Akne nedir?
Akne yüz, boyun, göğüs, sırt, omuz ve üst kollarda görülen, yağ kanallarını tutan bir hastalıktır. En sık ergenlik çağında görülmekle birlikte, 40'li yaslara kadar devam edebilir. Akne zamanla iyileşebilir. Yine de bunun olmasını beklemek gereksizdir. Çünkü tedavi edilmeyen akneler kalıcı izler bırakabilir. Ayrıca akneli dönem uzun sürebilir. Bu dönem içinde görüntü bozukluğu yaratabilir. Bu yüzden bir dermatolog tarafından tedavi edilmesi uygundur.
Akne nasıl oluşur?
Hem erkek hem de kadınlarda bulunan erkeklik hormonları ergenlik çağında yükselerek derideki yağ bezlerini uyarır ve genişletir. Bu yağ bezleri, aknenin en sık görüldüğü alanlarda (yüz, göğüs, sırt) bulunur. Yağ kanalları folikül olarak adlandırılan kıl içeren kanallarla da bağlantılıdır. Yağ bezleri sebum olarak adlandırılan yağlı bir madde üretir. Sebum, derinin üzerine, deri yüzeyine açılan kıl folikülleri vasıtasıyla boşalır. Bu kıl foliküllerinin ağızları por olarak adlandırılır. Sebum yani yağ, kıl folikül kanalındaki hücrelerin dökülmesi ile birlikte kanalda yapışkan bir hale gelir. Böylece por tıkanmış olur. Bakteriler foliküldeki yağ ve hücrelerle beslenerek çoğalırlar. Bu bakteriler kimyasal maddeler salgılayarak burada bir reaksiyon yaratırlar ve folikül duvarı parçalanır. Sebum, bakteriler ve hücreler deri içine dağılarak kızarıklık, şişme ve iltihap akıntısına neden olur. Nadiren akneler hormonal dengesizliğe de bağlı olabilir.
Akne de nasıl bir temizlik yapılmalıdır?
Akne kullanılacak cilt bakım ürünleri ve ilaçların dermatoloji uzmanı tarafından belirlenmesi gerekir. Siyah noktacık, folikül içindeki kurumuş yağ ve ölü hücrelerden meydana gelir, kir değildir. Cildin günlük bakımında yüz, pH dengeli temizleyici madde ve ılık su ile yıkanmalıdır. Çok sık yıkama ve cildin aşırı ovulması akneyi alevlendirebilir.
Düzenli şampuanla saç temizliği de gereklidir. Eğer saç yağlı ise sık temizlemek önerilir. Dermatologunuz en iyi saç ve yüz temizliğini size bildirecektir.
Aknede diyetin rolü nedir?
Son bilimsel çalışmalar aknenin karbonhidrat tüketimiyle arttığını kanıtlamıştır. Bu gıdalardan kaçınmanız gerekir.
Aknede kozmetikler nasıl kullanılır?
Deri yüzeyine uygulanan fondöten, allık ve pudranın mineral bazlı olması önemlidir. Eğer likit fondöten veya nemlendirici kullanıyorsanız yağsız ve su bazlı olması gereklidir. Bu tür ürünler geceleri mutlaka temizlenmelidir. Ürün konusunda dermatoloji uzmanınızdan destek alabilirsiniz.
Aknenin iç hastalıklarıyla ilgisi var mıdır?
Çoğu kez aknenin karaciğer hastalığına bağlı olduğu düşünülür. Günümüzde aknenin iç hastalığına bağlı olmadığını biliyoruz. Sadece hormonal bozukluklar ve kullanılan bir takım ilaçlar akneye neden olabilir. Kadınlarda böbrek üstü bezlerinin veya yumurtalıkların aşırı miktarda erkeklik hormonu (androjen) üretmesi halinde aknelenme olabilir. Uzun süren, tedaviye yanıt vermeyen, saç dökülmesi ve tüylenmenin olduğu durumlarda dermatologunuz bu açıdan test isteyecektir.
Hangi ilaçlar akneyi artırabilir?
Tedavi amacıyla kullanılan bazı ilaçlar (kortizon hormon ilaçları vb) akneye neden olabilir veya çoğaltabilir. Dermatologunuz görüşme esnasında kullandığınız ilaçları sorgulayarak bu etkeni ortaya çıkaracaktır.
Stres akneye neden olabilir mi?
Stres aknenin ana nedenlerinden değildir. Ancak stresli dönemlerde bazı hormonların açığa çıkması, sivilcelerin oluşmasına veya artışa sebep olabilir.
Güneşlenmenin ve solaryumun akne üzerine etkisi nedir?
Güneşin ultraviyole ışınlarının kurutucu ve bakterileri azaltıcı rolü bilinmektedir. Bu nedenle güneşlenme genellikle akneleri azaltır. Ancak bu yanıltıcı bir durum da olabilir. Aşırı güneşlenme sonrasında deri kendini zararlı ultraviyole ışınlarından korumak için kalınlaşır. Önce azalan akneler, derinin kalınlaşıp gözeneklerin tıkanması sonucu daha da şiddetlenebilir. Solaryumda ultraviyole ışığı olup, aynı etki mekanizmasına sahiptir. Günümüzde ultraviyolenin yaşlandırıcı ve deri kanseri yapıcı etkileri nedeniyle aşırı güneşlenmeyi tavsiye etmiyoruz.
Yaz aylarında güneşten koruyucu kremler kullanırken bu ürünün su bazlı olmasına ve yağ içermemesine özellikle dikkat edilmelidir. Yanlış ürünler sivilce çoğalmasına neden olabilir. Bu konuda da dermatoloji doktorunuzdan destek almalısınız.
Bazı akne hastalarında da tam tersi, yaz aylarında sivilce artışı olabilir. Bu durum terleme ile birlikte yağ salgısının artışından kaynaklanmaktadır.
Akne derecelendirmesi ve tedavisi nasıl yapılır?
Akne hafif, orta ve şiddetli olarak sınıflandırılır. Tedaviler aknenin derecesine ve tipine göre yapılır.
Akne tedavisi uzun bir süreçtir. Tüm akne tedavileri yeni akne oluşumunu engelleyerek etkili olur. Düzelmeler zaman alır.
Dermatologlar tedavileri aknenin tipine göre belirlerler. Bu ürünler bazen kuruluk ve soyulma yaratabilir. Dermatologunuz size doğru kullanımı ve yan etkilerin olmaması için tavsiyelerini belirtecektir.
Deriye sürülerek kullanılan antibiyotikler de vardır. Bunların kullanımı daha hafif akneler içindir. Eğer geniş kırmızı ve derin sivilceleriniz varsa, direk olarak içine kortizon enjekte edilerek hemen iyileşmesi sağlanabilir.
Ağız yoluyla antibiyotikler kıl folikülündeki bakterileri azaltırlar. Bu da kızarıklık ve iltihaplanmaları azaltır.
Doğum kontrol haplarının kadınlarda akneyi önemli ölçüde iyileştirdikleri gözlemlenmiştir. Bu amaçla tedavi maksadıyla da kullanılırlar.
İlaç tedavilerinin yanı sıra aktif sivilce veya iz tedavilerinde lazer uygulaması ya da meyve asitleriyle kimyasal soyma şeklinde dermatolog uygulamaları mevcuttur. Tedavinin mutlaka uzman doktor tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tedavi şekli doktorunuz tarafından tamamen kişiye özel olarak düzenlenecektir.
18
10
