Taliban ve kadın hakları! 

TURKTIME / Taliban, 20 yıl sonra Afganistan'da yönetimi yeniden ele geçirmiş durumda. 2002'den günümüze kadar ülkeyi yöneten siyasi iradenin arkasında olan ABD ve müttefikleri, vatandaşlarını ve personelini Afganistan'dan çıkarmak için operasyonları yürütürken, 20 yıldır belirli oranda da olsa kazanımlar elde eden kadınların geleceği yeniden Taliban karanlığına terk edildi...

Taliban'ın yeniden ülke yönetimini ele geçirmesiyle Afgan kadınlarının eğitim hakkı da dahil olmak üzere tüm kazanımlarının geri alınacağına dair artan endişeler var. Ve bu endişeler temelsiz de değil; Taliban'ın 1996'dan 2002'ye kadar Afganistan'daki yönetimi sırasında, kadınların eğitim, sağlık hizmetlerine erişimi ve kamusal yaşama katılımı engellenmişti.

Hareket özgürlükleri ciddi şekilde kısıtlanmış ve yakın bir erkek akrabası olmadıkça evlerinden çıkmalarına izin verilmemişti. Kadınlar, Taliban'ın koyduğu bu kurallara uymadıkları için dövülmek ve kırbaçlanmak da dahil olmak üzere acımasız cezalara maruz kalmışlardı.

Taliban'ın ülkenin geneline hakim olmadan önce kontrol ettiği bölgelerde kadınlar temel hak ve özgürlüklerden yoksundu, ki bu durum üstte belirtiğimiz gibi endişe ve korkuları büyük ölçüde doğruluyor. 

Şeriat'ın katı bir yorumuna inanan Taliban, kadınların halka açık yerlerde görünmesini veya evlerinin dışında çalışmasını yasaklama konusunda güçlü eğilimlere sahip. Kadınlar, Taliban'ın 1996'dan 2002 uyguladığı yönetimin yeniden canlanması düşüncesinin travmasını yaşıyor.

Kadın hakları konusunda ılımlı mesajlar vermeye çalışan Taliban, kadın haklarını “İslam'a göre” yeniden düzenleyeceklerini açıkladı. Bu açıklama Afganistan'daki kadın kanaat önderleri dahil olmak üzere büyük bir kesim tarafından şüpheyle karşılandı.

ULUSLARARASI TOPLUM HAREKETE GEÇMELİ

Taliban'ın ülkeyi nasıl yöneteceğini şekilendirmeden önce uluslararası toplumun bu konuda harekete geçmesi gerekiyor; eğitim, sağlık, çalışma, hareket özgürlüğü ve hatta yaşam güvenliği gibi kadın haklarına ilişkin endişelerin ele alması için acil bir ihtiyaç. 

Uluslararası örgütler başta Birleşmiş Milletler olmak kaydıyla, Taliban'a kadın hakları konusunda uluslararası sözleşmelere ve küresel uygulamalara uyması için baskı yapmalı ve sonuç alıncaya kadar bu baskıya devam etmeli. Aksi takdirde Afganistan'daki yaşam kadınlar için çok ağır olacak.

SON 20 YIL

2001'de ABD ve müttefiklerinin Taliban'ı yönetimden düşürülmesiyle, kadınların temel hak ve özgürlüklerinde belirli bir iyileşme sağlandı. Kadınlar artık büyükelçi, bakan, vali, polis ve güvenlik gücü olarak görev yapabiliyordu. 

2003 kurulan hükümet, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'ni onaylamıştı.

2004'te kabul edilen anayasaya göre; Afganistan vatandaşları, kadın ve erkek, kanun önünde eşit haklara ve görevlere sahiptir. 2009 yılında çıkarılan bir yasa ile, kadınların zorla ve reşit olmadan evlenmeleri yasaklanırken, kadına yönelik şiddetede cezalar getirilidi.