Uzmanlardan çığır aşan keşif! Gıdalardaki hafif stres yaşlanmayı yavaşlatıyor 

İsviçre'deki Basel Üniversitesi’nden araştırmacılar, bazı gıdalarda bulunan besin moleküllerinin, hücrelerde beklenmedik bir şekilde "hafif stres" tepkisi tetikleyerek yaşlanmayı yavaşlattığını ve hücre sağlığını koruduğunu ortaya koydu. Araştırma ekibine göre, bu düşük seviyeli biyolojik stres, hücreleri kendi koruma mekanizmalarını devreye sokmaya teşvik ediyor.

Nature Communications dergisinde yayımlanan bulgular, mikroskobik bir solucan türü olan Caenorhabditis elegans üzerinde yürütülen bir çalışma sonucunda elde edildi. Çalışmada, bu solucanların diyetinde yer alan bazı RNA moleküllerinin, yaşlılık dönemlerinde bile canlılıklarını korumalarına yardımcı olduğu tespit edildi.

ScitechDaily'deki habere göre; araştırma ekibinden Profesör Anne Spang, söz konusu moleküllerin işlevine dair, “Bu moleküller, yaşlanma ve hastalıklarla ilişkilendirilen zararlı protein birikimlerinin oluşumunu engelliyor” açıklamasını yaptı.

Araştırmacılar, yaş ilerledikçe vücudun bozulmuş proteinleri temizleme etkinliğinin azaldığını, bu proteinlerin hücrelerde birikerek Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların gelişimine katkıda bulunabileceğini belirtiyor. Ancak yapılan çalışma, dengeli bir diyetin bu süreçleri yavaşlattığını ve bazı besin bileşenlerinin hücreler üzerinde koruyucu etki gösterdiğini ortaya koydu.

ÇİFT ZİNCİRLİ RNA HÜCRESEL TEMİZLİĞİ HAREKETE GEÇİRİYOR
Çalışmanın detaylarına göre, solucanların beslendiği bakterilerde bulunan çift zincirli RNA molekülleri, sindirim sisteminde emildikten sonra hücre içi kalite kontrol mekanizmalarını harekete geçiriyor. Çalışmanın birinci yazarı Emmanouil Kyriakakis, bu durumun etkisini şu sözlerle özetledi: “Bu düşük seviyeli stres, vücudu protein hasarına karşı daha dirençli hale getiriyor.”

Besin kaynaklı bu uyarı, hücrelerin “otokaji” adı verilen kendi kendini temizleme sürecini aktive ediyor. Otokaji mekanizması, hasarlı proteinleri parçalayarak yeniden kullanıma sunuyor ve bu sayede hücre yaşlanmasını yavaşlatıyor.

Kyriakakis ayrıca, koruyucu etkinin lokal olmanın ötesine geçtiğini belirterek, “Bağırsak yalnızca yerel değil, tüm vücutla iletişim kuruyor. Koruyucu etki sadece sindirim sisteminde değil, kaslarda ve diğer organlarda da gözlendi” diye ekledi.

YAŞLI SOLUCANLARDA ARTAN ENERJİ VE SAĞLIK
Araştırmada, dengeli beslenen solucanların yaşlandıklarında daha hareketli ve sağlıklı oldukları gözlemlendi. Diyet yoluyla alınan RNA moleküllerinin tüm organizmada sistematik bir stres yanıtı oluşturduğu ve bunun sonucunda yaşla birlikte ortaya çıkan protein birikimlerinden koruduğu tespit edildi.

Profesör Spang, bu bulguların genel çıkarımını şu şekilde ifade etti:

“Bazı gıda bileşenleri vücudun kendi koruma mekanizmalarını uyarabiliyor. Yani az miktarda stres aslında yararlı olabilir.”

Araştırmacılar, bu etkinin insanlarda da benzer sonuçlar doğurup doğurmayacağının henüz netleşmediğini vurguluyor. Ancak çalışmanın bir gerçeği açıkça ortaya koyduğu belirtiliyor: Ne yediğimiz, nasıl yaşlandığımızı şekillendiriyor.