kadın adaylardan birisini yardımcılığına atayarak BM'deki üst düzey görevlerde kadın istihdamını artırmasının beklendiği belirtildi.

Konsey, temmuz ayından bu yana kapalı oturumlarda gerçekeleşen 6 temayül yoklaması yaptı. Bu oylamalarda 15 üyeden sadece 2'si Guterres'i desteklemeyeceğini gösteren oy kullandı.

Son yapılan oylamada daimi üyelerin Guterres'i desteklediğinin anlaşılması üzerine ismi açıklanmayan iki ülke de muhalefetini kaldırdı ve Konsey, Guterres ismi üzerinde konsensüs sağladı. Bu uzlaşıyı göstermek isteyen 15 ülkenin büyükelçisi basın karşısına birlikte çıkarak Guterres'in ismini duyurdular.

Guterres seçimi

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power, Guterres üzerindeki uzlaşıya ilişkin açıklamasında, "Bugün Konsey'de birlik günü. Hepimiz en kalifiye, en tecrübeli ve bu işe en uygun aday etrafında birleştik." dedi.

Power, Guterres'in hem Portekiz başbakanlığı döneminde hem de BM Mülteciler Yüksek Komiserliği görevindeki performansıyla herkesin beğenisini kazandığını vurguladı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun da, Guterres'i telefonla arayarak tebrik etti. Genel Sekreter Sözcülüğünden yapılan açıklamaya göre Ban, "Guterres süper bir seçim. Kendisine her konuda yardımcı olmayı bekliyorum." ifadelerini kullandı.

Ban, Guterres'in barış gücü operasyonları, sürüdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma, insan haklarını ile kadınların konumunun güçlendirilmesi konusundaki çalışmaları daha ileriye taşıyacağına inandığını belirtti.

"En iyi Genel Sekreter adayı"

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin de, Konsey toplantısının ardından yaptığı açıklamada, BM Genel Sekreterliği için en iyi adayın Guterres olduğunu söyledi.

Churkin, Guterres'in hem BM Mülteciler Yüksek Komiseri olduğu dönemde dünyanın birçok yerinde "tüyler ürperten insani krizlere" şahit olduğunu hem de ülkesinde başbakanlık görevinde bulunmuş birisi olarak son derece tecrübeli olduğuna dikkati çekti.​

İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Matthew Rycroft da, açıklamasında en ideal aday olan Guterres için oy kullanarak "tarihin bir parçası" olduğunu ifade etti.

Rycroft, Guterres'in güçlü ve etkin bir genel sekreterlik yapacağına inandıklarını kaydetti.

AA