İran, Dağlık Karabağ'da neden Ermenistan'ı destekledi? 

TURKTIME / SSCB dağıldıktan sonra yeniden ortaya çıkan ve 26 yıldır çözüm bekleyen Dağlık Karabağ Sorunu, 27 Eylül'de başlayan çatışmalarla gündeminin önemli başlıkları arasında.

27 Eylül'de başlayan çatışmalar, Rusya'nın arabuluculuğuyla Moskova'da görüşen Azerbaycan ve Ermenistan heyetlerinin ateşkes üzerinde anlaşmaya varmasıyla sakinleşmiş gibi görünüyor. 

Yoğun çatışmaların yaşandığı 13 gün boyunca Türkiye, Azerbaycan'ı desteklerken İran, Ermenistan'ı destekledi. Peki, İran, neden Ermenistan'ı destekledi?

İRAN'DAKİ TÜRKLER

Azerbaycan dışında yaşayan Azeri nüfusunun en kalabalık olduğu ülkeler sırasıyla İran ve Türkiye'dir. İran nüfusunun yaklaşık üçte birini Türkler oluşturmakta. Türk nüfusunun içerisinde ise Azeri nüfusu oldukça kalabalık durumda. 

Azerbaycan'ın Ermenistan karşısında alacağı olumlu sonuçlar İran'da yaşayan Azeriler için de bir moral olacağını bilen İran yönetimi, Azerlerin ayaklanma ihtimalinden endişe duyuyor. 

İRAN'IN ORTADOĞU'DAKİ KAZANIMLARI

Irak ve Suriye'deki yönetimleri ayakta tutarak egemenlik alanını bütün Ortadoğu'ya yaymaya çalışan İran, bu egemenliğini pekiştirmek için şu sıralar Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) İsrail ile başlatıkları ilişkiler üzerine enerji harcamakta. 

Böyle bir süreçte Ermenistan'a karşı alınmış olumlu sonuçlarla moral bulan İran içerisinde yaşayan Azerilerin başlatacağı bir ayaklanma İran yönetimim tüm Ortadoğu'daki kazanımların sonu anlamına gelebilir.

ABD VE MÜTEFİKLERİNİN KONUMU

İran'ın bir numaralı düşmanı olan ABD ve mütefiklerinin Azerbaycan yönetimyle son dönemde kurduğu olumlu ilişkilerde olası böyle bir ayaklanmada sonucu belirleyici olacaktır. 

Başlıklar altında özetlediğimiz tüm bu olasılıkları düşünen İran yönetimi, kendisi için en faydalı olan statejiyi izleyerek Ermenistan'ı desteklemiştir.

"DAĞLIK KARABAĞ"

Dağlık Karabağ fiziki olarak Azerbaycan sınırları içinde yer almaktadır, ancak Ermenistan tarafından işgal edilmiş durumdadır. 

1990'larda SSCB'nin dağılmasıyla birlikte Azerbaycan ve Ermenistan, Dağlık Karabağ için şiddetli çatışmaların ve büyük kayıpların olduğu bir savaşa girdiler.

Bu dönemde yaşanan 'Hocalı Katliamı', İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre Dağlık Karabağ'da süren savaşın en kanlı dönemi olarak tarihe geçti.

1994 yılında Rusya'nın arabuluculuğunda Azerbaycan ve Ermenistan arasında kapsamlı bir ateşkes ilan edildi. Ancak ateşkes sonrası dönemde soruna kalıcı bir çözüm üretilmedi. 

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) kapsamında Dağlık Karabağ sorunun çözülmesi amacıyla Minsk Grubu adında bir eşbaşkanlık oluşturuldu.

Fransa, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) önderliğinde kurulan grubun üyeleri arasında Ermenistan ve Azerbaycan'ın yanı sıra Türkiye, Almanya, İtalya, Belarus, İsveç ve Finlandiya da bulunuyor.

Mins Grubu kurulduktan sonrada soruna çözüm üretilmedi. Dönem dönem yaşanan çatışmlarla sorun günümüze kadar geldi.

27 Eylül'de başlayan ve 13 gündür süren çatışmalar, Rusya'nın arabuluculuğuyla Moskova'da görüşen Azerbaycan ve Ermenistan heyetleri ateşkes üzerinde anlaşmaya vardılar.

Bölge, petrol kaynaklarından ve doğal gaz boru hattından dolayı stratejik öneme sahip. Sahip olduğu bu zenginlik bölgenin kaderinide belirleyecek en önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor.