Uçaklarda zehirli duman paniği: Vakalar 10 yılda 10 kat arttı 

ABD merkezli Wall Street Journal gazetesi, uçaklarda motor yağı veya diğer kimyasalların kabin havasına karışması sonucu oluşan "zehirli duman" (fume event) olaylarını mercek altına aldı. Gazetenin incelediği vakalar ve uzman görüşleri, bu zehirli gazların pilot ve kabin ekiplerinde ölümcül hastalıklara, beyin hasarına ve intiharlara yol açabileceğini ortaya koyuyor.

American Airlines pilotu Ron Weiland, 2016 yılında 54 yaşındayken masa tenisi oynarken topa vuramamaya başladı. Haftalar sonra konuşması bozuldu ve kısa süre içinde kendisine ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) teşhisi kondu. 2019 yılında hayatını kaybeden Weiland, semptomlarının başlamasından iki ay önce kokpitte yoğun bir motor yağı kokusu ve sis bulutuyla karşılaşmıştı.

Weiland'ın eşi Martha Weiland, eşinin ölümünden sorumlu tuttuğu Boeing şirketine dava açtı. Boeing, iddiaları reddetse de dava jüri seçiminden bir gün önce açıklanmayan bir bedel karşılığında uzlaşmayla sonuçlandı.

"ZEHİRLİ DUMAN" OLAYLARI 10 KAT ARTTI
Wall Street Journal'ın Federal Havacılık İdaresi (FAA) verilerine dayandırdığı analize göre, ABD'nin en büyük havayolu şirketlerinde rapor edilen "zehirli duman" olayları 2024 yılında, on yıl öncesine kıyasla yaklaşık 10 kat artış gösterdi.

Bu olaylar, uçak motorlarındaki sentetik yağ veya hidrolik sıvıların sızarak uçağın havalandırma sistemine (bleed system) karışmasıyla meydana geliyor.

UZMANLAR UYARIYOR: BEYİN HASARI VE ÖLÜMCÜL HASTALIKLAR
Gazetenin görüştüğü 20'den fazla tıp uzmanı, epidemiyolog ve toksikolog, bu olaylar ile ölümcül hastalıklar arasında güçlü bir bağlantı olduğunu savunuyor.

BEYİN HASARI VE ALS: Hollandalı adli patolog Frank van de Goot, zehirli dumana maruz kalan 18 uçuş personelinin otopsisini yaptığını ve hepsinde benzer beyin iltihaplanmaları tespit ettiğini belirtti. California Üniversitesi'nden araştırmacılar, formaldehite maruz kalmanın ALS riskini %78, beyin kanseri riskini ise %71 artırdığını ortaya koydu.

KALP KRİZİ: Spirit Airlines pilotu James Anderberg, uçuş sırasında yoğun kokuya maruz kaldıktan 50 gün sonra, 53 yaşında kalp krizinden hayatını kaybetti. Otopsisinde kalp kaslarında iltihaplanma tespit edildi.

İNTİHAR RİSKİ: JetBlue pilotu David Dunlap'ın yaptırdığı bir araştırma, 2016-2019 yılları arasında JetBlue pilotlarının intihar oranının, aynı yaş grubundaki genel nüfusa göre iki kat daha fazla olduğunu gösterdi. Uzmanlar, kimyasal maruziyetin beynin ön lobuna zarar vererek depresyon ve intihar eğilimini artırabileceğini belirtiyor.

"ZEHİRLİ HAVA SOLUDUK, HEPİMİZ ÖLEBİLİRDİK"
Spirit Airlines'ta yaşanan olayda, pilot James Anderberg kokpitte bilincini kaybetme noktasına gelmişti. Yardımcı pilot Eric Tellman, oksijen maskesini takarak faciayı önlediğini, "O maskeyi takmasaydım uçaktaki herkesi öldürürdük" sözleriyle anlattı.

Boeing ve havayolu şirketleri, kabin havasının güvenli olduğunu savunmaya devam ediyor. Boeing sözcüsü, "Boeing uçaklarının içindeki kabin havası güvenlidir" açıklamasını yaparken, yapılan araştırmaların kirletici seviyelerinin düşük olduğunu gösterdiğini öne sürdü.

Ancak mağdurlar ve aileleri, yaşananların tesadüf olmadığına inanıyor. Eşini intihar sonucu kaybeden Diane Laczko, "Ben biliyorum, onu tanıyan herkes biliyor; o zehirlendi" ifadelerini kullandı.

KAYNAK: KARAR