ABD'de Kepenkler Kapanabilir 

Bunun anlamı ise açık; birçok kamu kurumundaki işler duracak, onbinlerce kişi geçici olarak işini kaybedecek, bazıları maaşlarını alamayacak, vize ve pasaport işlemleri duracak, ekonomide büyük kayıplar oluşacak. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Burak Saltoğlu'na göre ABD'nin alternatifleri var ancak riskler piyasalara yansıyabilir.ABD'de demokratlar ve cumhuriyetçiler arasındaki bütçe tartışmasında kritik tarih çok yaklaştı.

Cumhuriyetçilerin bütçe giderlerinde 61 milyar dolarlık kesinti talep etmesine karşın Beyaz Saray'ın 33 milyar dolarda diretmesi görüşmeleri çıkmaza doğru sürüklüyor. Taraflar anlaşma sağlayamazsa ABD yönetimi 16 yıl sonra ilk kez 'kepenk kapatmak' (shutdown) zorunda kalacak. Yani hükümet bütçesinden birçok kamu kurumuna para aktarımı kesilecek, kurumlar kaderiyle başbaşa kalacak.

240 BİN KİŞİ İŞTEN ÇIKARILMIŞTI

ABD'nin kepenk kapatması halinde ekonominin büyük bir kayba uğrayacağı tahmin ediliyor. Çünkü böyle dönemlerde sadece güvenlik ve malların korunması gibi unsurları içeren temel kamu hizmetleri kurumları çalışmaya devam ediyor. Diğer kurumların işleyişinde ise kaynak sıkıntısı nedeniyle problemler yaşanıyor, büyük kısmı da kapısına kilit vuruyor.

ABD’de en son 'shutdown' 1995 yılında yaşanmış ve 240 bin kişi işten çıkarılmıştı.

MALİYETİ YÜKSEK OLACAK

Goldman Sachs'a göre kepenk kapatmanın haftalık maliyeti 8 milyar dolara ulaşacak. Burada en büyük darbeyi ise turizm sektörünün alması bekleniyor.

ABD'nin turizm gelirleri içerisinde çok önemli bir paya sahip olan bütün doğal parklar ve hayvanat bahçeleri, kaynak aktarımının durması nedeniyle kapılarını kapatmak zorunda kalacak. Ayrıca bütün müzeler ve anıtlara girişler de duracak.

MAAŞLARDA SORUN ÇIKACAK

Gelir İdaresi'nde yaşanacak sorunlar nedeniyle işsizlik, yetim ve gazi maaşları ödemelerinde sorun çıkacağı tahmin ediliyor. Özellikle işsizlik maaşlarının ne olacağı tam bir muamma. Çünkü ABD'de işsizlik maaşları eyaletler ve federal hükümet tarafından birlikte ödeniyor. En son 'shotdown'da eyaletler hem kendi paylarını hem de hükümetin payını kasalarından ödeyebilmişlerdi. Fakat mevcut durumda eyaletlerin büyük bir bölümü kendi payına düşen ödemeler için bile federal hükümetten borçlanmak zorunda kalıyor. Bu durumda nasıl bir tablo ile karşıya kalınacağı öngörülemiyor.

PASAPORT VE VİZELER DE ETKİLENECEK

Kepenk kapatma süreci mahkemeleri de etkileyecek. Özellikle iflas davaları beklemeye alınacak. Bazı sağlık ve temizlik hizmetleri askıya alınacak.

Ayrıca pasaport ve vize başvurularında da büyük bir karmaşa yaşanacağı tahmin ediliyor. Son kepenk kapatma sürecinde 200 bin pasaport başvurusunun işlem süreci durmuştu.

SALTOĞLU: ABD'NİN ALTERNATİFLERİ VAR

Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Burak Saltoğlu, hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada, Kongre'den izin çıkmaması halinde yaşanacak sorunlar için ABD hükümetinin elinde birden çok alternatif olduğunu söyledi. Saltoğlu, şunları anlattı:

"Mesela, kur riskini istikrara kavuşturmak için fonlara sahip olan Hazine bunları kullanabilir. Belediye ve benzeri borçlarına yeni ödeme planı getirebilir. Kriz sırasında almış olduğu birçok varlığı satabilir. Kriz sırasında alınan konuta dayalı varlıkların satışı gerçekleştirilebilir. Her durumda ABD’nin çeşitli B planları mevcut."

Tüm bunların yaşanmasının riskinin piyasalara yansıyabileceğine işaret eden Saltoğlu, olumsuz bir sonucun siyasi olarak mevcut iktidar için negatif sonuçlar çıkabileceğini kaydetti. Saltoğlu, "Ancak, buradan negatif bir oy çıkmasının bir erken seçime dönmesi olasılığını zayıf görüyorum. Şu anda da piyasada bu tarz bir belirsizlik fiyatlanmıyor. Ancak tüm bu önlemler geçici ve ABD ekonomisinin borç yapısı ileriye yönelik çok güçlü görünmüyor" diye konuştu.

NE KADAR SÜRECEK?

Olası bir kepenk kapatma sürecinin ne kadar süreceği net değil. ABD'de 1977 ile 1980 yılları arasında ülke altı kez kepenk kapattı ve bu süreç sekiz gün ile 17 gün arasında değişti.

1980 ve 1995 yılları arasındaysa, dokuz kez kepenk kapatıldı. Bunlardan en uzunu üç gün sürdü.

TARAFLAR NEDEN ANLAŞAMIYOR?

Kongre üyeleri, önümüzdeki altı ayda kamu harcamalarının sınırlarını belirleyecek bir paket üzerine uzlaşmaya çalışıyor. Cumhuriyetçiler tarafından talep edilen kesinti tutarı 61 milyar doları buluyor. Ancak Beyaz Saray tarafların 33 milyar dolar kesinti gibi bir orta noktada buluşmasını istiyor

HÜRRİYET