ABD'nin uçuş yasağını "İsrail kaldırttı" iddiası 

ABD Federal Havacılık İdaresi'nin (FAA) güvenlik kaygılarını gerekçe göstererek Amerikan havayolu şirketlerinin İsrail uçuşlarına getirdiği yasağı, bölgedeki gerilimde elle tutulur bir değişim olmamasına rağmen sadece 36 saat sonra kaldırması, kararın arkasındaki nedenlere dair şüpheleri de beraberinde getirdi.

FAA, Tel Aviv'deki Ben Gurion Uluslararası Havaalanı'nın yaklaşık 1 mil (1,6 kilometre) yakınına roket isabet etmesi üzerine geçen salı günü Amerikan havayollarının İsrail'e uçmasını 24 saat yasaklamıştı. FAA, yasağı dün de 24 saat uzatmasına rağmen ikinci bir açıklama yaparak bu süre henüz dolmadan yasağı kaldırdığını duyurdu. 

Şimdi ülkedeki birtakım çevreler, FAA'nın yasaklama kararının siyasi güdümlü mü olduğu, yoksa gerçekten güvenlik gerekçesiyle mi alındığını sorguluyor. Yasağın kaldırılmasında, "gerçekten güvenlik tehdidinin ortadan kalkması mı, yoksa hem ülke içinden hem de İsrail'den gelen tepkilerin mi rol oynadığı" hususu da tartışılıyor.

Hem FAA hem de Obama yönetimi yetkilileri, her ne kadar sadece Amerikan vatandaşlarının emniyeti ve güvenliği gözetilerek alındığını vurgulasa da yasaklama kararının hemen ardından, konu ABD'nin en önemli müttefiklerinden İsrail olunca, Washington çevrelerinden ve iş dünyasından eleştirilerin gelmesi de gecikmemişti.

Obama yönetiminin İsrail politikasını zaten daha ilk günden beri eleştiren ve İsrail'e uluslararası arenada yeterli desteği vermediğini düşünen Kongre'deki özellikle Cumhuriyetçi çevreler, FAA'nın İsrail'e seyahat yasağını da Obama'yı "İsrail politikası üzerinden vurmak" için yeni bir fırsat olarak gördü.

Cumhuriyetçi senatörden "Dışişleri adaylarını veto ederim" tehdidi

İsmi 2016 yılında yapılacak başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin olası adayları arasında geçen Senatör Ted Cruz, Obama'yı en sert eleştiren isimlerin başındaydı. ABD Başkan Barack Obama'yı İsrail'e karşı "ekonomik boykot" uygulamakla suçlayan Cruz, yasaklama kararının arkasında siyasi nedenlerin olabileceğini öne sürdü. Hatta Cruz daha da ileri giderek listelediği beş soruya yanıt almaması halinde Dışişleri Bakanlığı pozisyonlarına aday gösterilen isimlerin Senato'da onaylanmasını engelleyebileceğini söyledi.

New York'un eski Belediye Başkanı Michael Bloomberg de yasağa tepkisini İsrail havayolları El Al ile Tel Aviv'e uçarak göstermişti.

Kongre üzerinde önemli nüfuza sahip Amerikan İsrail Halkla İlişkiler Komitesi (AIPAC) adlı Yahudi lobi kuruluşu da "Şu anda İsrail'e uçuşları yasaklayarak tümüyle yanlış mesaj vermenin zamanı değil" açıklamasında bulunmuştu.

FAA'nın yasağını eleştirenlerin ortaya attığı bir görüş de Obama yönetiminin Amerikan havayollarının İsrail'e uçuşunu yasaklayarak "İsrail'e zarar verdiği, Hamas'ı ödüllendirdiği" yönünde.

Yasak kalksa da tartışması sürüyor

ABD’de yasağa karşı seslerin yükselmesinin hemen ardından, bölgede İsrail’in Gazze’ye saldırısında bir değişiklik olmamasına rağmen FAA'dan ani şekilde yasağın kaldırıldığı açıklamasının gelmesi dikkat çekici oldu.

Ancak FAA'nın yasağı kaldırması dahi, yönetimin birçok icraatında en azılı muhaliflerden biri olarak ismi öne çıkan Cruz'u ikna etmişe benzemiyor. 

Bugün yaptığı açıklamada, yasak kararına "Beyaz Saray'da siyasi mülahazalarla mı yoksa FAA'da uzman görüşleri neticesinde mi varıldığına" dair hala cevap alamadığı ciddi soruların bulunduğunu belirten Cruz, "Amerikan uçaklarının Afganistan, Pakistan, Yemen ve Ukrayna gibi ülkelere giderken, neden İsrail'in özellikle hedef seçildiğini" sordu. Cruz, yasak kararının, Amerikan vatandaşlarının güvenliğinden çok, İsrail'i cezalandırma ya da ateşkes gayretleriyle alakalı olduğunu öne sürdü.

Obama: "FAA'nın yasaklama kararı ihtiyat gereği"

Yönetim ise bu eleştirilere karşı oldukça tepkili. Tepkinin son iki gündür dillendirildiği ana mekan Dışişleri Bakanlığı olurken, ABD Başkanı Barack Obama da akşam saatlerinde sessizliğini bozdu.

Obama, CNBC'ye verdiği demeçte, FAA'nın İsrail'e uçuş yasağı kararını, "ihtiyatlı bir adım" olarak niteledi.

Havayolları güvenliği konusundaki kararlarda politika ya da müttefikliklerin baz alınmadığına dikkati çeken Obama, FAA'nın yasağının geçen hafta Ukrayna'nın doğusunda yolcu uçağının düşürülmesinin hemen sonrasında alındığına işaret etti.

Obama, FAA'nın, yasağı kaldırmadan önce, Amerikan havayollarının güvenliğini sağlama almak için İsrail'le "bir dizi kaygılar ve (riskleri) azaltma tedbirleri" hakkında istişareler yaptığını kaydetti.

Dışişleri: "Yasağın kaldırılması siyasi değil"

Günlük brifinglerde iki gündür bu konuda art arda sorulara muhatap olan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf, bugün bir gazetecinin, "Ben Gurion Havaalanı'nın etrafındaki alan şu anda iki gün öncesine göre daha güvenli görünmüyor. Ne oldu?" sorusu üzerine, yasağın getirilmesinde de kaldırılmasında da hiçbir siyasi unsurun olmadığını savunarak, FAA'nın, kararını ABD hükümetinden yetkililerle dikkatli istişareler ve güvenlik durumu değerlendirmelerinin ardından aldığını” söyledi.

Harf, Amerikan havayollarının Ben Gurion'a uçuşunun güvenli olduğuna inanmalarını sağlayan yeni bir istihbaratın ve İsrail hükümetinin sivil havacılığa yönelik potansiyel riskleri azaltmak için aldığı yeni tedbirlerin, FAA'nın yasağı kaldırma kararı almasında ana unsurlar olduğunu aktardı.

Senatör Cruz'un, FAA'nın yasağı kaldırmasına rağmen, Dışişleri'ndeki atamaları engelleyeceği tehdidine özellikle tepki gösteren Harf, bunu "hayret verici" olarak niteleyerek senatörün, "FAA ile alakalı soruları yüzünden Dışişleri Bakanlığı adaylarının atamalarını engellemesinin mantığa sığmadığını" belirtti.

Harf, uçuş yasağının amacının sadece Amerikan vatandaşlarının, pilotlarının, uçaklardaki yolcuların güvenliği ve emniyeti olduğunu bir kez daha vurguladı. Harf dün de Senatör Cruz'un eleştirileri için "saçma ve kırıcı" ifadesini kullanmıştı.

Yasağın kalkmasında İsrail lobisi mi etkili oldu?

Ancak FAA'nın uçuş yasağını kaldırmasında, gerek ülke içinden gelen tepkiler gerek İsrailli yetkililerin etkili lobi çalışmalarının da rol oynamış olabileceği bazı kesimlerce dile getiriliyor.

Özellikle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, yasağın kaldırılması için ABD Dışişleri Bakanı John Kerry nezdinde lobi yaptığı biliniyor. Amerikalı sözcü Harf ise Kerry'nin FAA'nın kararlarına müdahale etmesinin söz konusu olamayacağını ifade etti.

Bunun yanında, İsrailli yetkililerin bu kararla "Amerikan hükümetinin Hamas'a zafer kazandırdığı" mesajları vermesi ve Kerry'nin bölge ziyareti kapsamında askeri uçakla Ben Gurion'a rahat biçimde inmesi gibi unsurlar da uçuş yasağının kaldırılmasında etkili faktörler arasında görülüyor.

Cruz da CNN'e verdiği demeçte, yasağın, kendilerinden gelen yoğun eleştiriler karşısında kaldırıldığını savundu. 

Havayolu şirketleri normal seferlere döndü ama kafalar karışık

Öte yandan, FAA'nın İsrail'e uçuş yasağının kalktığını duyurmasının ardından, İsrail'e sefer düzenleyen üç Amerikan havayolu şirketi de farklı saatlerde de olsa gün içerisinde seferlerine yeniden başlama kararı aldıklarını duyurdu.

AA olarak sabah saatlerinde aradığımız havayolu şirketleri, güvenlik değerlendirmelerinin devam ettiği gerekçesiyle uçuşlara henüz başlanmadığını belirtmesine rağmen, öğleden sonra uçuş yasaklarını kaldırmaları dikkati çekti. Delta yetkilileri, sabah saatlerinde "hala riskler bulunduğu için uçuşlara henüz başlanmadığı bilgisini" verdi. US Airways de Tel Aviv uçuşlarına yeniden başlamadan önce AA'ya gönderdiği açıklamada, "Tel Aviv'deki durumu hala değerlendirdiklerini ve uçuşların ne zaman olacağı konusunda en kısa zamanda karar vereceklerini" kaydetti. Açıklamada, "Uçuşlar yeniden başlamadan önce, en önemlisi kabin üyelerimiz ve müşterimizin emniyeti olmak üzere diğer faktörleri gözden geçireceğiz" ifadesi kullanıldı. 

FAA'nın kararının ardından Tel Aviv seferlerine yeniden başlayan ilk havayolu şirketi United Havayolları olurken, onu Delta ve US Airways izledi.

United, günün erken saatlerinde kararını açıklarken, Delta ve US Airways'in seferlere yeniden başlama kararını açıklamaları ise öğleden sonrayı buldu. 
aa