Renklerle yaşayan Türk mirası: Ebru Sanatı 

EBRU SANATININ TARİHİ

Ebru, kendine özgü tekniklerle hazırlanan ve tekneye alınan suyun üzerinde boyalarla oluşturulan desenlerin kağıda aktarılmasıyla yapılan geleneksel bir sanattır. Kitap süsleme sanatı olarak da bilinen ebru sanatı ilk olarak 13. yüzyılda Orta Asya'da görülmüş olup İran aracılığıyla Anadolu'ya yayılmıştır. Orta Asya’da, İran’da ve Türkiye’de yapılan ebruların kökeni hakkında bugün fazla bilgi bulunmuyor.

TÜM MALZEMELERİ DOĞAL

Ebru sanatı, kendine has malzeme ve uygulama özelliğine sahiptir. Ebru sanatında kullanılan bütün malzeme ve araçlar ebrucu tarafından hazırlanıyor. Boyaların tamamı tabiattan doğal yöntemlerle elde ediliyor. Suyun yoğunlaşmasını sağlayan kitre bitkisel esaslı bir ana malzemedir. Boyaların kitre üzerinde açılmasını sağlayan doğal asit de hayvanın safra kesesindeki öd’dür. Kitreyle yoğunlaştırılmış su üstünde doğal yöntemlerle hazırlanan boyalar aracılığıyla oluşturulan desenler kağıt üzerine geçirilmesiyle yapım aşaması tamamlanıyor.

USTA-ÇIRAK İLİŞKİSİ

Ebru sanatının yüzyıllardır süregelmesinin en önemli sebebi usta-çırak ilişkisidir. Ebru sanatçıları sadece ebrunun nasıl yapıldığını değil kullanılan malzeme ve araç gereçlerin üretimine ilişkin bilgi birikimlerini de çıraklarına öğretiyorlar.

Ebru sanatında çırak yalnızca teknikleri değil ebru sanatının felsefesini de öğreniyor. Çıraklar genellikle gözlem yaparak başladıkları eğitimde ustasını taklit etme yoluyla ilerliyor. Ebruya dair temel eğitimden sonra, çırak için uygulama süreci başlar. Ebrunun temel becerilerini kazanmak yeni başlayanlar için en az iki yıl sürüyor.

Son yıllarda yerel yönetimler ve eğitim kuruluşları tarafından organize edilen ebru kursları ve atölye çalışmaları ebru sanatına olan ilgiyi arttırdı. Özellikle gençlerin bu sanata olan ilgileri tarihsel ve kültürel olarak bilinçlenmelerini sağlamanın yanında toplumsal aidiyet hislerini de güçlendiriyor. 

UNESCO LİSTESİNDE

İstanbul ve Edirne İl Tespit Kurulları tarafından Ebru Sanatı’nın Ulusal Envantere dâhil edilmesi için gerekli çalışmalar yapılarak 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na gönderildi.Ebru Sanatının Ulusal Envantere alınmasını tavsiye etmiştir. Unsur 2010 yılında Ulusal Envanter sistemine dahil edildi. Ayrıca Ebru: Türk Kağıt Süsleme Sanatı olarak 2014 yılından itibaren UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesine kaydedildi.