'Tek adam rejimine döner' 

Türkiye, AKP iktidarının MHP'yi de yanına katarak hazırladığı “yeni sistemi” oylamak üzere 42 gün sonra sandığa gidiyor. Ülkeyi 15 yıldır yöneten AKP, savunma hattını “istikrar” üzerine kurdu. Kısaca halk bu değişiklikleri kabul ederse, koalisyon dönemlerinin kötü hatıraları silinecek ve Türkiye'yi “tutabilene aşk olacak”… Anayasa değişikliğine muhalefet eden kesimin dayandığı temel nokta ise sistemin “tek adam rejimi”ne dönüşme ihtimali. 16 Nisan'da “hayır” diyecekler, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'dan bağımsız olarak, Cumhurbaşkanlığı makamına oturacak kişinin, ülkeyi bir diktatörlüğe sürükleyebilecek yetkiyle donatıldığını savunuyor.

İki “cephe”nin argümanları da akıllara benzer tartışmaların yaşandığı Güney Avrupa ülkesi İtalya'yı getiriyor. İtalya, geçen yıl Aralık ayında (sadece 3 ay önce) Demokratik Partili eski Başbakan Matteo Renzi'nin tüm itirazlara rağmen direttiği Anayasa reformu için referanduma gitti. Renzi de savunma hattını “istikrar” üzerine kurdu. Zira İtalya Cumhuriyeti, kurulduğu 1946'dan bu yana geçen 70 yıl içinde 64 hükümet görmüştü. Yani Çizme'de, ortalama 13 ayda bir hükümet değişmişti. Renzi'nin başı çektiği “evet”çilere göre; bu siyasi istikrarsızlığın temel nedeni iki kanatlı Parlamento'ydu.

İtalya'da alt kanat Temsilciler Meclisi ile Cumhuriyet Senatosu'nun yetkileri hemen hemen aynı. Bir yasanın Meclis'ten geçmesi için iki kanadın da onayı gerekiyor ve bu, yasama faaliyetlerini yavaşlatıyor. Tasarılar defalarca Temsilciler Meclisi ile Senato arasında gidip gelebiliyor. 4 Aralık'taki referandumun en önemli değişiklik teklifi ise şuydu: “Yasa ve bütçe onayı ile hükümete yönelik güvenoyu kullanma yetkisi Temsilciler Meclisi’ne bırakılacak.”

İtalyan muhalifler ise tıpkı bizde olduğu gibi Senato'nun işlevsiz kılınmasıyla sistemin “tek adam rejimi”ne dönüştürülebileceğini savunuyordu. “Hayır”cılar Senato'nun büyük oranda devre dışı bırakılmasıyla hükümete çok fazla yetki verileceğini ve kontrol mekanizmasının ortadan kalkacağını düşünüyordu. Muhaliflerin itirazında bir önceki yıl seçim yasasında yapılan değişikliğin de payı vardı. Çünkü bu değişiklik sonucu Temsilciler Meclisi için yapılan seçimlerde yüzde 40’ın üzerinde oy alan parti, 630 sandalyeden 340’ına sahip oluyor. İlk turda bu eşik geçilmezse, ilk iki parti ikinci tura kalıyor ve en çok oyu alan 340 milletvekili çıkarıyor.

Sözcü