Yağız Kutay yazdı: Algılanamayan farkın ötesi
Para Analiz yazarı, Ekonomist Yağız Kutay, yazısında "Nesiller boyu Türkiye’deki orta sınıf, yalnızca bir gelir grubunu değil, bir zihniyet biçimini temsil etti, yükselen enflasyon yalnızca fiyat etiketlerini değil, bu zihniyetin köklerini de eritti." ifadelerini kullandı.
Nesiller boyu Türkiye’deki orta sınıf, yalnızca bir gelir grubunu değil, bir zihniyet biçimini temsil etti. Çalışmanın, tasarrufun, temkinli tüketimin kültürel bir karşılığı vardı. Bir kahve, bir kitap, bir tatil günü… Bunlar lüks değil, hayatın tadını çıkarmak için “makul” ölçülerde yapılan tercihlerdi. Yükselen enflasyon yalnızca fiyat etiketlerini değil, bu zihniyetin köklerini de eritti.
Artık meselemiz fiyatların yüksekliği değil; fiyatların algısal anlamını yitirmesi. İşte tam bu noktada “Algılanamayan Fark Teoremi” devreye giriyor. Teorem basit ama yıkıcı. Fark büyüdükçe görünmezleşiyor. 150 TL’lik farkın, eskiden sinema bileti ya da aylık ulaşım kartı olduğu günler geride kaldı. Bugün o fark, göz ucuyla geçilen bir ayrıntı. Çünkü alternatifinin faydası yok. İnsan, o farkı biriktirerek elde edebileceği hiçbir değer göremediğinde, “madem öyle, neden daha iyisini yaşamayayım?” sorusuna sıkışıyor.
Yaşanan kırılma, tüketici davranışını kökten değiştiriyor. Eskiden lüks, üst sınıfa öykünmekti; şimdi orta sınıfın kendini ikna etme biçimi. Bir kahveye verilen fazla para, bir deneyim için yapılan harcama, artık “gösteriş” değil. Daha çok bir savunma mekanizması, kaybolan anlam dünyasının telafisi. Çünkü tasarruf, geleceğe açılan bir kapı olmaktan çıktı; cebindeki değerin her gün eksildiğini gösteren bir acı hatırlatıcıya dönüştü.
Yıl başında 100 bin lirasını mevduata yatıran bir vatandaş, yıl sonunda nominal olarak 150 bine çıkmış gibi görünüyor. Ama aynı dönemde gıda, barınma ve ulaşım maliyetleri yüzde 80 civarında artmışsa, bu 150 bin lira aslında geçen yılın 83 bin lirasına denk geliyor. Yani kâğıt üzerinde büyüyen bir para, gerçekte küçülen bir hayat standardı demek. İşte “Algılanamayan Fark Teoremi”nin yarattığı yanılsama tam da bu noktada devreye giriyor: rakamlar büyüdükçe, kayıp görünmezleşiyor.
|
Yorumcuların dikkatine… • İmlası çok bozuk, • Büyük harfle yazılan, • Habere değil yorumculara yönelik, • Diğer kişilere hakaret niteliği taşıyan, • Argo, küfür ve ırkçı ifadeler içeren, • Bir iki kelimelik, konuyu zenginleştirmeyen, yorumlar KESİNLİKLE YAYIMLANMAYACAKTIR. |
Bu haber henüz yorumlanmamış...
Bunlar da ilginizi çekebilir...
